Οι ευθύνες της Ε.Ε. για τη μεταναστευτική κρίση

Του Κυριάκου Χατζηττοφή*

Η μετανάστευση προς τις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν εμφανίστηκε ξαφνικά πρόσφατα. Είναι διαχρονικό πλέον φαινόμενο, αφού οι αιτίες του, οι πόλεμοι, οι αυθαίρετες παρεμβάσεις σε χώρες ιδίως του τρίτου κόσμου και η καταλήστευση τους, ουδέποτε εξέλιπαν, αλλά και εντάθηκαν τις τελευταίες δυο δεκαετίες, με συνεργούς τις ΗΠΑ και την ΕΕ και προσχήματα τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όσον αφορά τις συνέπειες στους λαούς των χωρών αυτών, τη φτώχεια, τη δυστυχία, τις υλικές καταστροφές και τις ανθρώπινες απώλειες, αποκρύβονταν και συγκαλύπτονταν όσο περισσότερο ήταν δυνατό. Η πρόσφατη δημοσιότητα στο φαινόμενο της μετανάστευσης οφείλεται κυρίως στην πρωτοφανή έξαρση του, αλλά και στη διεθνή κατακραυγή που προκάλεσαν οι εικόνες των θυμάτων στα νερά της Μεσογείου. Η ΕΕ παρά τις πιο πάνω ευθύνες της, δεν έθεσε σε εφαρμογή μια ολοκληρωμένη πολιτική διαχείρισης της μετανάστευσης. Αρκέστηκε για πολλά χρόνια, στην υιοθέτηση μηχανισμών καταστολής όπως η NAVTEX και η FRONTEX, αδιαφορώντας ακόμα και για τις χώρες μέλη της με τα μεγαλύτερα μεταναστευτικά ρεύματα (Μάλτα, Ελλάδα, Ιταλία), εξαιτίας της γεωγραφικής τους θέσης.

Επικαλούνται πολλοί το άρθρο 80 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ (ΣλΕΕ) και ότι η αρχή της αλληλεγγύης δεν αξιοποιήθηκε. Ασφαλώς δεν αξιοποιήθηκε και αυτό επειδή η αλληλεγγύη για την ΕΕ είναι λόγος κενός περιεχομένου, όταν δεν εξυπηρετεί τους οικονομικούς και πολιτικούς προσανατολισμούς και στόχους της. Αυτό το γνωρίζουν ήδη πολύ καλά οι λαοί των κρατών μελών, που έχουν υποστεί τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων της Τρόϊκα (Κύπρος, Ελλάδα, Ισπανία).

Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 23 Απριλίου και στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης στις 25-26 Ιουνίου, ελάχιστη σημασία δόθηκε στην ανθρωπιστική διάσταση της μετανάστευσης, στη διάσωση, στα δικαιώματα των μεταναστών, περιλαμβανομένου του δικαιώματος ασύλου. Ακόμα μια φορά, το ενδιαφέρον περιορίστηκε στην ενίσχυση των συνοριακών ελέγχων και στην καταστολή, που σημαίνει ότι δεν πρέπει να εκπλήττουν τους ευρωπαίους ηγέτες οι μέθοδοι π.χ. της Ουγγαρίας για αποτροπή μεταναστών να εισέλθουν στο έδαφος της (φράκτης στα σύνορα με τη Σερβία, στρατός).

Οι προχθεσινές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για διάθεση εκατομμυρίων ευρώ στα κράτη μέλη στα οποία προσφεύγουν οι μετανάστες, επιχειρούν να μειώσουν τις αντιδράσεις αυτών των κρατών αλλά και την παγκόσμια κατακραυγή για όσα συμβαίνουν στη Μεσόγειο Θάλασσα. Πρόκειται όμως για αποσπασματικές, μεμονωμένες αποφάσεις.

Δεν αποτελούν μια ολοκληρωμένη μεταναστευτική πολιτική ούτε έστω εγγύηση ότι οι μετανάστες θα έχουν στις χώρες που εισέρχονται στοιχειώδη ανθρώπινη διαβίωση και μεταχείριση ενώ ήδη ο χειμώνας στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης είναι γεγονός. Η διάθεση ενωσιακών πόρων για αυτούς τους σκοπούς όπως από το Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης, το Ταμείο Εξωτερικών Συνόρων και το Μηχανισμό Πολιτικής Γειτονίας, καθυστέρησε σημαντικά. Επιπρόσθετα δεν έχουν εξευρεθεί από την ΕΕ αποτελεσματικοί τρόποι εξάρθρωσης του δικτύου των διακινητών μεταναστών, που εξασφαλίζουν υπερκέρδη από το υστέρημα των καταδιωγμένων και τους εγκαταλείπουν μεσοπέλαγα.

Οπότε δε μπορούμε να αισιοδοξούμε ότι δε θα υπάρξουν νέα θύματα της ασυδοσίας.
Σε σχέδιο γνωμοδότησης προς την Επιτροπή «Ιθαγένεια, Διακυβέρνηση, Θεσμικές και Εξωτερικές Υποθέσεις» της Επιτροπής των Περιφερειών, σημειώνεται μεταξύ άλλων ότι η ΕΕ δε δημιούργησε ασφαλείς και νόμιμες διόδους προς τα κράτη μέλη για να αποφευχθεί η απώλεια ανθρώπων ενώ χρειάζεται ένας «ανθρωπιστικός διάδρομος», έκδοση περισσότερων θεωρήσεων διαβατηρίων για ανθρωπιστικούς λόγους, κέντρα υποδοχής στα κράτη διέλευσης, αποτελεσματικό σύστημα ανταλλαγής δεδομένων σε σχέση με τη στέγαση των μεταναστών κ.α. Το πλαίσιο αυτό, θεωρείται ότι παρέχει πρακτικές λύσεις.

Ωστόσο δεν θα είναι ποτέ αρκετό ακόμα και αν υλοποιηθεί πλήρως. Είναι απαραίτητη η υποστήριξη των χωρών προέλευσης των μεταναστών και ο τερματισμός των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και πολέμων. Η καταπολέμηση, δηλαδή, των αιτιών της μετανάστευσης.

*Δήμαρχος Αγίου Αθανασίου, Μέλος της Επιτροπής των Περιφερειών της Ε.Ε.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy