Η Επιτροπή Εσωτερικών σηκώνει µανίκια για τη µεταρρύθµιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση

Ακόµα µια προσπάθεια ξεκινά µε το χρόνο να πιέζει. Λίγα αλλά ακανθώδη τα θέµατα στα οποία παραµένουν οι διαφωνίες µε την κυβέρνηση.

Η συζήτηση ξεκινά στις 30 Σεπτεµβρίου µε στόχο να ολοκληρωθεί πριν τον ∆εκέµβρη

Ένας νέος κύκλος συζητήσεων για τη µεταρρύθµιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση ξεκινά. Ενδιαφέρον θα έχει να δούµε κατά πόσον οι νέοι βουλευτές θα προτάξουν νέα ζητήµατα ή αν θα επαναφέρουν άλλα τα οποία έχουν ήδη αποφασιστεί.
Εκείνο που δεν πρέπει να ξεχαστεί είναι το ζητούµενο, δηλαδή η ενίσχυση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ώστε από τη µια να καταστεί βασικός πυλώνας της αναπτυξιακής προσπάθειας του τόπου και από την άλλη να είναι σε θέση να προσφέρει ποιοτικές υπηρεσίες προς όλους τους πολίτες.

Του Γιάννη Κακαρή

Μετά τη σύγκλιση εκτελεστικής και νοµοθετικής εξουσίας στο θέµα της αναβολής των τοπικών εκλογών, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών µπαίνει εκ νέου στη συζήτηση της µεταρρύθµισης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Στην προηγούµενη κοινοβουλευτική σύνθεση υπήρξε κατάληξη στη συντριπτική πλειοψηφία των θεµάτων. Παραµένουν όµως λίγα αλλά σηµαντικά θέµατα τριβής µε την εκτελεστική εξουσία, ενώ κάποια κόµµατα διατηρούν διαφορετικές απόψεις σε ορισµένα θέµατα για τα οποία αναµένεται να κατατεθούν συγκεκριµένες προτάσεις. Σε κάθε περίπτωση, ό,τι και αν συµφωνηθεί βρίσκεται υπό την αίρεση της Ολοµέλειας, η οποία θα λάβει τις οριστικές αποφάσεις.

Ως εκ τούτου, σύµφωνα και µε τον προγραµµατισµό που συναποφασίστηκε, η Επιτροπή Εσωτερικών σηκώνει µανίκια την ερχόµενη Πέµπτη 30 Σεπτεµβρίου και µπαίνει στην τελική ευθεία για ολοκλήρωση της συζήτησης.

Σύµφωνα µε τον πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, βουλευτή του ΑΚΕΛ Άριστο ∆αµιανού, στόχος είναι όπως ολοκληρωθεί η όλη προσπάθεια, αν είναι δυνατόν «πριν από την έναρξη της συζήτησης του κρατικού προϋπολογισµού για το 2022, περί τα τέλη Νοεµβρίου 2021». Σηµείωσε ότι πρόκειται για ένα «δύσκολο εγχείρηµα, αλλά η µπάλα είναι στα πόδια µας. Χρειάζεται συναίνεση, χρειάζεται διάλογος και δεν χωρούν απολυτότητες».

Υπενθυµίζεται ότι η µεταρρύθµιση κωδικοποιείται σε τρία νοµοσχέδια. Τα δύο νοµοσχέδια που αφορούν τους δήµους και τις κοινότητες κατατέθηκαν στη Βουλή, τροποποιηµένα για πολλοστή φορά, τον Μάρτιο του 2020. Το τρίτο αφορά τη δηµιουργία Επαρχιακών Οργανισµών στους οποίους εντάσσονται η υδατοπροµήθεια, οι αποχετεύσεις και η διαχείριση αποβλήτων και το οποίο εκκρεµεί ενώπιον της Βουλής από τον Ιούλιο του 2015. Στο νοµοσχέδιο Περί ∆ήµων καταγράφονται και οι περισσότερες διαφωνίες και αναµένεται να µονοπωλήσει τη δηµόσια συζήτηση αλλά και τις διαβουλεύσεις µεταξύ των κοµµάτων και της κυβέρνησης.

Λαϊκή ετυµηγορία ή όχι…

Στο κυβερνητικό νοµοσχέδιο οι νέοι δήµοι προέκυπταν από συνενώσεις υφιστάµενων δήµων και κοινοτήτων µε απόφαση του Υπουργικού Συµβουλίου, χωρίς τη διενέργεια των δηµοψηφισµάτων που προβλέπει η υφιστάµενη νοµοθεσία, κάτι µε το οποίο είχε συµφωνήσει κατά πλειοψηφία και η Ένωση ∆ήµων.

Σοβαρές διαφωνίες για το θέµα διατηρεί η Ένωση Κοινοτήτων, αφού, σύµφωνα µε την ίδια, δεν έχουν ερωτηθεί οι κοινότητες που εντάσσονται σε δήµους. Πρόκειται για 50 κοινότητες, εκ των οποίων περίπου οι µισές συµφωνούν για συνένωση και οι άλλες µισές διαφωνούν. Η διαφωνία αυτή µεταφέρεται και στο νοµοσχέδιο για τις κοινότητες, όπου καταγράφονται τα συµπλέγµατα που θα δηµιουργηθούν στο πλαίσιο της µεταρρύθµισης.

Στο κείµενο του νοµοσχεδίου, όπως έχει τροποποιηθεί από την Επιτροπή Εσωτερικών, προβλέπεται η διενέργεια δηµοψηφισµάτων σε τοπικό επίπεδο, έπειτα από πρόταση που κατέθεσε το ΑΚΕΛ.

Η κυβέρνηση, στηριγµένη και σε γνωµάτευση του Γενικού Εισαγγελέα, αντιπρότεινε τη διενέργεια παγκύπριου δηµοψηφίσµατος, πρόταση η οποία απορρίφθηκε στη συνεδρία της Ολοµέλειας στις 15/4/2021.

Σηµειώνεται ότι ο ∆ΗΣΥ και η ∆ΗΠΑ έχουν ξεκαθαρίσει ουκ ολίγες φορές ότι είναι εναντίον των τοπικών δηµοψηφισµάτων και υπέρ της διεξαγωγής ενός παγκύπριου.

Αριθµός νέων δήµων και συνενώσεις

Ο τελικός αριθµός των νέων δήµων αλλά και η σύνθεσή τους αποτελεί ίσως την πιο πολυσυζητηµένη εκκρεµότητα. Αριθµός δήµων και κοινοτήτων έχουν εκφράσει τη διαφωνία τους µε το σχεδιασµό που έχει καταθέσει το Υπουργείο Εσωτερικών ζητώντας άλλου είδους διευθέτηση.

Στο νοµοσχέδιο που κατατέθηκε η κυβέρνηση προτείνει τη δηµιουργία 17 νέων δήµων, ωστόσο η Επιτροπή τούς είχε αυξήσει σε 20.

Συγκεκριµένα, στη Λευκωσία η κυβερνητική πρόταση είναι όπως συνενωθεί ο ∆ήµος Λευκωσίας µε τους ∆ήµους Αγλαντζιάς Στροβόλου, Έγκωµης και Αγίου ∆οµετίου. Ωστόσο γίνεται αντιληπτό ότι σε αυτή την περίπτωση θα δηµιουργηθεί ένας υπερδήµος που θα συγκεντρώνει το ¼ περίπου του πληθυσµού της Κύπρου.

Η Επιτροπή Εσωτερικών αποφάσισε να αφήσει τον ∆ήµο Στροβόλου µόνο του, αυξάνοντας κατά 1 τους δήµους της Λευκωσίας, λαµβάνοντας υπόψη και τη διαβεβαίωση του εµπειρογνώµονα ότι είναι βιώσιµος. Πρόσφατα, έχει ζητήσει και ο ∆ήµος Αγλαντζιάς να αφαιρεθεί από αυτή την εξίσωση, επιλέγοντας τη συνένωση µε τους ∆ήµους Λατσιών και Γερίου.

Στην Πάφο το κυβερνητικό νοµοσχέδιο προβλέπει τη συνένωση του Δήµου Πάφου και του Δήµου Γεροσκήπου, αλλά η Επιτροπή επέλεξε τη συνένωση του ∆ήµου Γεροσκήπου µε κοινότητες της ανατολικής Πάφου.

Στην επαρχία Αµµοχώστου η Επιτροπή αποφάσισε την προσθήκη νέου δήµου διαχωρίζοντας τον ∆ήµο Παραλιµνίου από τους ∆ήµους Αγίας Νάπας και ∆ερύνειας που συνενώνονται µε άλλους δήµους και κοινότητες.

Από την πλευρά της η κυβέρνηση έχει εκφράσει επανειληµµένα την αντίθεσή της στην αύξηση των δήµων, θεωρώντας ότι δεν θα επιτευχθεί η πολυπόθητη εξοικονόµηση πόρων, ενώ την ίδια ώρα έχει ανοίξει η όρεξη και σε άλλες τοπικές Αρχές για να προωθήσουν τα δικά τους θέλω.

Εκλογή αντιδηµάρχων

Άλλο ένα εµπόδιο που ενδέχεται να εγερθεί είναι ο τρόπος εκλογής των αντιδηµάρχων. Σύµφωνα µε το κυβερνητικό νοµοσχέδιο, κάθε δηµοτικό διαµέρισµα θα εκλέγει τουλάχιστον 1 δηµοτικό σύµβουλο και επιπρόσθετα έναν αντιδήµαρχο µε εκτελεστικές αρµοδιότητες. Εποµένως, ακόµα και το πιο µικρό διαµέρισµα θα αντιπροσωπεύεται στο νέο δήµο µε 2 αιρετούς.

Η πρόταση αυτή καθησυχάζει τις ανησυχίες των πιο µικρών δήµων και κοινοτήτων που εξέφραζαν το φόβο απορρόφησής τους από τους µεγάλους δήµους.

Στο παρελθόν κόµµατα είχαν εισηγηθεί αντί των αντιδηµάρχων σε κάθε δηµοτικό διαµέρισµα να παραµείνει ένας αντιδήµαρχος σε ολόκληρο τον δήµο, ο οποίος να εκλέγεται από τους δηµοτικούς συµβούλους, όπως δηλαδή γίνεται και σήµερα. Ωστόσο αυτή η άποψη δεν έγινε αποδεκτή από την πλειοψηφία των κοµµάτων.

 

Πολεοδομικές και οικοδομικές άδειες από µία Αρχή. Αλλά ποιαν;

Σύµφωνα µε το κυβερνητικό νοµοσχέδιο, προβλέπεται η έκδοση τόσο της πολεοδοµικής άδειας όσο και της άδειας οικοδοµής από τους νέους δήµους που θα συσταθούν µε τη συνένωση των δήµων, οι οποίοι είναι ήδη πολεοδοµικές Αρχές. Επίσης δίνεται η δυνατότητα, υπό προϋποθέσεις, όπως αναληφθεί η εξουσία αυτή και από άλλους δήµους στο µέλλον. Αυτό αποτέλεσε ικανοποίηση του πάγιου αιτήµατος της Ένωσης ∆ήµων Κύπρου αλλά και του Υπουργείου Εσωτερικών, αφού και οι δύο άδειες θα εκδίδονται από µια αρχή για καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη αλλά και για υποβοήθηση του στόχου της συνένωσης των δύο αδειών σε µία.

Κατά τη συζήτηση ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών, η κατά πλειοψηφία θέση των κοµµάτων ήταν όπως µεταφερθεί η αρµοδιότητα έκδοσης και των δύο αδειών στους υπό σύσταση Επαρχιακούς Οργανισµούς Αυτοδιοίκησης, θέση την οποία, υπό τις περιστάσεις, µπορεί να αποδεχθεί η εκτελεστική εξουσία, εφόσον τουλάχιστον θα εκδίδονται ενιαία και οι δύο άδειες. Με τη θέση αυτή όµως διαφωνεί έντονα Ένωση ∆ήµων.

 

Επιµέρους διαφωνίες

∆ιαφορετικές απόψεις καταγράφονται και σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των παραλιών και τον εκσυγχρονισµό της νοµοθεσίας. Ενώ υπάρχει σύγκλιση απόψεων στη µεταφορά της αρµοδιότητας στο Υφυπουργείο Τουρισµού, το Υπουργείο Εσωτερικών συµπεριέλαβε στο παράρτηµα περί παραλιών του νοµοσχεδίου περί δήµων πρόνοιες που κρίθηκαν απαράδεκτες από την πλειοψηφία της Επιτροπής Εσωτερικών και οδήγησαν στη διαγραφή του Παραρτήµατος.

Την έντονη διαφωνία της έχει εκφράσει και η Ένωση Κοινοτήτων σε σχέση µε την αφαίρεση της διαχείρισης του νερού από τις κοινότητες.

Μένει να δούµε αν αυτή η νέα προσπάθεια θα ευοδωθεί, λαµβάνοντας υπόψη ότι όλοι παραδέχονται, εδώ και χρόνια, ότι το σύστηµα Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Κύπρο δεν µπορεί να ανταποκριθεί στις βασικές ανάγκες των πολιτών. Η ύπαρξη τοπικών Αρχών δύο και τριών ταχυτήτων, ο συγκεντρωτισµός και οι περιορισµένοι πόροι δεν µπορούν πλέον να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις µιας κοινωνίας που συνεχώς εξελίσσεται.