Η επόμενη ημέρα

Του

Ηλία Δημητρίου*

 

«Εκλογές» χωρίς Κυπριακό και με υποχώρηση των ομοσπονδιακών δυνάμεων διεξήχθησαν στα κατεχόμενα την περασμένη Κυριακή. Η ανάλυση της αιτίας των αποτελεσμάτων καθώς και τα μηνύματα χρειάζονται σίγουρα μια ψύχραιμη ανάλυση.

Η πρόσφατη προκήρυξη των έκτακτων βουλευτικών «εκλογών» δημιούργησε προσδοκίες στην τ/κ κοινότητα και κυρίως στην κεντροαριστερά, ότι υπήρχε η προοπτική για ανατροπή της δεξιάς «διακυβέρνησης». Αντίθετα, όμως, το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα (CTP) είχε πτώση 17% συγκεντρώνοντας 20,9%, ενώ το Κόμμα Κοινοτικής Δημοκρατίας (TDP) πήρε 8,6% με ελαφριά άνοδο από το 2013. Η συνεργασία των δύο μικρότερων κομμάτων, Κόμμα Κοινοτικής Απελευθέρωσης (TKP) και Κόμμα Ενωμένη Κύπρος (BKP), έμεινε στο 2,6% χωρίς να εξασφαλίζει έδρα.

Η πολιτική «προεκλογική» συζήτηση άφησε πίσω το Κυπριακό και επικεντρώθηκε σε θέματα όπως η διαφθορά και τα σκάνδαλα του δεξιού κατεστημένου, του οποίου εκφραστής είναι κύρια το δεξιό Κόμμα Εθνικής Ενότητας. Το ΚΕΕ από το ‘74 και μετά ήταν παραδοσιακά η προέκταση του κατεστημένου των δομών εξουσίας στην τ/κ κοινότητα. Ήταν το ίδιο κόμμα που μοίραζε τα λάφυρα του πολέμου και αποτελούσε τον βασικό κρίκο μεταξύ της Τουρκίας και της τ/κ κοινότητας.

Είναι σημαντικό να ειπωθεί πως η ανάδειξη του ΡΤΚ ως βασικού πρωταγωνιστή στις δομές εξουσίας είχε γίνει για πρώτη φορά αρχές του 2004. Όταν η ανάδειξή του στην εξουσία είχε ταυτιστεί με την προσδοκία επίλυσης του Κυπριακού. Διαχρονικά ένα μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων στήριζαν το ΡΤΚ και τα άλλα αριστερά κόμματα, προσδοκώντας την προοπτική λύσης. Κατά ανάλογο τρόπο η απουσία του Κυπριακού από τη δημόσια συζήτηση και οι χαμηλές προσδοκίες για λύση ήταν βασικός λόγος της υποχώρησης της κεντροαριστεράς στο σύνολό της.

Βέβαια το Κυπριακό δεν ήταν ο μόνος λόγος. Ένας άλλος βασικός λόγος της υποχώρησης ήταν ότι ο Κουτρέντ Οζερσάι του νέου Κόμματος του Λαού (HP) ήταν πιο πειστικός στο θέμα της πάταξης της διαφθοράς και άντλησε αρκετούς ψηφοφόρους του Κέντρου και της Αριστεράς. Η «συγκυβέρνηση» του ΡΤΚ και με τα δύο δεξιά κόμματα, σε διαφορετικές περιόδους, τα τελευταία χρόνια, δημιούργησε επιπλέον πολιτικό κόστος και δυσαρέσκεια στο αριστερό κοινό. Η στήριξη τής εκ δεξιών προερχόμενης Σιμπέλ Σιμπέρ από το ΡΤΚ στις λεγόμενες προεδρικές εκλογές το 2015 -η οποία δεν πέρασε τελικά καν στο δεύτερο γύρο- ήταν ακόμη ένα βαρίδι από το πρόσφατο παρελθόν. Ένας άλλος λόγος ήταν η περιθωριοποίηση της παλιάς ηγεσίας του ΡΤΚ, που εσωκομματικά είχε επίσης αρνητικό αντίκτυπο για το κόμμα.

Άλλοι επιπρόσθετοι παράγοντες ήταν η πρόσφατη παραχώρηση ιθαγένειας του ψευδοκράτους σε 10.000 περίπου έποικους, οι οποίοι αποκτούσαν ταυτόχρονα δικαίωμα συμμετοχής στην ψηφοφορία. Αυτές οι ψήφοι σίγουρα βοήθησαν τη Δεξιά. Η αποχή του 33% φαίνεται επίσης να επηρέασε αρνητικά κυρίως την Αριστερά. Από την άλλη το νέο περίπλοκο σύστημα οριζόντιας ψηφοφορίας προκάλεσε περιπλοκές, με αποτέλεσμα το 11% περίπου των ψήφων να είναι άκυρες. Το ποσοστό ήταν τέτοιο που σίγουρα αλλοίωνε το αποτέλεσμα.

Γενικότερα, όσον αφορά τους πολιτικούς λόγους, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο μέσος Τουρκοκύπριος έκανε επιλογές στη βάση αυτού που έβλεπε πιο εφικτό να αλλάξει την προοπτική της ευημερίας του. Αφού αυτό δεν ήταν το Κυπριακό, αλλά η αναβάθμιση των δομών του ψευδοκράτους, τότε πιο εύκολα θα στήριζε αυτούς που ξέρουν να το κάνουν πολύ καλύτερα, δηλαδή τη Δεξιά, παρά τα βρόμικά της χέρια…

Ο σχηματισμός «κυβέρνησης» ενδεχομένως να μην είναι εφικτός και να επαναληφθεί η ψηφοφορία σύντομα. Όμως το βασικό κομμάτι του παζλ για το Κυπριακό θα καθοριστεί από την εδώ πλευρά του συρματοπλέγματος σύντομα. Οι προεδρικές εκλογές θα καθορίσουν ποιος θα βρεθεί απέναντι στον Μουσταφά Ακιντζί για να συνεχίσει ή να δώσει τέλος στην πιο προχωρημένη φάση του Κυπριακού από το 1974.

 

*  Συντονιστής Γραφείου Επαναπροσέγγισης ΑΚΕΛ