Η Φαίδρα είναι πλασμένη από το πιο εύθραυστο και το πιο σκληρό υλικό συνάμα

@Αλέξανδρος Αχτάρ

Η Χριστίνα Κωνσταντίνου συναντά τον Γιώργο Καλογήρου υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες των Αλέξανδρου Αχτάρ και Παναγιώτη Μπρατάκου, για να βουτήξουν μαζί στον ωκεανό της Φαίδρας του Γιάννη Ρίτσου και να «εξερευνήσουν το αδιέξοδο του σαρκικού πάθους, τα όρια του παράνομου έρωτα, τα προσωπεία που φορούν οι άνθρωποι για να καταφέρουν να συγκρατήσουν τη νόμιμη κοινωνική τους εικόνα, την επιθυμία για μια ζωή όπως την ονειρευτήκαμε στα εφηβικά μας σεντόνια και τη λύπη για τα όνειρα που εγκλωβίστηκαν στην καθημερινότητα».

Οι παραστασεις στη Λευκωσία πήραν παράταση, στο θέατρο ΕΝΑ, φουαγιέ, σήμερα Κυριακή 13 και αύριο Δευτέρα 14 Μαΐου, ενώ ακολούθως η Φαίδρα θα παρουσιαστεί την Πέμπτη 17 Μαΐου, στις 8.30 μ.μ., στο Παλιό Ξυδάδικο και την Παρασκευή 25 Μαΐου, στις 8.00 μ.μ., στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, Αθηνάς 41-43, Πάφος (Πληροφορίες: τηλ. 96765505).

Οι συντελεστές της παράστασης απαντούν σε ερωτήσεις μας και επιλέγουν ένα απόσπασμα που ξεχώρισαν από το κείμενο του Γιάννη Ρίτσου

  • Η Φαίδρα είναι πλασμένη από το πιο εύθραυστο και το πιο σκληρό υλικό συνάμα

Η Φαίδρα είναι…

Αλέξανδρος Αχτάρ: Η Φαίδρα είναι παράπονο, πόθος, εξομολόγηση, ελπίδα και απόρριψη, μανιφέστο για την παρακμή της ειλικρίνειας του ανθρώπινου γένους, ερωτικό παραλήρημα, γυναίκα, η θηλυκή όψη της ανθρωπότητας, λόγος πολεμικός απέναντι στα πρέπει, κραυγή, εξιλέωση, είναι το ρέκβιεμ της υποταγής και του συμβιβασμού ενός ερωτευμένου πλάσματος απέναντι στους κοινωνικούς και πολιτικούς περιορισμούς.

Παναγιώτης Μπρατάκος: Η Φαίδρα μου είναι το τελευταίο ζεϊμπέκικο ενός θανατοποινίτη και το μοιραίο belly dance της Σαλώμης. Είναι η ωμή ειλικρίνεια των αρσενικών μορφών του Τσαρούχη και η εκστατική ρωγμή της Μοσχολιού. Η Φαίδρα είναι το Άσμα Ασμάτων, καθώς γκρεμίζει τον τιμωρητισμό και ο Ακάθιστος ύμνος όσων συνεχίζουν να αγρυπνούν ερωτευμένοι στις παρυφές μιας κοινωνίας που μεταγλώττισε τον λυγμό σε facebook status, την ερωτική διεκδίκηση σε tinder και τη συνεύρεση σε Instagram story.

Στον Ρίτσο η Φαίδρα αποτινάσσει οριστικά το προσωπείο της συζυγικής της ζωής και της έντιμης κοινωνικής της τάξης και λυτρώνεται μέσα από την εξομολόγησή της.

Η αναμέτρησή μου με τη Φαίδρα ήταν και εξακολουθεί να είναι πολύ έντονη και φοβερά συναρπαστική.

Χριστίνα Κωνσταντίνου: Η Φαίδρα είναι πλασμένη από το πιο εύθραυστο και το πιο σκληρό υλικό συνάμα… η πιο φωτεινή και σκοτεινή ύπαρξη μαζί. Είναι όλες οι αντιθέσεις δοσμένες και φωτισμένες συγχρόνως εξίσου έντονα, χωρίς όμως αυτό να παραπέμπει σε τρέλα ή έστω έλλειψη αυτεπίγνωσης. Ξέρει πολύ καλά τι διεκδικεί και το ανέφικτο αυτού που διεκδικεί, αλλά δεν το δικαιολογεί ούτε και το κατανοεί. Γι’ αυτό και επιμένει. Γιατί ο έρωτας είναι ζωή και όταν αυτός που ποθείς αρνείται τον έρωτα, όπως στην περίπτωση του Ιππολύτου, προσπαθείς να τον αναστήσεις. Αυτό προσπαθεί η Φαίδρα… να αναστήσει τον Ιππόλυτό της και τον εαυτό της συγχρόνως.

Είναι ένας ωκεανός συναισθημάτων, σκέψεων, προθέσεων που πρωταρχική πηγή όλων αυτών είναι το πάθος. Μια αρχετυπική μορφή που εμπερικλείει μέσα της όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που παραπέμπουν σε αυτό που στο συλλογικό ασυνείδητο θεωρείται «ΓΥΝΑΙΚΑ». Είναι μια ανεξάντλητη πηγή δύναμης και ερωτικής επιθυμίας, σαν κρήνη που δεν στερεύει ποτέ, φτάνει στα άκρα και στα όριά της, μηδενίζει τον μετρητή και ξεκινάει πάλι από την αρχή. Ακόμα και το τέλος της το κάνει να μοιάζει με μια καινούργια αρχή. Για μένα είναι η καθημερινή μου σκέψη, το πιο ωραίο βάσανο της σκέψης μου θα έλεγα. Τους τελευταίους δύο μήνες νιώθω να έπαθα μια μετάλλαξη και προσπαθώ να ισορροπήσω ανάμεσα στον δικό της κόσμο και τον δικό μου. Η αναμέτρησή μου μαζί της ήταν και εξακολουθεί να είναι πολύ έντονη και φοβερά συναρπαστική. Είναι εκείνη η περίπτωση «ρόλου» που δεν προσπάθησα να την φέρω στα δικά μου μέτρα. Αντιθέτως, προσπαθώ να «κλέψω» στοιχεία από εκείνην και προσπαθώ να τα κλειδώσω σε εμένα όπως την τόλμη της, το θάρρος της και τον ερωτισμό της…

Η Φαίδρα είναι παράπονο, πόθος, εξομολόγηση, ελπίδα και απόρριψη, μανιφέστο για την παρακμή της ειλικρίνειας του ανθρώπινου γένους, ερωτικό παραλήρημα …

Γιατί διαλέξατε ειδικά τη Φαίδρα του Ρίτσου; Νιώθετε να διαφέρει από τις άλλες αναγνώσεις του μύθου της Φαίδρας, όπως από τον Ευριπίδη και τον Ρακίνα;

Αλέξανδρος Αχτάρ: Μας ενδιαφέρει η προσωποκεντρική θεώρηση του μύθου. Η Φαίδρα, όχι ως όργανο εκδίκησης κάποιας θεότητας, αλλά ως πάσχον σώμα, ως θηλυκό σύγχρονο και χειροπιαστό.

Παναγιώτης Μπρατάκος: Στον Ευριπίδη η Φαίδρα πράττει υπό την επήρεια της Αφροδίτης και εκδικείται για να αποκαταστήσει την τιμή της. Στον Ρακίνα η Φαίδρα εξανθρωπίζεται και λειτουργεί περισσότερο ωστόσο φορώντας το προσωπείο της χήρας που εξομολογείται τον έρωτά της και επαναφέρει το προσωπείο της τιμής της όταν ο Θησέας επιστρέφει. Στον Ρίτσο η Φαίδρα αποτινάσσει οριστικά το προσωπείο της συζυγικής της ζωής και της έντιμης κοινωνικής της τάξης και λυτρώνεται μέσα από την εξομολόγησή της. Αυτή ακριβώς η στιγμή της λύτρωσης μάς ενδιέφερε, μιας και συνδυάζει την υπαρξιακή υπέρβαση μέσα σε μια συνθήκη ερωτικής συντριβής και βιολογικής αυτοκαταστροφής.

Ο μουσικός επί σκηνής είναι ένας τρίτος ρόλος. Ενσαρκώνει τον καημό της Φαίδρας ο οποίος εκφράζεται μέσα από τους ήχους της φωνής και ενός μουσικού οργάνου

Ποιος ο ρόλος του μουσικού / της μουσικής στην παράσταση;

Γιώργος Καλογήρου: Ο μουσικός – και η μουσική κατ’ επέκταση – υπηρετούν πρωτίστως το λόγο και αποκαλύπτονται μέσα από τις οδηγίες του ποιητή και του σκηνοθέτη. Ό,τι ακούγεται γεννήθηκε μέσα από μια αλληλεπίδραση μουσικού και ηθοποιού κατά τη διάρκεια των δοκιμών, κάτι που συμβαίνει και επί σκηνής κατά τη διάρκεια της παράστασης. Κι αυτό είναι το μαγικό. Η μουσική από παράσταση σε παράσταση εξελίσσεται, μεστώνει. Εκτός αυτού, ο μουσικός επί σκηνής είναι ένας τρίτος ρόλος. Ενσαρκώνει τον καημό της Φαίδρας ο οποίος εκφράζεται μέσα από τους ήχους της φωνής και ενός μουσικού οργάνου, ζωγραφίζοντας ηχητικά τις ενδόμυχες καταστάσεις της. Στο τέλος, ο καημός είναι ο μοναδικός της σύντροφος.

Ένα μικρό απόσπασμα από το έργο που ξεχωρίσατε/αγαπήσατε:

Αλέξανδρος Αχτάρ:

Την αγιότητα πριν απ’ την αμαρτία
δεν την πιστεύω· — ανημπόρια τη λέω, δειλία τη λέω· —
τ’ αφιερώματα στους θεούς, προσχήματα για ν` αποφύγουμε τη δοκιμασία· —
αόρατοι οι θεοί· δε δίνουν αποδείξεις· πιθανόν αυτό να ζητάμε·
όχι την ίδια την αγιότητα, — έναν ίσκιο μονάχα να κρυφτούμε.
 

Παναγιώτης Μπρατάκος:

Τούτο το σπίτι
είναι γεμάτο απ’ τον ίσκιο σου. Το σπίτι είναι σώμα, — το αγγίζω, με αγγίζει,
κολλάει απάνω μου, τις νύχτες ιδίως. Οι φλόγες των λύχνων
μού γλείφουν τους μηρούς, τη μέση· αργοπορούν με μικρά ρίγη
κάτω απ’ τ’ αριστερό μου αυτί· μου δαγκώνουν τις ρώγες·
το σάλιο τους λάμπει, με καίει, με δροσίζει, με δείχνει.

Δεν έχω πια πού να κρυφτώ. Κλείνω σφιχτά τα μάτια
και φέγγω ολόκληρη και βλέπομαι
στιλπνή, γλιστερή, αμετακίνητη.
Το σπίτι είναι σώμα·
είναι το σώμα σου, μαζί με το δικό μου. Κάνω να περπατήσω
και τα σεντόνια σέρνονται πίσω απ’ τα πόδια μου σαν ύστερα απ’ την πράξη·

Χριστίνα Κωνσταντίνου: Δεν υπάρχει σημείο που να μη με συγκινεί σε αυτό το κείμενο. Παρόλα αυτά αφού πρέπει να επιλέξω θα σταθώ σε κάτι που διαχρονικά κάνει ο άνθρωπος και που έστω κι ένας να το συνειδητοποιήσει και να προσπαθήσει να το αλλάξει διαβάζοντας το παρακάτω απόσπασμα για μένα είναι «κάτι». Και δεν εξαιρώ τον εαυτό μου από αυτή τη διαδικασία κάθε φορά που πνίγω μια κραυγή, ένα γέλιο, έναν αναστεναγμό, ένα «θέλω» γιατί «δεν πρέπει»…

Το πρωί,
μόλις ξυπνήσουμε (πιο κουρασμένοι απ’ όσο πριν απ’ τον ύπνο) η πρώτη κίνησή μας,
πριν ακόμη πλυθούμε, πριν πιούμε τον καφέ μας, ν’ απλώσουμε το χέρι
να πάρουμε απ’ το κομοδίνο το στεγνό μας προσωπείο
να το εφαρμόσουμε σαν ένοχοι στο πρόσωπό μας. Κι όλη μέρα
να νιώθεις την κόλλα να ξεραίνεται, να ξεκολλάει
κομμάτι, κομμάτια απ’ το δέρμα σου· να μη σε αγγίζει κατευθείαν
το φως, ο αέρας, το νερό, ένα χέρι ή το δικό σου χέρι· κι από πάνω
να ’χεις το φόβο μήπως ξεκολλήσει ολόκληρο το προσωπείο
από μια αθέλητη σύσπαση χαμόγελου· μην πέσει
μέσα στο πιάτο σου με το κοκκινιστό κοτόπουλο, ακριβώς την ώρα
που λες «καθόλου δεν πεινώ»· μη και φανεί
ολόγυμνη η άγρια σου πείνα, η αστείρευτη πείνα.»

 

 

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy