Η καθιέρωση μιας Μπιενάλε μπορεί να αναβαθμίσει την καλλιτεχνική δραστηριότητα

Συνέντευξη στον Αντώνη Γεωργίου

Μια ομάδα καλλιτεχνών και φιλότεχνων με έδρα τη Λάρνακα προχωρεί στη διοργάνωση της Μπιενάλε Λάρνακας θεωρώντας, όπως μας αναφέρει ο επιμελητής της Μπιενάλε, εικαστικός Βασίλης Βασιλειάδης, ότι «η ιδέα μιας τέτοιας έκθεσης, στην οποία έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν μέσω ανοικτής πρόσκλησης καλλιτέχνες από την Κύπρο και από το εξωτερικό, είναι κάτι που έλειπε από τη χώρα μας» και πως η καθιέρωση μιας Μπιενάλε είναι «σε θέση να αναβαθμίσει την κυπριακή καλλιτεχνική δραστηριότητα».

Η κυρίως έκθεση θα διαρκέσει από τις 17 Οκτωβρίου μέχρι τις 30 Νοεμβρίου και οι καλλιτέχνες που ενδιαφέρονται μπορούν να υποβάλουν πρόταση συμμετοχής μέσω της ιστοσελίδας της Μπιενάλε. Το θέμα της Μπιενάλε είναι το «Δοχείο – περιεχόμενο». Πρόκειται, όπως μας αναφέρει ο Βασίλης Βασιλειάδης, «για δύο καταστάσεις, δύο ρόλους που δημιουργούν στενές σχέσης εξάρτησης μεταξύ τους. Αυτή η σχέση επεκτείνεται και βρίσκει εφαρμογή σε πάρα πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας».

ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ

  • Η καθιέρωση μιας Μπιενάλε μπορεί να αναβαθμίσει την καλλιτεχνική δραστηριότητα
  • Συχνά ως καλλιτέχνες επενδύουμε υπερβολικά στο «δοχείο» του έργου μας

Γιατί είναι σημαντικές τέτοιες εκδηλώσεις όπως μια Μπιενάλε εικαστικών τεχνών;

Θεωρώ πως τέτοιες εκδηλώσεις είναι σημαντικές κυρίως για δύο λόγους. Πρώτο επειδή συγκεντρώνουν κάτω από μια κοινή στέγη καλλιτέχνες από διάφορα μέρη του κόσμου και αυτή η καλλιτεχνική «τριβή» ανάμεσα σε διαφορετικές κουλτούρες και αντιλήψεις μετατρέπεται σε μια παραγωγική ανατροφοδότηση για όλους, καλλιτέχνες και κοινό. Δεύτερο, το γεγονός ότι αυτές οι εκδηλώσεις επαναλαμβάνονται ως θεσμός στους χώρους όπου διοργανώνονται, δίνει την ευκαιρία στο κοινό να εξοικειωθεί με την ιδέα, να εμπλακεί ενεργά και να αποκτήσει μια κριτική ματιά απέναντι στην Τέχνη γενικότερα.

Ποιος είναι ο διοργανωτής της Μπιενάλε Λάρνακας; Ποιο το σκεπτικό πίσω από την απόφαση για τη διοργάνωση αυτή;

Διοργανωτής της Μπιενάλε είναι μια ομάδα καλλιτεχνών και φιλότεχνων με έδρα την πόλη της Λάρνακας. Η ιδέα μιας τέτοιας έκθεσης, στην οποία έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν μέσω ανοικτής πρόσκλησης καλλιτέχνες από την Κύπρο και από το εξωτερικό, είναι κάτι που έλειπε από τη χώρα μας. Στην καλύτερη περίπτωση, εκείνο που μέχρι τώρα συνέβαινε ήταν η διοργάνωση μεμονωμένων θεματικών εκθέσεων με συμμετοχή μερικών επιλεγμένων καλλιτεχνών. Η καθιέρωση μιας Μπιενάλε, όμως, είναι, πιστεύω, σε θέση να αναβαθμίσει την κυπριακή καλλιτεχνική δραστηριότητα. Μπορεί να αποτελέσει πρόκληση για τους Κύπριους καλλιτέχνες αλλά και πιθανό πόλο έλξης για τους ξένους. Το σίγουρο είναι ότι βάζει τη Λάρνακα και την Κύπρο στον παγκόσμιο χάρτη των αρχαιότερων καλλιτεχνικών εκδηλώσεων στον κόσμο.

Γιατί στη Λάρνακα, σε ποιους χώρους θα παρουσιαστούν τα έργα;

Η Μπιενάλε θα διεξαχθεί στη Λάρνακα, διότι η ομάδα που είχε την ιδέα αυτής της διοργάνωσης έχει έδρα της τη Λάρνακα. Η κυρίως έκθεση, η οποία θα διαρκέσει από τις 17 Οκτωβρίου μέχρι τις 30 Νοεμβρίου, θα παρουσιαστεί σε τρεις ιστορικούς, εκθεσιακούς χώρους της πόλης. Στη Δημοτική Πινακοθήκη, στο Μουσείο Πιερίδη και στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Δήμου Λάρνακας.

Η πρώτη Μπιενάλε Τεχνών που διοργανώνεται στην Κύπρο θα προσπαθήσει με κάθε μέσο που διαθέτει να βάλει τα σωστά θεμέλια για μια αξιοπρεπή παρουσία στο τοπικό και διεθνές καλλιτεχνικό στερέωμα. Θα υποστηρίξει την κοινωνικότητα της Τέχνης με την έννοια της ενεργούς και ουσιαστικής συμμετοχής της κοινωνίας στην καλλιτεχνική δημιουργία.

Ποιοι μπορούν να συμμετάσχουν, πώς γίνεται η επιλογή των συμμετοχών;

Στην Μπιενάλε της Λάρνακας μπορούν να συμμετάσχουν όσοι το επιθυμούν αρκεί να έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους πριν την 31η Μαΐου 2018, που είναι και η διορία για την υποβολή των προτάσεων. Η επιλογή των συμμετεχόντων θα γίνει από την πενταμελή κριτική επιτροπή της διοργάνωσης. Τα βασικά κριτήρια της επιλογής ενός έργου θα είναι κατά κύριο λόγο τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του και η σχέση του με το θεωρητικό πλαίσιο της Μπιενάλε, με το θέμα δηλαδή.

Με ποια διαδικασία γίνεται η υποβολή πρότασης από τους καλλιτέχνες;

Η υποβολή πρότασης συμμετοχής στην Μπιενάλε γίνεται μόνο διαδικτυακά μέσω μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας που υπάρχει στην ιστοσελίδα της Μπιενάλε www.biennalelarnaca.com. Στην επίσημη ιστοσελίδα της διοργάνωσης μπορεί επίσης κάποιος να βρει τους όρους και τους κανονισμούς της Μπιενάλε καθώς και άλλες σχετικές πληροφορίες.

Θα απονεμηθούν βραβεία;

Ναι, θα δοθούν πρώτο βραβείο και τρεις έπαινοι. Στον νικητή θα απονεμηθεί ένα έπαθλο σχεδιασμένο από τον Στέλιο Μουσαρρή ειδικά για την Μπιενάλε και το χρηματικό ποσό των 2.000 ευρώ. Η κριτική επιτροπή αποτελείται από τον Φώτο Δημητρίου, την Δρα Τόνια Λοιζίδου, την Τατιάνα Φερεχιάν, τον Στέλιο Μουσαρρή και από εμένα, ως πρόεδρο της επιτροπής.

Ποιο είναι το θέμα της Μπιενάλε;

Το θέμα της Μπιενάλε είναι το «Δοχείο – περιεχόμενο». Θεωρώ τη σχέση δοχείου περιεχομένου πολύ ενδιαφέρουσα. Πρόκειται για δύο καταστάσεις, δύο ρόλους που δημιουργούν στενές σχέσης εξάρτησης μεταξύ τους. Αυτή η σχέση επεκτείνεται και βρίσκει εφαρμογή σε πάρα πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Στην επιστήμη, τη φιλοσοφία, τη θρησκεία, την ψυχολογία, την τέχνη κ.ά.. Ο τρόπος με τον οποίο το δοχείο ορίζει στο περιεχόμενό τα βασικά του χαρακτηριστικά, η αποστολή του να το προστατεύει, η διαδικασία γεμίσματος ή αδειάσματος, η αιώνια αναζήτηση του ιδανικού δοχείου και το αναπλήρωτο κενό που αφήνει πίσω του το περιεχόμενο όταν φεύγει, είναι μόνο μερικές από τις πολλές πτυχές του θέματος.

Logo - biennale

Εσείς ποιο θεωρείτε ότι έχει τη μεγαλύτερη σημασία;

Το δοχείο ή το περιεχόμενο; Σ’ αυτή την ερώτηση δεν υπάρχει απάντηση. Πώς θα μπορούσε να υπάρχει εξάλλου από τη στιγμή που το περιεχόμενο χωρίς το δοχείο δεν μπορεί να υπάρξει, ενώ το δοχείο χωρίς περιεχόμενο δεν έχει λόγο ύπαρξης.

Θεωρείται πως οι Κύπριοι εικαστικοί διαλέγονται γόνιμα με τις βασικές τάσεις της διεθνούς (εκτός Κύπρου) εικαστικής σκηνής;

Εάν με τη έκφραση «διαλέγονται γόνιμα» εννοούμε την ουσιαστική αλληλεπίδραση με τη διεθνή καλλιτεχνική σκηνή, τότε θα απαντούσα μάλλον αρνητικά. Η καλλιτεχνική απομόνωση, που δικαιολογημένα πολλές φορές νιώθουμε στην Κύπρο, σε συνδυασμό με την τάση που έχουμε ως κοινωνία να μυθοποιούμε οτιδήποτε συμβαίνει στο εξωτερικό, μας οδηγούν πολλές φορές σε μια μίμηση. Μας απασχολεί δηλαδή περισσότερο αυτό που κάνουμε να μοιάζει με έργο ενός ξένου καλλιτέχνη διεθνούς καριέρας και λιγότερο η ουσία και το περιεχόμενο. Κάνοντας και ένα παραλληλισμό με το θέμα της Μπιενάλε, θα έλεγα ότι ως καλλιτέχνες συχνά επενδύουμε υπερβολικά στο «δοχείο» του έργου μας.

Κάνοντας και ένα παραλληλισμό με το θέμα της Μπιενάλε, θα έλεγα ότι ως καλλιτέχνες συχνά επενδύουμε υπερβολικά στο «δοχείο» του έργου μας.

Ποιες θεωρείτε πως είναι οι βασικές τάσεις της διεθνούς εικαστικής σκηνής;

Δυστυχώς στις μέρες μας πολύς κόσμος αποδίδει στην Τέχνη μια κοινωνική αποστολή εντελώς διαφορετική από εκείνη που η ίδια είναι σε θέση να υπηρετήσει. Η παγκόσμια Τέχνη σε γενικές γραμμές κινείται μονότονα, θα έλεγα, στην υπηρεσία της πολιτικής με τάσεις όπως η political Art ή η activism Art. Η καλλιτεχνική δημιουργία υποβαθμίζεται έτσι στο ρόλο ενός μέσου που μεταφέρει πολιτικές πεποιθήσεις και ιδεολογίες, αγνοώντας ότι η Τέχνη δεν είναι μέσο αλλά σκοπός. Ο καλλιτέχνης ξεκινά από οπουδήποτε για να καταλήξει στην Τέχνη και όχι το αντίθετο. Παρόλο που η Τέχνη δεν έλυσε ποτέ κανένα κοινωνικό πρόβλημα, οι σύγχρονες τάσεις την θέλουν πεισματικά να
ασκεί κριτική, να καυτηριάζει κοινωνικές ανισότητες και να παίρνει ξεκάθαρη πολιτική θέση απέναντι στα πράγματα. Όλο και περισσότεροι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν πλέον δημοσιογραφικές μεθόδους για να συγκινήσουν τους θεατές τους ακριβώς όπως κάνουν και τα ΜΜΕ, μετατρέποντας τελικά τα σύγχρονα έργα τέχνης σε τεκμηριογραφήματα επικαιρότητας, τα οποία απλά μοιάζουν με έργα τέχνης.

Παρ’ όλο που αναγνωρίζω ότι υπάρχει μια υπερβολή που έχει κάνει συχνά μόδα την πολιτική και ακτιβιστική (θα έλεγα και τη φιλανθρωπική) τέχνη, αποκλείουμε ένας καλλιτέχνης να δώσει ένα πραγματικό έργο τέχνης που ταυτόχρονα να εμπεριέχει ή να είναι μια (δική του) πολιτική (με την γενικότερη έννοια) θέση;

Όχι μόνο δεν το αποκλείουμε, είναι λογικό και αναμενόμενο ο καλλιτέχνης να ξεκινά πάντοτε από αυτά που τον απασχολούν ή τον συγκινούν. Το τελικό έργο τέχνης όμως είναι πάντα πομπός πολύ πιο σημαντικών και πανανθρώπινων ιδεών από εκείνες τις προσωπικές απόψεις του καλλιτέχνη που έγιναν η αφορμή για τη δημιουργία του. Η Τέχνη δεν είναι ένα μέσο έκφρασης. Η Τέχνη είναι έκφραση, αυτή είναι η διαφορά.

Παίρνοντας και το θέμα της Μπιενάλε, η καλλιτεχνική δημιουργία δεν μπορεί να γίνει το δοχείο του περιεχομένου ενός συγκεκριμένου καλλιτέχνη, δηλαδή της σκέψης του, της ευαισθησίας του, της κριτικής του στάσης απέναντι σε κάτι που συμβαίνει;

Είναι η Τέχνη αυθύπαρκτη και πάντοτε εκτός της κοινωνίας που παράγεται; Η Τέχνη δεν μπορεί ποτέ να υπάρξει εκτός της κοινωνίας, αφού είναι φαινόμενο κοινωνικό. Από την κοινωνία ξεκινά και σ’ αυτήν καταλήγει. Αυτό όμως δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως ο ρόλος της υποβιβάζεται σ’ εκείνο του κοινωνικού σχολιασμού. Οι σκέψεις, η ευαισθησία και η κριτική στάση του καλλιτέχνη απέναντι σε κάτι που συμβαίνει αποτελούν το δοχείο μέσα στο οποίο θα εκκολαφτεί η τέχνη του με όλες τις αξίες που διαχρονικά αυτή υπηρετεί. Ο καλλιτέχνης γυρεύει συγκινήσεις για να προβάλει το έργο του. Όχι έργα τέχνης για να προβάλει τις προσωπικές του συγκινήσεις και ευαισθησίες.

Η επαφή του κοινού με τη σύγχρονη εικαστική δημιουργία πώς καλλιεργείται; Τέτοια γεγονότα βοηθούν;

Το κοινό οφείλει να εμπλέκεται ενεργά στην καλλιτεχνική διαδικασία και όχι να είναι απλά ένας παθητικός θεατής της Τέχνης. Αυτός είναι και ένας από τους γενικούς στόχους της Μπιενάλε της Λάρνακας. Γι’ αυτό το λόγο επιλέξαμε τη διαδικασία της ανοικτής πρόσκλησης προς όλους τους καλλιτέχνες με τα κριτήρια επιλογής να αφορούν αποκλειστικά τα έργα και όχι τα άτομα. Οι δημόσιες συζητήσεις μας απευθύνονται πάντα στο κοινό και όχι μόνο σε καλλιτέχνες. Έγινε συνειδητή προσπάθεια να εμπλακεί με διάφορους τρόπους στην Μπιενάλε η πόλη και η επαρχία της Λάρνακας, κάτι το οποίο επιτεύχθηκε ήδη σε μεγάλο βαθμό και αυτό μας χαροποιεί ιδιαίτερα. Επίσης, η προώθηση επισκέψεων από σχολεία στην Μπιενάλε αποτέλεσε ένα από τους πρωταρχικούς μας στόχους που εξαγγείλαμε ήδη από την ημέρα της πρώτης παρουσίασης της διοργάνωσης. Η πρώτη Μπιενάλε Τεχνών που διοργανώνεται στην Κύπρο θα προσπαθήσει με κάθε μέσο που διαθέτει να βάλει τα σωστά θεμέλια για μια αξιοπρεπή παρουσία στο τοπικό και διεθνές καλλιτεχνικό στερέωμα. Θα υποστηρίξει την κοινωνικότητα της Τέχνης, με την έννοια της ενεργούς και ουσιαστικής συμμετοχής της κοινωνίας στην καλλιτεχνική δημιουργία.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy