Η κληρονομία του 2017 και οι ανοικτές προκλήσεις του 2018

Πρόσωπα και γεγονότα που καθόρισαν τις εξελίξεις

Αποχαιρετούμε το 2017 και υποδεχόμαστε το 2018. Νέα χρονιά, νέες προσδοκίες. Νέα χρονιά και νέες ελπίδες. Πώς θα βρει τον πλανήτη το 2018; Μήπως η κληρονομιά του χρόνου που φεύγει προδιαγράφει και τη χρονιά που έρχεται;

Ο Πάμπος Χρυσοστόμου, διεθνολόγος, αναλύει στην «Κυριακάτικη Χαραυγή» γεγονότα και εκτιμά εξελίξεις.

Ένας χρόνος διακυβέρνησης Τραμπ: Οι παγκόσμιοι κραδασμοί των αλλοπρόσαλλων πολιτικών του

Ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ δίνει ξεκάθαρα δείγματα αναθεωρητισμού και σε διεθνείς συμφωνίες αλλά και σε αποφάσεις εξωτερικής πολίτικης σε διμερές επίπεδο. Από τις αρχές του χρόνου εφαρμόζει πολιτικές απαγόρευσης εισόδου μεταναστών στις ΗΠΑ και αρχίζει την ανέγερση τείχους με το Μεξικό. Παράλληλα, την 1η Ιουνίου o Τραμπ επιβεβαιώνει ότι η χώρα του θα αποχωρήσει από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, του 2015. Στις 21 Σεπτεμβρίου o Αμερικανός Πρόεδρος ανακοινώνει την επιβολή νέων κυρώσεων εναντίον της Βόρειας Κορέας. Και ολοκληρώνει τη χρονιά με μια κίνηση βόμβα στα θεμέλια της ειρήνης στη Μέση Ανατολή, αναγνωρίζοντας την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ.

Η πρώτη χρόνια της θητείας Τραμπ και τα δείγματα γραφής των αποφάσεων και των πολιτικών του προκαλούν διεθνείς αναταράξεις και παγκόσμια ανησυχία. Ο αναθεωρητισμός διεθνών συμφωνιών όπως η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, η Συμφωνία για τον έλεγχο των πυρηνικών του Ιράν, ανοίγει με άκομψο τρόπο κλειστά κεφάλαια και προκαλεί νέες εντάσεις.

Η όξυνση των σχέσεων των ΗΠΑ με τη Βόρεια Κορέα, το Ιράν και την Τουρκία, η αναθεώρηση των σχέσεων με την ΕΕ, λόγω νέας αντίληψης για το ΝΑΤΟ και για τον Διεθνή Οικονομικό Προστατευτισμό, διαταράσσει ισχύουσες ισορροπίες, οι οποίες θα συνεχίσουν να προκαλούν αναταράξεις και το 2018.

Συριακό: Η ήττα του ISIS, η ανοικτή πληγή και η επόμενη μέρα

Το 2107 ήταν καθοριστικό για την ολοκλήρωση της πορείας του πολέμου στη Συρία.

Στα μέσα Ιανουαρίου οι ΗΠΑ στέλνουν βοήθεια σε τεθωρακισμένα προς τους Κούρδους που μάχονται εναντίον του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία, ενώ μέσα της άνοιξης η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες καταγράφει ότι ο συνολικός πληθυσμός των προσφύγων από τη Συρία ξεπέρασε τα 5 εκατομμύρια.

Το Μάιο η Ρωσία, το Ιράν και η Τουρκία ζητούν την αποκλιμάκωση του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, ενώ οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις εξαπολύουν μία επιχείρηση για την κατάληψη της Ράκα, που είναι ντε φάκτο πρωτεύουσα του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε. (ΙΚΙΛ)

Οι τζιχαντιστές υποχωρούν και στο Βόρειο Ιράκ. Ο Ιρακινός Πρωθυπουργός κηρύσσει τον τερματισμό του αυτοανακηρυχθέντος χαλιφάτου του ΙΚΙΛ στη Μοσούλη, έπειτα από την κατάληψη του Μεγάλου Τεμένους του Αλ Νουρί.

Το φθινόπωρο ρωσικά και συριακά πολεμικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν την νότια Ιντλίμπ. Και παράλληλα στη μάχη της Ράκα οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις ανακοινώνουν τον τερματισμό της μάχης για την ντε φάκτο πρωτεύουσα του ΙΚΙΛ. Τέλος του χρόνου ο Πούτιν κηρύσσει τη νίκη του επί του ΙΚΙΛ.

Με την καθοριστική στρατιωτική παρέμβαση της Ρωσίας και την άτυπη συνεργασία του άξονα Ρωσία/Ιράν/Τουρκίας το Ισλαμικό Κράτος καταγράφει ήττα στο συριακό μέτωπο, χάνοντας σχεδόν όλο τον έλεγχο επί συριακού εδάφους.

Αυτό δεν σημαίνει το τέλος της ακραίας ριζοσπαστικής ισλαμικής τρομοκρατίας, που εντός του 2018 θα ενισχύσει τη μορφή δράσης της με τυφλά τρομοκρατικά χτυπήματα.

Το μεγάλο στοίχημα για το 2018 είναι η επόμενη μετά την ISIS εποχή στη Συρία με Ρωσία/Ιράν/Τουρκία να έχουν καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις.

Βόρεια Κορέα: Η πυρηνική απειλή ξανά ενώπιον της ανθρωπότητας

Από την αρχή του 2017 η Βόρεια Κορέα ξεκινά μια σειρά από εκτοξεύσεις πυραύλων στα πλαίσια ανάπτυξης του πυρηνικού προγράμματος. Στις 12 Φεβρουαρίου προβαίνει σε επιτυχημένη δοκιμή βαλλιστικού πυραύλου πάνω από τη θάλασσα της Ιαπωνίας. Αρχές της άνοιξης η Νότια Κορέα ισχυρίζεται ότι η Βόρεια Κορέα εκτόξευσε αρκετούς πυραύλους από το σταθμό εκτόξευσης του Σοχάε προς τη Θάλασσα της Ιαπωνίας. Το Μάιο επιβεβαιώνεται ότι η Βόρεια Κορέα πραγματοποίησε δοκιμαστική εκτόξευση πυραύλου από τη δυτική παράκτια πόλη Κουσόν. Ο πύραυλος προσγειώθηκε νότια του Βλαδιβοστόκ. Το καλοκαίρι η Βόρεια Κορέα πραγματοποιεί αρκετές δοκιμές πυραύλων, ενώ πραγματοποιεί κατά τα φαινόμενα την πρώτη δοκιμή ενός διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου 933 χιλιόμετρα στη Θάλασσα της Ιαπωνίας εντός της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Ιαπωνίας. Ο νεαρός ηγέτης της Β. Κορέας προκαλεί διεθνή ανησυχία με τις επαναλαμβανόμενες πυρηνικές δοκιμές πυραύλων.

Η Βόρεια Κορέα άτυπα άλλα ουσιαστικά αποτελεί πυρηνική δύναμη δημιουργώντας ανακατανομή ισχύος στην κορεατική χερσόνησο. Οι αντιδράσεις στις ΗΠΑ και των συμμάχων (Ιαπωνίας και Ν. Κορέας) και τα κοινά στρατιωτικά γυμνάσια ανεβάζουν το πυρηνικό θερμόμετρο. Η αντιπαράθεση αυτή θα έχει συνέχεια και το 2018.

Εκλογικές αναμετρήσεις στην Ευρώπη: Ο θρίαμβος Μακρόν, η πύρρειος νίκη Μέρκελ και Μέι και η άνοδος της ακροδεξιάς

Στις 23 Απριλίου πραγματοποιούνται οι προεδρικές εκλογές στη Γαλλία. Ο Μακρόν και η Λεπέν είναι οι δυο υποψήφιοι που περνούν στο δεύτερο γύρο των εκλογών. Στις επαναληπτικές εκλογές της 7ης Μαΐου ο κεντρώοςΜακρόν ανακηρύσσεται νέος Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας με ποσοστό 65,1% έναντι 34,9% της υποψήφιας του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, Μαρίν Λε Πεν. Η θριαμβευτική άνοδος τού πολλά υποσχόμενου νεαρού Μακρόν αναμένεται να καταδείξει στην πράξη εντός του 2018 κατά πόσο θα επαληθεύσει την προσδοκία που δημιούργησε.

Στη Βρετανία, στις 8 Ιουνίου, η συντηρητική Τερέζα Μέι κερδίζει τις πρόωρες εκλογές που προκηρύχθηκαν από την ίδια, προκειμένου να προκύψει μια κυβέρνηση η οποία θα αναλάβει τις διαπραγματεύσεις σχετικά με το Brexit, την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μετά την καταμέτρηση και των 650 εκλογικών περιφερειών του Ηνωμένου Βασιλείου, το τελικό αποτέλεσμα είναι : Συντηρητικοί 318 έδρες και Εργατικοί 262. Η Μέι διατηρεί την πρωθυπουργία, αλλά δεν έχει πλήρη αυτοδυναμία. Κι εκεί που ανέμενε άνετη νίκη, μόλις και κατάφερε να σχηματίσει κυβέρνηση.

Τον Σεπτέμβρη παίρνει σειρά η Γερμανία. Στις 24 του μήνα πραγματοποιούνται εκλογές για την Καγκελαρία και το 19ο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο της χώρας. Η Μέρκελ έχει κερδίσει 4η θητεία στην εξουσία, ενώ οι Εναλλακτικοί για τη Γερμανία είναι 3ο κόμμα και για πρώτη φορά εισέρχονται στη Βουλή σε αυτήν τη θέση. Η πύρρειος νίκη της Μέρκελ σημαίνει την αντίστροφη μέτρηση της παντοδυναμίας της.

Ο γαλλογερμανικός άξονας θα συνεχίσει και εντός του 2018 να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ΕΕ, ενώ αναμένεται ολοκλήρωση της Συμφωνίας για το Brexit στο 2018.

Διχασμός μουσουλμανικού κόσμου – Σιίτες VS Σουνίτες Σαουδικής Αραβίας VS Ιράν με απρόβλεπτες συνέπειες

Ο θρησκευτικός διχασμός του μουσουλμανικού κόσμου εντείνεται μέσα από την αντιπαράθεση Σαουδικής Αραβίας και Ιράν με επιπτώσεις σε όλο τον μουσουλμανικό κόσμο.

Στις 5 Ιουνίου ξεσπά διπλωματική κρίση στο Κατάρ, αφού η συμμαχία της Σαουδικής Αραβίας, διακόπτει τις διπλωματικές σχέσεις με το Κατάρ, διατάζοντας την απέλαση των πολιτών του Κατάρ από τις χώρες τους.

Ακολουθεί στις 7 Ιουνίου η επίθεση ενόπλων στο Μαυσωλείο του Χομεϊνί στην Τεχεράνη, πρωτεύουσα του Ιράν. Την ευθύνη για την επίθεση αναλαμβάνει το ΙΚΙΛ.

Το φθινόπωρο το θερμόμετρο ανεβαίνει ακόμα περισσότερο, όταν η Σαουδική Αραβία αναχαιτίζει βαλλιστικό πύραυλο που εκτοξεύτηκε από την Υεμένη προς το αεροδρόμιο του Ριάντ. Ενώ 4 Νοεμβρίου, στον Λίβανο, παραιτείται ο Πρωθυπουργός Χαρίρι, επικαλούμενος απειλές για τη ζωή του, η οργάνωση Χεζμπολάχ κηρύσσει άκυρη την παραίτηση του Λιβανέζου Πρωθυπουργού. Έπειτα από αίτημα του Προέδρου Μισέλ Αούν, ο Χαρίρι αναστέλλει την παραίτησή του.

Στο τέλος του χρόνου, ο πρώην Πρόεδρος της Υεμένης Αλί Σαλέχ σκοτώνεται από δυνάμεις Χούτι στη διάρκεια επίθεσης έξω από τη Σαναά.

Ο διχασμός του μουσουλμανικού κόσμου βαθαίνει ολοένα. Το Ιράν και η Σαουδική Αραβία βρίσκονται επικίνδυνα αντιμέτωποι με όλο τον αραβικό κόσμο. Η σύγκρουση σιιτών/σουνιτών που συμβαίνει στην Υεμένη αποσταθεροποιεί τον Λίβανο και αναζωπυρώνεται σε Βόρειο Ιράκ και Συρία.

Η όξυνση αναμένεται να διευρυνθεί εντός του 2018 με πολύ επικίνδυνες προεκτάσεις για την παγκόσμια ειρήνη.

Παλαιστινιακό: Η απόφαση Τραμπ ανοίγει τον ασκό του Αιόλου στο Μεσανατολικό

Ο Δεκέμβριος του 2017 επιφυλάσσει ακόμα μια κίνηση αποσταθεροποίησης της Μέσης Ανατολής από τον Αμερικανό Πρόεδρο. Στις 6 Δεκεμβρίου αναγνωρίζει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ξεσπάσουν συγκρούσεις στη Βηθλεέμ και στη Χεβρώνα. Δεκάδες άτομα πετροβολούν Ισραηλινούς στρατιώτες, που απαντούν με δακρυγόνα και αντλίες νερού. Περισσότερα από 200 άτομα τραυματίζονται, ενώ καθημερινά οι Παλαιστίνιοι μετρούν και νεκρούς.

Ανά τον αραβικό κόσμο γίνονται διαδηλώσεις συμπαράστασης προς τους Παλαιστινίους την Παρασκευή, ιερή μέρα.

Στις 13 Δεκεμβρίου ο ηγέτης της Χαμάς καλεί σε μια νέα επανάσταση ή ιντιφάντα.

Η απόφαση Τραμπ ανοίγει τον ασκό του Αίολου στο Μεσανατολικό, Παλαιστίνιοι και Άραβες κηρύττουν τρίτη ιντιφάντα, το Ισραήλ είναι αποφασισμένο να προχωρήσει με νέους εποικισμούς.

Ο άξονας ΗΠΑ – Ισραήλ ενισχύεται απέναντι από τον διχασμένο ισλαμικό κόσμο με αντίπαλο δέος τον άξονα Ρωσία/Τουρκία/Ιράν.

Το 2018 οι ανακατατάξεις και οι κλυδωνισμοί αναμένεται να ενταθούν. Ζητούνται ηγέτες με ορθολογισμό και αποφασιστικότητα.