Η Λεμεσός για τους ανθρώπους και όχι τα αυτοκίνητα

Του Χρήστου Χαραλάμπους

 

• Η Λεμεσός και γενικότερα οι Κύπριοι είναι πρωταθλητές στη χρήση του ιδιωτικού αυτοκινήτου, σε σύγκριση με το τι ισχύει σε άλλες χώρες
• Στη Λεμεσό η χρήση του ιδιωτικού αυτοκινήτου φτάνει στο 92%, η χρήση του αστικού λεωφορείου μόλις που φτάνει στο 1,8%, του ποδηλάτου το 0,7% και η πεζή διακίνηση το 5,8%
• Σε ό,τι αφορά το κέντρο της πόλης ως περιβαλλοντικής περιοχής, στη μελέτη προνοείται μια σταδιακή εκτεταμένη πεζοδρομοποίηση από την οδό Γλάδστωνος μέχρι την παραλιακή

 

Η οικιστική και πληθυσμιακή ανάπτυξη που πήρε η Λεμεσός τα τελευταία χρόνια, είχε σαν επακόλουθη συνέπεια και την αύξηση των κυκλοφοριακών προβλημάτων καθιστώντας τη διακίνηση οχημάτων και πολιτών, ιδιαίτερα στο κέντρο της πόλης, ανυπόφορη. Σχετικές είναι και οι διαπιστώσεις που έχουν καταγραφεί στα πλαίσια της εκπόνησης της Μελέτης του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας Λεμεσού, η εφαρμογή του οποίου θεωρείται βέβαιο ότι θα βάλει φρένο στην κατάσταση ασφυξίας στην οποία βρίσκεται σήμερα η πόλη.

Παλαιότερα αλλά και μέχρι σήμερα αυτό που ισχύει είναι ότι γινόταν εκπόνηση μελετών και κατασκευάζονταν έργα με επίκεντρο την εξυπηρέτηση του αυτοκινήτου. Τώρα με τη Βιώσιμη Κινητικότητα, η προσέγγιση είναι διαμετρικά αντίθετη αφού στο επίκεντρο βρίσκεται ο άνθρωπος και το περιβάλλον.

Πρόκειται ουσιαστικά για μια νέα ιδεολογία σε ό,τι αφορά το θέμα του κυκλοφοριακού η οποία θα πρέπει πρώτα να «περάσει» σε όλους εκείνους τους κρατικούς και άλλους φορείς που παίρνουν αποφάσεις και στη συνέχεια να εμπεδωθεί στους πολίτες οι οποίοι φαίνεται ότι τα τελευταία χρόνια άρχισαν να συνειδητοποιούν και να αναζητούν τους εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης.

Σίγουρα, μέσα από το Σχέδιο Βιώσιμης Κινητικότητας δεν επιδιώκεται η εξαφάνιση του αυτοκινήτου από τη ζωή μας, αλλά το ζητούμενο είναι να μειωθεί η χρήση και εξάρτησή του στην καθημερινότητά μας. Το πρόβλημα είναι πολύ σοβαρό αφού, όπως προκύπτει από τα δεδομένα της Μελέτης, η Λεμεσός αλλά και γενικότερα οι Κύπριοι είναι πρωταθλητές στη χρήση του ιδιωτικού αυτοκινήτου, σε σύγκριση με το τι ισχύει σε άλλες χώρες.

Στη Λεμεσό, συγκεκριμένα, η χρήση του ιδιωτικού αυτοκινήτου φτάνει στο 92% (σε παρόμοιες μεσογειακές πόλεις, το ποσοστό δεν ξεπερνά το 73%), η χρήση του αστικού λεωφορείου μόλις που φτάνει στο 1,8%, του ποδηλάτου το 0,7% και η πεζή διακίνηση το 5,8%. Αυτά τα στοιχεία αφορούν 550.000 περίπου μετακινήσεις που γίνονται στη Λεμεσό σε καθημερινή βάση με ένα τεράστιο κόστος σε καύσιμα που φτάνει τις 800.000 ευρώ με επιπλέον το κόστος σε ρύπανση, τροχαία ατυχήματα, ταλαιπωρία κ.λπ.

Στόχος του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, όπως μας επεσήμανε ο Συγκοινωνιολόγος Μηχανικός που είναι και ο Συντονιστής του ΣΒΑΚ Λεμεσού, Δημήτρης Δημητρίου, είναι η προώθηση της εναλλακτικής μετακίνησης ιδιαίτερα στο κέντρο της πόλης το οποίο περιβάλλεται ανατολικά από την περιοχή του Εναερίου, καλύπτει όλη τη λεωφόρο Μακαρίου, φτάνει δυτικά στην οδό Δημοκρατίας στη συνοικία Αγίου Ιωάννη, επεκτεινόμενο στο παραλιακό μέτωπο.

Μέτρα εφαρμογής της βιώσιμης κινητικότητας

Με τη διαπίστωση της ύπαρξης και της καταγραφής των λεπτομερειών του προβλήματος, όπως αναφέρει ο Συντονιστής του ΣΒΑΚ, αναζητήθηκαν και οι ενδεδειγμένες λύσεις μέσα από την επεξεργασία έξι συνολικά σεναρίων από τα οποία εκείνο που υιοθετήθηκε, μετά και από δημόσιες διαβουλεύσεις και τυγχάνει επεξεργασίας, προνοεί μια σειρά συγκεκριμένων μέτρων που αφορούν δέκα πτυχές της βιώσιμης κινητικότητας, όπως είναι οι δημόσιες συγκοινωνίες, η πολιτική για τις σταθμεύσεις, οι πεζοδρομοποιήσεις, τα ολοκληρωμένα δίκτυα ποδηλατοδρόμων, οι εμπορικές μεταφορές και βέβαια η οδική ασφάλεια.

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά το κέντρο της πόλης ως περιβαλλοντικής περιοχής, προνοείται μια σταδιακή εκτεταμένη πεζοδρομοποίηση από την οδό Γλάδστωνος μέχρι την παραλιακή, με ταυτόχρονη βελτίωση του συστήματος δημοσίων συγκοινωνιών με τη δημιουργία λωρίδων για λεωφορεία, αλλά και αύξηση του ωραρίου και της συχνότητας εξυπηρέτησης. Επιπλέον, βασικός παράγοντας για να λειτουργήσει επιτυχώς η βιώσιμη κινητικότητα, όπως τονίζεται, είναι η επαρκής και ασφαλής δημιουργία ποδηλατοδρόμων που σήμερα καλύπτουν μόνο το παραλιακό μέτωπο και εν μέρει κάποιους υπεραστικούς δρόμους που κατασκευάστηκαν τα τελευταία χρόνια, όπως ο κάθετος που συνδέει την περιοχή του λιμανιού με τον αυτοκινητόδρομο.

Μεγάλο κεφάλαιο στην εφαρμογή της βιώσιμης κινητικότητας αποτελεί βέβαια και η δημιουργία υποδομών για την εξυπηρέτηση των ατόμων με κινητικά προβλήματα.

Σημείο διαφωνίας οι χώροι στάθμευσης

Ένα έντονο ζήτημα διαφωνίας που φαίνεται να προκύπτει ιδιαίτερα με τον Δήμο Λεμεσού, αφορά τους χώρους στάθμευσης. Ο δήμος, δηλαδή, επιδιώκει τη διατήρηση ή ακόμα και την αύξηση των χώρων στάθμευσης στο κέντρο και μάλιστα στον ιστορικό πυρήνα της πόλης, κάτι που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις αλλαγές που επιδιώκονται και προβλέπονται στο Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας.

Το ΣΒΑΚ σε καμιά περίπτωση δεν ευνοεί τη δημιουργία περαιτέρω χώρων στάθμευσης. Αντίθετα, περιλαμβάνεται στους βασικούς στόχους του Σχεδίου, η μείωση της χρήσης και της παρουσίας ιδιωτικών αυτοκινήτων στο κέντρο το οποίο ήδη πνίγεται στα τροχοφόρα.

Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί στο κέντρο της Λεμεσού, έτσι όπως έχει καταγραφεί στα πλαίσια της Μελέτης του ΣΒΑΚ, είναι το γεγονός ότι σήμερα υπάρχουν 8.669 θέσεις στάθμευσης (on-street parking) και 5.398 θέσεις σε 63 ελεγχόμενους και μη δημοτικούς και ιδιωτικούς χώρους στάθμευσης (off-street parking).

Το 83% των χώρων στάθμευσης επί της οδού είναι μη ελεγχόμενοι, ενώ το 52% από αυτούς βρίσκεται στον πυρήνα του κέντρου της πόλης, οπότε μπορεί να αντιληφθεί κανείς το τι συμβαίνει, ιδιαίτερα σε ώρες αιχμής.

Καλύπτονται 6 δήμοι και 11 κοινότητες

Στη Μελέτη του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας Λεμεσού που άρχισε το 2017 και προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί στα μέσα του ερχόμενου Μαΐου υπάρχει από τη μια η Επιτροπή Παρακολούθησης στην οποία μετέχουν πέντε οργανισμοί μεταξύ των οποίων το Υπουργείο Μεταφορών, ο Δήμος Λεμεσού και η Πολεοδομία και από την άλλη η Επιτροπή Εμπλεκόμενων Φορέων στην οποία συμμετέχουν 19 ιδιωτικοί και άλλοι φορείς όπως το ΤΕΠΑΚ, η Αστυνομία, η ΠΟΒΕΚ, το ΕΒΕΛ και οι πέντε περιφερειακοί δήμοι της Λεμεσού.

Η εκπόνηση γίνεται από κοινοπραξία εταιρειών από Γερμανία, Ελλάδα και Κύπρο και χρηματοδοτείται από την Ε.Ε. κατά 85%, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορεί να μην υπάρξει εφαρμογή του Σχεδίου.

Το Σχέδιο καλύπτει τους έξι δήμους της μείζονος Λεμεσού και 11 προαστιακές κοινότητες που εκτείνονται από την περιοχή Μοναγρουλίου στα ανατολικά, την Παλώδια στα βόρεια και το Τραχώνι στα δυτικά.