Η Μεταρρύθμιση της Τ.Α. δεν είναι ζήτημα αριθμών των Δήμων

Του Ν. Συλικιώτη*

 Τον τελευταίο καιρό εντατικοποιήθηκαν οι συζητήσεις για την ανάγκη μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ως ΑΚΕΛ εδώ και χρόνια τονίζουμε πως ωρίμασαν οι συνθήκες για να περάσουμε σε μια ριζοσπαστική μεταρρύθμιση ώστε η τοπική αυτοδιοίκηση να ξεπεράσει τα δομικά προβλήματα που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια και να ανταποκριθεί στις σημερινές ανάγκες των πολιτών, ως κατεξοχήν λαϊκός δημοκρατικός θεσμός.

Η κυβέρνηση Αναστασιάδη-ΔΗΣΥ και ο Υπουργός Εσωτερικών κινούνται όμως σε λάθος κατεύθυνση. Ποτέ το ζήτημα δεν ήταν ο μεγάλος αριθμός των δήμων. Το αντίθετο αν λάβεις υπόψη πως στην ύπαιθρο όπου ζει το 40% του πληθυσμού δεν υπάρχει ουσιαστικά τοπική αυτοδιοίκηση. Οι κοινότητες έχουν κατ’ όνομα τοπική αυτοδιοίκηση αφού είναι σχεδόν πλήρως εξαρτημένες από το κεντρικό κράτος μέσω των Επαρχιακών διοικήσεων.

Άρα όταν μιλάμε για την μεταρρύθμιση πρώτιστα πρέπει να συνενώσουμε τις κοινότητες με την προοπτική να μετατραπούν σε περιφερειακούς δήμους με την μεταφορά εξουσιών από το κεντρικό κράτος και να αποκτήσουν επιτέλους τον χαρακτήρα τοπικής αυτοδιοίκησης. Παράλληλα όπου είναι αναγκαίο, κοινότητες γειτονικές με κοινά προβλήματα και ανάγκες να συνενωθούν με τους δήμους. Ένα τέτοιο εγχείρημα έγινε με το δημοψήφισμα για ενοποίηση της κοινότητας των Πάνω Πολεμιδίων με τον δήμο Κάτω Πολεμιδίων. Δυστυχώς απέτυχε αυτή η προσπάθεια. Τότε η ιδέα αυτή πολεμήθηκε από τους σημερινούς κυβερνώντες και το ΔΗΣΥ, οι οποίοι σήμερα τόσο όψιμα διακηρύσσουν την ενοποίηση.

Ως ΑΚΕΛ ιεραρχούσαμε πάντοτε τον θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης ψηλά στις προτεραιότητες μας καθώς είναι η εξουσία που είναι πιο κοντά στον πολίτη. Η τοπική αυτοδιοίκηση είναι μορφή άσκησης άμεσης δημοκρατίας. Επιδίωξη μας λοιπόν είναι η θεσμική ολοκλήρωση και αυτονομία της τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και η διασφάλιση της οικονομικής της αυτοτέλειας, ώστε να ενισχυθούν οι τοπικές κοινωνίες και η ποιότητα ζωής σ’ αυτές.

Επί διακυβέρνησης Δ. Χριστόφια οι προσπάθειές μας κορυφώθηκαν. Κάναμε τεράστια βήματα προς την κατεύθυνση πολυεπίπεδης ισχυροποίησης του θεσμού. Σημαντικά μέτρα ήταν η καθιέρωση συμμετοχικών και διαφανών διαδικασιών με την πραγματοποίηση πανδημοτικών και παγκοινοτικών συνελεύσεων στις διαδικασίες για πολεοδομικό σχεδιασμό, καθώς και η πολλαπλή στήριξη με έργα και αύξηση της κρατικής χορηγίας. Έχοντας ως στόχο την δημιουργία πόλεων, δήμων και κοινοτήτων με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, μετά από μια διετή διαδικασία μελέτης και διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, καταλήξαμε σε μια συμφωνία 146 σημείων για μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης. Βάσει της συμφωνίας καταθέσαμε στη βουλή δύο νομοσχέδια. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από το Εθνικό Κέντρο Διοίκησης και Αποκέντρωσης της Ελλάδος με ανάθεση από την Ένωση Δήμων και την Ένωση Κοινοτήτων.

     Συγκεκριμένα προτείναμε  την συμπλεγματοποίηση των Κοινοτήτων ως Συνδέσμων Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με προοπτική την εξέλιξη τους υπό μορφή Ενιαίων Περιφερειακών Δήμων. Επίσης, προτείναμε την συνένωση υπηρεσιών, αλλά και τη σύσταση Επαρχιακών Συμβουλίων για προώθηση του δεύτερου βαθμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης, υπό την ευθύνη των οποίων θα ετίθονταν τα διάφορα διαδημοτικά και διάσπαρτα συμβούλια Αποχετεύσεως, Υδατοπρομήθειας, Σκυβάλων και άλλων καθώς και η δημιουργία των ενιαίων πολεοδομικών αρχών για ενιαίο σχεδιασμό.

  Στόχος μας ήταν να ενώσουμε δυνάμεις και να αποκεντρώσουμε τις εξουσίες μεταφέροντάς τες στην τοπική αυτοδιοίκηση. Επιδίωξη μας ήταν να λειτουργεί η τοπική αυτοδιοίκηση προς όφελος του πολίτη, ο οποίος ήταν στο επίκεντρο της προσπάθειας μας. Το όραμα μας ήταν να δημιουργήσουμε μια σύγχρονη τοπική αυτοδιοίκηση που θα προήγαγε την διαφάνεια, την αξιοκρατία, καθώς και κανόνες άμεσης δημοκρατίας και συμμετοχής των πολιτών. Επίσης θέλαμε να διασφαλίσουμε πως θα προσφέρονται στους πολίτες ποιοτικότερες και με χαμηλότερο κόστος υπηρεσίες, με την δημιουργία οικονομίας κλίμακας. Αυτό είναι το μοντέλο που πρέπει να ακολουθηθεί για την μεταρρύθμιση και όχι όσα ελλειμματικά και ανακόλουθα προωθούνται σήμερα από τους κυβερνώντες.

    Σήμερα λανθασμένα η συζήτηση επικεντρώνεται στην ανάγκη για μείωση των δήμων, την στιγμή που υπάρχουν πέραν των 300 κοινοτικών συμβουλίων, που έχουν περιορισμένες εξουσίες και είναι εξαρτημένα από το κράτος. Είναι γι’ αυτό που πρέπει να ξεκινήσει η μεταρρύθμιση από τη συμπλεγματοποίηση των κοινοτήτων και την ενοποίηση των υπηρεσιών σε μικρά συμπλέγματα. Τα συμπλέγματα υπηρεσιών που προτείνονται σήμερα είναι αρκετά μεγάλα, δεν έχουν καμία γεωγραφική ή εδαφική συνοχή μεταξύ τους και θα είναι και πάλι χωρίς ουσιαστικές αρμοδιότητες. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να αποκτήσει πλήρως το ρόλο της ξεκινώντας από την συμπλεγματοποίηση των κοινοτήτων με προοπτική την μετατροπή σε Δήμους μέχρι την σύσταση Επαρχιακών Συμβουλίων.

*Ευρωβουλευτή, Μέλους του Πολιτικού Γραφείου ΑΚΕΛ