Η νέα γενιά στην Τουρκία αλλιώς σκέφτεται…

Οι νέοι άνθρωποι απομακρύνονται από την παράδοση και τη θρησκεία, πολλοί από αυτούς θέλουν να ζήσουν στο εξωτερικό

Του συνεργάτη μας, Βαγγέλη Αρεταίου

Σημαντικές ενδείξεις απόκλισης από τις προσδοκίες του Ταγίπ Ερντογάν και της Άγκυρας καταγράφονται στις νέες γενιές των Τούρκων, οι οποίες απομακρύνονται διαρκώς από τη θρησκεία και την παράδοση, ενώ σχεδόν οι μισοί από τους νέους που ψηφίζουν ΑΚΡ θέλουν να φύγουν από την Τουρκία και να ζήσουν στο εξωτερικό.

Αυτά καταγράφονται από μελέτες που διεξήχθησαν την τελευταία περίοδο στην Τουρκία, αναδεικνύοντας έτσι μια άλλη διάσταση της τουρκικής κοινωνίας και των βαθιών δυναμικών αλλαγής που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Οι δυναμικές αυτές έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις προσπάθειες του Τούρκου Προέδρου να δημιουργήσει μια «ευσεβή γενιά» αλλά και με το αφήγημα της Άγκυρας, σύμφωνα με το οποίο η Τουρκία είναι μια δυνατή χώρα όπου ακόμα και πολλοί ξένοι θέλουν σήμερα να ζήσουν.

Οι κοινωνικές αυτές δυναμικές αλλαγές είναι πλέον ο εφιάλτης του Ταγίπ Ερντογάν, εκτιμούν Τούρκοι κοινωνιολόγοι, με τους οποίους μίλησε η «Χαραυγή» και θεωρούν ότι ο άκρατος εθνικισμός αποτελεί ένα εργαλείο ώστε να «βραχυκυκλωθεί» η πορεία των αλλαγών.

Θέλουν να ζήσουν έξω…

Σύμφωνα με έρευνα του έγκριτου Ιδρύματος Σοσιαλδημοκρατίας (SODEV), το 47,3% των νέων που ψηφίζει ΑΚΡ θα ήθελε να εγκατασταθεί και να ζήσει στο εξωτερικό αν είχε τη δυνατότητα, ενώ το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 68,6% για το Κόμμα της Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ).

Το ποσοστό των νέων που θα ήθελαν να ζήσουν στο εξωτερικό αυξάνεται κατακόρυφα στο 74,4% για τους νέους που ψηφίζουν το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), ενώ για τους ψηφοφόρους του φιλο-κουρδικού Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) το ποσοστό είναι χαμηλότερο και από αυτό του ΜΗΡ, 63,6%.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η επιλογή που καταγράφει η έρευνα ανάμεσα στην εγκατάσταση και τη ζωή στη Σαουδική Αραβία με 10.000 δολάρια τον μήνα και την Ελβετία με 5.000 δολάρια τον μήνα. Συνολικά, το 72,2% των νέων προτιμά την Ελβετία, ενώ για το ΑΚΡ το ποσοστό αυτό είναι 60,2%.

Συνολικά, το 62,5% των νέων της Τουρκίας θα ήθελε να εγκατασταθεί και να ζήσει στο εξωτερικό, ενώ στην ίδια έρευνα καταγράφεται και πόσο μεγάλη σημασία δίνουν οι νέοι της Τουρκίας στις ελευθερίες.

Η ελευθερία είναι το πιο σημαντικό ζήτημα για τους νέους σήμερα και 68,3% των νέων δίνουν προτεραιότητα στην ελευθερία έκφρασης, ενώ το 52% ενδιαφέρεται ώστε και οι άλλοι να έχουν ελευθερία έκφρασης.

Νέοι της αντιπολίτευσης

Οι πολιτικές τάσεις των νέων της Τουρκίας καταγράφηκαν και σε μια άλλη έρευνα, του Ευρασιατικού Κέντρου Ερευνας της Κοινής Γνώμης (ΑΚΑΜ), όπου αναδεικνύεται ότι το ένα τρίτο των νέων που στηρίζουν την αντιπολίτευση θα ψήφιζαν το φιλο-κουριδκό HDP.

Η καταγραφή αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς το HDP έχει περίπου 11% στη συνολική ψήφο. Η μεγάλη έλξη των νέων προς το HDP οφείλεται, σύμφωνα με έμπειρους αναλυτές των τουρκικών πραγμάτων, στο γεγονός ότι μετά το 2013 το κουρδικό κίνημα έκανε ένα σημαντικό άνοιγμα προς την τουρκική κοινωνία και κατάφερε να προσελκύσει φιλελεύθερους και αριστερούς Τούρκους της δυτικής Τουρκίας και των μεγάλων πόλεων.  Παράλληλα, διαμόρφωσε μια εικόνα ενός κόμματος που στηρίζει και εκφράζει τις μειονότητες και ευρύτερα τον «άλλο» στην τουρκική κοινωνία. Παρόλο που την τελευταία περίοδο οι δυναμικές αυτές στο HDP βρίσκονται σε φάση εξασθένισης, το κόμμα εξακολουθεί να είναι για τους νέους ένας πόλος έλξης για αμφισβήτηση του ευρύτερου πολιτικού κατεστημένου.

Μια ανάλογη δυναμική καταγράφεται και για το CHP, αν και είναι πιο ασθενής, λαμβάνοντας υπόψη ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτικής ζωής της χώρας από την αρχή της Δημοκρατίας. Ενώ το CHP βρίσκεται στο 25% συνολικά, 40% των νέων της αντιπολίτευσης θα το ψήφιζαν.

Τα τελευταία χρόνια, το CHP έχει κάνει και αυτό σημαντικές προσπάθειες να ανανεωθεί και να απαγκιστρωθεί από τους κεμαλικούς δογματισμούς και στεγανά. Παρόλο που τα «βαρίδια» είναι ακόμα πολλά στο CHP, το κόμμα καταφέρνει να προσελκύει έναν σημαντικό αριθμό νέων.

Εκσυγχρονισμός των νέων

Την απομάκρυνση των νέων από τη θρησκεία και τις παραδόσεις καταγράφει μια άλλη έρευνα, αυτή της πιο έγκριτης εταιρείας ερευνών, Konda, η οποία «πιάνει τον σφυγμό» της τουρκικής κοινωνίας συστηματικά και με μεγάλη ακρίβεια.

Σύμφωνα με την τελευταία μέτρηση, ενώ μόλις το 29% του συνολικού πληθυσμού στην Τουρκία αυτοχαρακτηρίζει τον τρόπο ζωής του ως «μοντέρνο», το ποσοστό αυτό στους νέους έχει αυξηθεί στο 43%. Σήμερα, μόλις το 15% των νέων αυτοχαρακτηρίζει τον τρόπο ζωής του «θρησκευόμενο συντηρητικό», που στο πλαίσιο της Τουρκίας σημαίνει ιδιαίτερα συντηρητικό και ισλαμικό τρόπο ζωής, σε αντίθεση με 25% του συνολικού πληθυσμού.

Οι νέοι που αυτοχαρακτηρίζουν τον τρόπο ζωής τους ως «παραδοσιακό συντηρητικό», που στο πλαίσιο της Τουρκίας προσδιορίζει τον συντηρητικό τρόπο ζωής των μικρομεσαίων και μεσαίων τάξεων οι οποίες ανήκουν πολιτικά στη Δεξιά, διολισθαίνει στο 43% σε σχέση με το συνολικό 45%.

Οι ενδείξεις αυτές έρχονται για άλλη μια φορά να επιβεβαιώσουν τις μετρήσεις τόσο της Konda όσο και άλλων ποσοτικών και ποιοτικών ερευνών και αναλύσεων, σύμφωνα με τις οποίες οι νέες γενιές των Τούρκων εκσυγχρονίζονται με ραγδαία βήματα. Και αυτό παρά τις συστηματικές προσπάθειες του ΑΚΡ να κρατήσει τους νέους μέσα σε ένα πολύ συντηρητικό πλαίσιο και την εικόνα «εξισλαμισμού» που δίνει η Τουρκία τα τελευταία χρόνια.