Η ποίηση μέσα από τα συρματοπλέγματα

Του Χρήστου Χαραλάμπους

Μαθητές του Γυμνασίου Νεάπολης εμπνέονται από το έργο του Γιώργου Χαριτωνίδη δίνοντάς του, με τον δικό τους τρόπο, εικαστική προέκταση και ερμηνεία

«…Ο πλανόδιος διαλαλούσε τα καρπούζια του.
Με μια κίνηση μοίρασε ένα μπροστά μας.
Η γλυκάδα, η δροσιά αναδύθηκαν και απ’ τα δυο του μέρη.
Καλό παράδειγμα για μοιρασμένη πόλη.
Εκείνη τη μέρα φυσούσε βοριαδάκι στη Λευκωσία…»

Ένα μικρό δείγμα είναι αυτοί οι στίχοι από τον συναισθηματικό κόσμο του βραβευμένου λογοτέχνη μας, Γιώργου Χαριτωνίδη. Λόγια βγαλμένα μέσα από τα κατάβαθα της ψυχής ενός πρόσφυγα, ενός ανθρώπου που βίωσε στο πετσί του τα δεινά που καταγράφηκαν στη σύγχρονη Ιστορία του τόπου του…

Σκέψεις και συναισθήματα που γεννήθηκαν όταν ο ποιητής… με διαβατήριο και βίζα μιας μέρας «επέστρεψε» στη γη που τον γέννησε και μέσα από την… κίνηση των υαλοκαθαριστήρων κατάφερε να διακρίνει ό,τι τον συνέδεε με το κατεχόμενο χωριό του και το καταπατημένο σπίτι που γεννήθηκε…

Και αβίαστα ο ποιητής τα μοιράστηκε όλα αυτά μαζί μας και κατάφερε –το πιο σπουδαίο- να αγγίξει τις ευαίσθητες ψυχές των παιδιών, των εφήβων, που χαμένοι μέσα στο συνονθύλευμα των παγκόσμιων βομβαρδισμών που δέχονται καθημερινά, πιάστηκαν από τους στίχους του Χαριτωνίδη δίνοντάς τους, με τον δικό τους τρόπο, εικαστική προέκταση και ερμηνεία.

Εξαιρετική και αξιέπαινη από κάθε άποψη είναι η έκθεση που παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα στο Κέντρο Λόγου και Τεχνών –Μουσείο «Πλουμιστό ψωμί» στη Λεμεσό, με τα 21 συνολικά έργα που δημιούργησαν οι μαθητές του Γυμνασίου Νεάπολης.

Όπως μας ανέφερε η Καθηγήτρια Τέχνης και Βοηθός Διευθύντρια του σχολείου, Μαρία Χατζηττοφή, η έκθεση κάτω από τον χαρακτηριστικό τίτλο «Κοιτάζοντας την ποίηση μέσα από τα συρματοπλέγματα», έγινε στα πλαίσια εκδήλωσης της Επιτροπής Κατεχομένων.

Όπως εξηγεί η κ. Χατζηττοφή, ο Καθηγητής της Τέχνης Μιχάλης Παπαδόπουλος επέλεξε ποιήματα και πεζά από τα βιβλία του Γιώργου Χαριτωνίδη «Με διαβατήριο και βίζα μιας μέρας» και «Με την κίνηση των υαλοκαθαριστήρων» (κάποια από αυτά τα ποιήματα και πεζά τα έχουν οι μαθητές των γυμνασίων στο μάθημα των Ελληνικών), τα έδωσε στους μαθητές και με τις δικές τους προσλαμβάνουσες τα αποτύπωσαν στο ζωγραφικό τους έργο.

«Το αποτέλεσμα ήταν εξαιρετικό γι’ αυτό και θελήσαμε να το μοιραστούμε με το κοινό μέσα από αυτή την έκθεση» επισημαίνει, υποδεικνύοντας ότι «το δημόσιο σχολείο μπορεί και πρέπει να εξυψώνεται».

Αξίζει να αναφερθεί ότι στο Γυμνάσιο Νεάπολης φοιτούν πολλοί αλλόγλωσσοι μαθητές προερχόμενοι από 29 διαφορετικές χώρες, οι οποίοι, όπως τονίζεται, έμαθαν κυπριακή ιστορία μέσα από το μάθημα της Τέχνης.

«Έμαθαν τι συμβαίνει με τη μοιρασμένη Κύπρο και σας διαβεβαιώνω ότι τα αλλόγλωσσα παιδιά και ιδιαίτερα οι μαθητές που έχουμε από Ρωσία ζωγράφισαν και τα καλύτερα έργα και έτσι έδειξαν και το ενδιαφέρον τους για σύγχρονη κυπριακή ιστορία…

Έμαθαν πράγματα που δεν τα ήξεραν, όπως και τα δικά μας παιδιά, γιατί όταν άκουγαν τις ονομασίες των κατεχόμενων χωριών μας… Λεονάρισσο, Κώμα του Γιαλού, Λυθράγκωμη… έφταναν όμορφα στ’ αυτιά τους κι έτσι ήταν ένας εξαιρετικός τρόπος για να μάθουν και τα δικά μας παιδιά την ιστορία μας μέσα από την τέχνη…»

Έδωσαν χρώμα και μορφή στα λόγια του ποιητή…

Μέσα από την έμπνευση που πήραν από τις καταγραφές και τις περιγραφές που αποτύπωσε στα ποιήματα και τα πεζά του ο Γιώργος Χαριτωνίδης, οι μαθητές του Γυμνασίου Νεάπολης ζωγραφίζοντας τα έργα τους, όχι μόνο αποδεικνύουν τις δικές τους εικαστικές ανησυχίες και το ταλέντο τους αλλά, κυρίως, αποκαλύπτουν την ικανότητά τους να εισπράττουν τα μηνύματα που εκπέμπει μέσα από το έργο του ο Χαριτωνίδης, να κατανοούν πράγματα και καταστάσεις (που υπό άλλες συνθήκες ίσως να τους άφηναν αδιάφορους) δίνοντάς τους, με τη δική τους ευαισθησία, την ανάλογη προέκταση…

Χαρακτηριστικές είναι οι αναφορές που κάνουν κάποια από τα παιδιά που έδωσαν χρώμα και μορφή στις σκέψεις και τα λόγια του ποιητή…

Malena Chmeruk Γ3

«Είμαι Ρωσίδα και τώρα μαθαίνω τα ελληνικά. Κατάλαβα όμως ότι οι τρεις γοργόνες, η Αμμόχωστος, η Μόρφου, η Κερύνεια είναι κατεχόμενες πόλεις και έχουν ένα συμβολισμό. Τα συναισθήματα που μου δημιουργήθηκαν από το ποίημα τα ζωγράφισα. Άρχισα να καταλαβαίνω το πρόβλημα που υπάρχει ζωγραφίζοντας…».

Ατέλια Ζεμπτιχάνοβα Γ6

«Δεν κατάλαβα τι είναι οι γοργόνες. Ρώτησα τον καθηγητή μου και μου εξήγησε. Μου αρέσουν οι γοργόνες και ο συμβολισμός τους με τις κατεχόμενες πόλεις. Η αγωνία που έχουν όταν τις ρωτούν οι ναυτικοί αν ζει ο Μεγαλέξανδρος…».

Victoria Chiticar Γ2

«Έτυχε να δω καρδιά που είναι χαραγμένη σε κορμό δέντρου και μόλις διάβασα το ποίημα με τα ονόματα των κατεχόμενων χωριών άρχισα να ζωγραφίζω αυτό το έργο…».

Κυριακή Παρασκευοπούλου Γ3

«Το μοιρασμένο καρπούζι το οποίο ο ίδιος ο ποιητής παρομοιάζει με τη μοιρασμένη πατρίδα μας, με συγκίνησε. Το κόκκινο ζουμί του καρπουζιού αναπαριστά το αίμα που έβγαζε η Κύπρος όταν χάραζαν την πράσινη γραμμή στο χάρτη. Το γκρίζο φόντο που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του σχεδίου αναπαριστά το χαμό και την τραγικότητα της εισβολής και το συρματόπλεγμα αναπαριστά τον πόνο της διχοτόμησης της Κύπρου…».

Χριστίνα Παναγή Γ2

«Μας δόθηκε η ευκαιρία να μάθουμε για τα κατεχόμενα χωριά μας. Άκουσα ονόματα χωριών για πρώτη φορά. Διάβασα το ποίημα, μου άρεσε και άρχισα να ζωγραφίζω… Μου άρεσε η ιστορία που το εγκαταλειμμένο σπίτι το κάνανε κοτέτσι… Μια σπασμένη βιβλιοθήκη με σκορπισμένα βιβλία κάτω ελληνικά και ο κόκορας να πατά πάνω στο εξώφυλλο του βιβλίου “Ύμνος εις την ελευθερία” του Διονύσιου Σολωμού…».

Μάκης Αντρέα Παναγιώτη Β3

«Μου άρεσε το διήγημα που ο συγγραφέας είδε το σχολείο που φοιτούσε και μπήκε μέσα. Περιγράφει τα συναισθήματά του και θέλησα αυτό να ζωγραφίσω…».