
Η προστασία των χώρων λατρείας συνδέεται με τον σεβασμό στη διαφορετικότητα και στην ετερότητα, αναφέρθηκε στη διάσκεψη Τύπου του ευρωπαϊκού έργου PROSECUW με θέμα «Προστασία και Ασφάλεια Χώρων Λατρείας – Διασφαλίζοντας τα Δικαιώματα κάθε ατόμου – Προστατεύοντας τη Θρησκευτική, Ιστορική και Πολιτιστική μας Κληρονομιά», υπό την αιγίδα του Κέντρου Κοινωνικής Καινοτομίας (Center for Social Innovation). Η διάσκεψη πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη, στη Δημοσιογραφική Εστία, στη Λευκωσία.
Στο πλαίσιο της διάσκεψης, επισημάνθηκε ότι οι χώροι λατρείας εκτίθενται σε μεγάλο κίνδυνο λόγω τρομοκρατικών επιθέσεων, γι’ αυτό και πρέπει να προστατευθούν σε τοπικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και να αναληφθούν δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Ακόμη, προβλήθηκε απόσπασμα από ντοκιμαντέρ που ετοιμάζεται από το PROSECUW και περιλαμβάνει συνεντεύξεις ατόμων που έζησαν βία λόγω της θρησκείας τους καθώς και εκπροσώπων διαφορετικών θρησκειών.
Ο Δρ Σωτήρης Θεμιστοκλέους, Διευθυντής Στρατηγικής Ανάπτυξης του Κέντρου Κοινωνικής Καινοτομίας, έκανε λόγο για θέματα ασφάλειας των χώρων λατρείας, προσθέτοντας ότι ο θρησκευτικός διάλογος και η πολυπολιτισμικότητα αποτελούν χαρακτηριστικά στοιχεία της κυπριακής πραγματικότητας. Επίσης, ανέφερε ότι πρέπει να διασφαλιστεί ο σεβασμός του άλλου, της διαφορετικότητας και της πολιτιστικής κληρονομιάς της κάθε θρησκείας.
Η εμπειρία του PROSECUW θα πρέπει να μεταφερθεί και στην εκπαίδευση, είπε ο κ. Θεμιστοκλέους, συμπληρώνοντας ότι έχει γίνει πρόοδος στη διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών στην Κύπρο, αλλά χρειάζεται να γίνει μεγαλύτερη. Έχει μεγάλη σημασία ο ρόλος των διδασκόντων στην αναγνώριση της διαφορετικότητας, υπέδειξε. «Οι κοινωνικές και πολιτικές παρεμβολές στη θρησκεία προκαλούν τις συγκρούσεις. Η βία δεν είναι μόνο μεταξύ αλλοθρήσκων, αλλά και ομοθρήσκων», κατέληξε.
Η Κοραλία Κοντού, εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τόνισε ότι η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, ειδικά σε δημόσιους χώρους και χώρους λατρείας, είναι προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία στηρίζει οικονομικά τα κράτη μέλη και προωθεί σχετική ατζέντα για την περίοδο 2020-2025.
Σε αυτό το πλαίσιο, επεσήμανε η κ. Κοντού, τον Μάιο του 2021 η Κομισιόν εξέδωσε τον οδηγό Quick Guide που υποστηρίζει την προστασία των χώρων λατρείας. Επιπρόσθετα, η ΕΕ χρηματοδοτεί έργα ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ για την προστασία των χώρων λατρείας (μεταξύ αυτών και το PROSECUW, που λειτουργεί εδώ και εννέα μήνες έχοντας ως εταίρους τις Κύπρο, Ελλάδα, Πορτογαλία και Γερμανία).
Οι χώροι λατρείας όλων των θρησκειών γίνονται στόχοι τρομοκρατικών χτυπημάτων, λόγω της υψηλής συμβολικής τους αξίας, σημείωσε η κ. Κοντού. Το θέμα είναι όσοι πηγαίνουν στους χώρους λατρείας να αισθάνονται ασφαλείς, πρόσθεσε, κάνοντας λόγο για δραστηριότητες που διοργανώνονται για ενίσχυση της γνώσης και αύξηση της ευαισθητοποίησης, όπως η διεξαγωγή συνεδρίων και εργαστηρίων. Η καταπολέμηση της θρησκευτικής βίας είναι συλλογική υπόθεση, όχι μόνο του σχολείου και της πολιτείας, αλλά και της οικογένειας, τόνισε η κ. Κοντού, για να προσθέσει ότι δεν χρειάζονται μόνο λόγια, αλλά και έργα.
Η Σάλπι Εσκιτζιάν, Διαμεσολαβήτρια της Πρεσβείας της Σουηδίας για τον διαθρησκευτικό διάλογο μεταξύ των θρησκευτικών ηγετών στην Κύπρο, ανέφερε στην τοποθέτησή της ότι οι πιστοί στην Κύπρο απομακρύνθηκαν από τους χώρους λατρείας τους λόγω των γεγονότων του 1974. «Η θρησκεία είναι θύμα της σύγκρουσης του 1974», είπε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία για ειρήνη στην Κύπρο αν δεν υπάρξει διάλογος μεταξύ των πιστών. Ο διαθρησκευτικός διάλογος προσπαθεί να διασφαλίσει τον σεβασμό στο θεμελιώδες δικαίωμα της πίστης, τόνισε.
Απαντώντας σε ερώτηση για την πρόοδο του διαθρησκευτικού διαλόγου στην Κύπρο, η κ. Εσκιτζιάν ανέφερε ότι αυτός ο διάλογος ξεκίνησε την περίοδο 2009-2010 και αρχικά διεξαγόταν σε κλειστό χώρο, για να μεταφερθεί εν συνεχεία σε δημόσιο χώρο. «Ο Αρχιεπίσκοπος και ο Μουφτής έδειξαν ότι μπορούν να κάτσουν στο ίδιο τραπέζι και να συνομιλήσουν. Εκείνοι θέτουν την ατζέντα», σημείωσε. Ακόμη, είπε ότι καλλιεργήθηκε η συνεννόηση μεταξύ των θρησκευτικών ηγετών, οι οποίοι ζητούν να έχουν τη διαχείριση των χώρων λατρείας τους, ως βοήθεια σε μια βιώσιμη ειρηνευτική διαδικασία.
Στην Κύπρο το δικαίωμα στη λατρεία παραβιάζεται ένεκα της πολιτικής σύγκρουσης που υφίσταται, εξήγησε η κ. Εσκιτζιάν, η οποία αναφέρθηκε και σε περιπτώσεις χώρων λατρείας με περιορισμούς στην πρόσβαση και εστίασε στην ανάγκη της μετάνοιας, της συγχώρεσης και της αναγνώρισης του παρελθόντος.
Ο Βύρων Βύρωνος, από το Αρχηγείο Αστυνομίας, ανέφερε ότι η Αστυνομία Κύπρου συνεργάζεται με υπηρεσίες του εξωτερικού και με τους υπευθύνους των χώρων λατρείας, ειδικά σε περιόδους εορτών, για αποτροπή κακόβουλων ενεργειών. Παράλληλα, εισηγήθηκε να εφαρμοστούν μέτρα πρόληψης, όπως πινακίδες, κλειστά συστήματα παρακολούθησης, περιφράξεις κ.λπ. Δεν υπάρχουν ενδείξεις για απειλές εναντίον οποιασδήποτε θρησκείας στην Κύπρο προς το παρόν, είπε ο κ. Βύρωνος.
Η Παναγιώτα Κωνσταντή, συντονίστρια του PROSECUW στην Κύπρο εκ μέρους του Κέντρου Κοινωνικής Καινοτομίας, ανέφερε ότι το PROSECUW (Protection and Security for Places of Worship) είναι διετές ευρωπαϊκό έργο που ολοκληρώνεται τον Απρίλιο 2023. Οι στόχοι του έργου είναι η ενίσχυση της προστασίας στους χώρους λατρείας των ευρωπαϊκών χωρών και η συνεργασία μεταξύ δημοσίων αρχών, θρησκευτικών ηγετών, κοινωνικών φορέων και τοπικών κοινοτήτων. Οι δράσεις του έργου συνίστανται στη δημιουργία ντοκιμαντέρ, στην έκδοση εγχειριδίου βέλτιστων πρακτικών και πολιτικών, και στη διεξαγωγή δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης.
Βάσει έρευνας που διεξήχθη πανευρωπαϊκά, όπως ανέφερε η κ. Κωνσταντή, ο ριζοσπαστικός ισλαμισμός και ο ακροδεξιός εξτρεμισμός αποτελούν τους μεγαλύτερους κινδύνους για τους χώρους λατρείας. Ακόμη, σημείωσε ότι κάθε κράτος αντιμετωπίζει διαφορετικές προκλήσεις στην ασφάλεια των χώρων λατρείας. «Μόνο όταν αποσυνδέσουμε την πολιτική από τις θρησκευτικές μας πεποιθήσεις, θα κατανοήσουμε τον άλλον», κατέληξε.
Με τη σειρά του ο Δρ Νικόλαος Δημητριάδης, εκ μέρους του Κέντρου Οικουμενικών, Ιεραποστολικών και Περιβαλλοντικών Μελετών «Μητροπολίτης Παντελεήμων Παπαγεωργίου», μίλησε για την έννοια της θρησκευτικής ετερότητας, η οποία εκλαμβάνεται από κάποιους ως απειλή, κάτι που γίνεται αντιληπτό από τη ρητορική μίσους και τις βεβηλώσεις χώρων λατρείας. «Μέσω του ευγενούς διαλόγου αφουγκραζόμαστε τον άλλον. Ο φόβος της ετερότητας είναι αποτέλεσμα του φανατισμού, της μισαλλοδοξίας και του δογματισμού», είπε χαρακτηριστικά.
«Η πολυπολιτισμικότητα της σύγχρονης κοινωνίας οδηγεί σε αποδοχή της ετερότητας των άλλων. Η πλειοψηφία ξεχνά την ετερότητα, η μειοψηφία την θυμάται. Δεν πρέπει να μένουμε αμέτοχοι στην αντιμετώπιση της θρησκευτικής βίας», υπέδειξε ο κ. Δημητριάδης, ο οποίος παρέθεσε παραδείγματα αποτελεσματικής προστασίας χώρων λατρείας από πιστούς άλλων θρησκειών. «Ο διάλογος χρειάζεται ουδετερότητα, κατανόηση, αγάπη στον άνθρωπο. Η ελευθερία, ο σεβασμός στη ζωή και η ανεξιθρησκία είναι βασικές αρχές του διαλόγου», κατέληξε.
