Η θεωρία του ντόμινο βρίσκει πλήρη εφαρμογή στις κλιματικές αλλαγές και καταστροφές
Του δρος Αμβρόσιου Προδρόμου*
Οι πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες σε Γερμανία και Βέλγιο και οι εικόνες που είδαμε στις οθόνες μας προκάλεσαν ένα τεράστιο σοκ και δέος, αφού ήταν πιθανώς οι σκληρότερες εικόνες που έχουμε δει από την Ευρώπη όσον αφορά τις πλημμύρες. Το γεγονός ότι αυτά έλαβαν χώρα στο μέσο του καλοκαιριού, προκαλούν ακόμα περισσότερη ανησυχία για το μέλλον του πλανήτη μας και μας φέρνουν, για ακόμα μια φορά, μπροστά από τις ευθύνες μας για το πού οδηγείται όχι μόνο η Ευρώπη, αλλά ολόκληρος ο πλανήτης. Εξάλλου, οι καιρικές συνθήκες δεν βλέπουν και δεν καταλαμβαίνουν από σύνορα. Είναι προφανές, για ακόμα μια φορά, ότι η θεωρία του Ντόμινο βρίσκει πλήρη εφαρμογή στις κλιματικές αλλαγές και καταστροφές.
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια θεωρούσαμε ότι η Ευρώπη ήταν κάπως «οχυρωμένη» από αυτές τις καταστάσεις και όπως ανέφερε μια πληγείσα Γερμανίδα, «όλα αυτά ανέμενες να τα δεις σε κάποια χώρα της Ασίας και όχι στη Γερμανία, την πιο οργανωμένη χώρα και οικονομία της Ευρώπης». Πραγματικά, η φράση αυτή περικλείει το μέγεθος της καταστροφής, η οποία δυστυχώς δεν περιορίζεται μόνο σε οικονομικές καταστροφές σε σπίτια, επιχειρήσεις και κρατικές υποδομές, αλλά επεκτείνεται στην απώλεια εκατοντάδων ανθρώπων, κυρίως ηλικιωμένων, οι οποίοι βρέθηκαν ανήμποροι να παλέψουν με τη μανία της φύσης. Όλα αυτά μας φέρνουν για ακόμη μια φορά μπροστά από τις ευθύνες μας, φέρνουν την Ευρώπη μπροστά από μεγάλα ερωτήματα για το πού πάει η κοινή μας ήπειρος. Διλήμματα τα οποία ξεπερνούν κατά πολύ τη συνήθη πολιτική ατζέντα και έχουν να κάνουν με την επιβίωσή μας.
Είναι προφανές ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως ο μεγαλύτερος πολιτικός και οικονομικός οργανισμός του πλανήτη, βρίσκεται μπροστά σε μια νέα πραγματικότητα, η οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί συντεταγμένα, χωρίς παρωπίδες και μακριά από ατζέντες που επιβάλλουν τα οικονομικά καρτέλ στα μεγάλα κράτη, κυρίως αυτά της Γερμανίας. Εξάλλου, οι καταστροφές στο πρόσφατο παρελθόν έντος της Ένωσης είναι ορατές στα πλείστα κράτη. Κύπρος, Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα πυρκαγιών, ενώ περιοχές στα πλείστα κράτη της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, αλλά και σε περιοχές της Ιταλίας, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα πλημμυρών. Σε καλύτερη κατάσταση βρίσκονται οι χώρες της Σκανδιναβίας, αλλά και αυτές δεν μπορούν να θεωρούνται εντελώς ασφαλείς.
Είναι καιρός η Ευρωπαϊκή Ένωση να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη πολιτική, η οποία θα αντικατοπτρίζει τις ανάγκες και θα δίνει απαντήσεις στα προβλήματα τα οποία είναι μπροστά μας. Δυστυχώς, και για την Ευρώπη όπως και τις περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες του πλανήτη μας η προστασία του περιβάλλοντος έχει παραμείνει ο φτωχός συγγενής όσον αφορά στις πολιτικές που θα οδηγήσουν στην ουσιαστική προστασία του. Τα αποτελέσματα των εσφαλμένων περιβαλλοντικών πολιτικών των πλείστων χωρών της Ένωσης, που σε αρκετές περιπτώσεις μπορούν να χαρακτηριστούν ως και εγκληματικές, οδηγούν σε πολλαπλά προβλήματα, κυρίως σε χώρες του «τρίτου κόσμου», αφού μέσα από τις πολιτικές των εταιρειών γίνεται υπερεκμετάλλευση του περιβάλλοντος. Πιο σημαντικό παράδειγμα αποτελεί η συνεχής αποψίλωση του Αμαζονίου από εταιρείες των προηγμένων οικονομικά χωρών, συμπεριλαμβανομένου και της Ένωσης.
Όλα τα πιο πάνω αποτελούν σημάδια τα οποία δεν μπορεί και ουσιαστικά δεν παίρνει την Ένωση να τα αγνοήσει. Η ανάγκη για ανάπτυξη ολοκληρωμένης περιβαλλοντικής πολιτικής εκ μέρους της Ένωσης, σε συνεργασία με τον υπόλοιπο πλανήτη, δεν αποτελεί πλέον επιλογή, αποτελεί πρώτιστη ανάγκη για πολλούς λόγους. Πρώτος λόγος είναι σίγουρα η επιβίωση του είδους. Δυστυχώς, τα μηνύματα των επιστημόνων αλλά και συγκεκριμένων πολιτικών ομάδων εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν έτυχαν ποτέ της απαραίτητης προσοχής, αφού τα ακραία καπιταλιστικά συμφέροντα εντός της Ένωσης δεν άφηναν τις πολιτικές αποφάσεις να οδηγούνται προς την ορθή κατεύθυνση. Άρα, οι πολιτικές ευθύνες είναι δεδομένες και σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν και δεν πρέπει να αγνοηθούν.
Οι όποιες πολιτικές αποφάσεις και νομοθεσίες που έχουν αναπτυχθεί από την Ένωση βρίσκονται όντως εντός του ορθού πλαισίου και αποτελούν μια καλή βάση για την περαιτέρω ανάπτυξη ορθών πολιτικών. Παρόλα αυτά το νομοθετικό πλαίσιο παραμένει ελλιπές και δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες για την προστασία του περιβάλλοντος. Σε όλα αυτά δεν πρέπει να αγνοούμε την οικονομική διάσταση του προβλήματος, αφού οι περιβαλλοντικές καταστροφές, όπως αυτές έχουν συμβεί πρόσφατα σε Γερμανία και Βέλγιο, οδηγούν σε τεράστια οικονομική καταστροφή. Παρόλο που είναι δύσκολο να υπολογιστεί, κάποιοι ειδικοί αναφέρουν ότι η συγκεκριμένη περίπτωση αγγίζει τα €2 τρις. Για τις επιχειρήσεις η ζημιά είναι πολλαπλάσια, αφού, πέραν των καταστροφών των υποδομών τους, το πρόβλημα είναι πολλαπλάσιο επειδή θα υποστούν την απώλεια εισοδημάτων, κάτι το οποίο σε μακροχρόνια βάση θα είναι κατατροφικό, ειδικά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους για να αντέξουν. Περαιτέρω, κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει την απώλεια θέσεων εργασίας καθώς και το κόστος για το κράτος, το οποίο καλείται να στηρίξει τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους.
Όλα αυτά είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που αναδύονται λόγω της καταστροφής του περιβάλλοντος. Η Ένωση δεν έχει την πολυτέλεια του χρόνου. Τα στρατηγικά μέτρα θα πρέπει να παρθούν τώρα. Ήδη έχουμε περάσει τα όρια.
*Ακαδημαϊκός – Σύμβουλος Εκπαίδευσης και Επιχειρήσεων
[email protected]
Aκολουθήστε μας στο Google News
