Η Τουρκία προβληματίζει τη Δύση

• Στη συνάντηση της Βάρνας προσβλέπει η Γερμανία, γιατί πιστεύει στην αναγκαιότητα του διαλόγου

Του ανταποκριτή μας στο Βερολίνο, Παντελή Βαλασόπουλου

Την περασμένη Δευτέρα, η Καγκελάριος Μέρκελ έδωσε την πρώτη συνέντευξή της ως επικεφαλής της νέας γερμανικής κυβέρνησης και εκεί βρέθηκε η «Κυριακάτικη Χαραυγή», όπου και ζήτησε από τη Γερμανίδα πολιτικό να πάρει θέση για την κρίση στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας, Τουρκίας – Κύπρου, αλλά και γενικότερα για την πολιτική που θα ακολουθήσει απέναντι στην Άγκυρα.

Η Καγκελάριος έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο θέμα της Κύπρου, λέγοντας πως «έχουμε ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα σε ό,τι αφορά την Κύπρο. Εργαζόμαστε εδώ και χρόνια για να βρούμε μια λύση, μέχρι σήμερα όμως αυτό δεν έχει καταστεί δυνατό και εκεί η Τουρκία παίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο».

Η Άνγκελα Μέρκελ στην απάντησή της -όπως και ήταν αναμενόμενο- έδειξε να τηρεί μια ουδέτερη στάση, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «η Τουρκία έχει επιτελέσει ένα τεράστιο έργο στο θέμα των προσφύγων, καθώς έχει υποδεχθεί στο έδαφός της 3 εκατομμύρια από αυτούς και εμείς από την πλευρά μας θέλουμε να τηρήσουμε τη συμφωνία που έχουμε κάνει».

Η ίδια τόνισε το πόσο σημαντική είναι για τη Γερμανία η συνάντηση που θα υπάρξει μεταξύ Άγκυρας και ευρωπαϊκών θεσμών, στις 26 Μαρτίου στη Βάρνα της Βουλγαρίας και τόνισε πως «σε πολλά θέματα με την Τουρκία έχουμε αντίθετες απόψεις. Παρ’ όλα αυτά πρέπει να υπάρχει διάλογος με την Άγκυρα, παρά τις έντονες διαφωνίες. Η Τουρκία είναι μια γείτονα και φιλική χώρα, που όμως το τελευταίο διάστημα έχει πρόβλημα με τα ανθρώπινα δικαιώματα, γεγονός που έχουμε τονίσει στους Τούρκους αξιωματούχους».

Η Καγκελάριος το βράδυ της Πέμπτης δέχθηκε και τηλεφώνημα από τον Πρόεδρο της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος -αφού την συνεχάρη για τη νέα εκλογή της ως Καγκελάριος της Γερμανίας- της εξήγησε, όπως αναφέρθηκε, τις θέσεις της χώρας του για την εισβολή στη Συρία, ενώ συζήτησαν και για το προσφυγικό και τη Σύνοδο Τουρκίας-ΕΕ στη Βάρνα.

Ήταν η πρώτη απευθείας τηλεφωνική συνομιλία Μέρκελ-Ερντογάν, μετά από πολύ καιρό και ένα μεγάλο διάστημα που οι σχέσεις των δύο χωρών γνώρισαν μεγάλες αναταράξεις.

Αυτά σε επίσημο επίπεδο, καθώς στα παρασκήνια η κατάσταση είναι διαφορετική.

Στο Βερολίνο ανησυχούν ιδιαίτερα για την ένταση που υπάρχει μεταξύ των δύο χωρών και τη συνεχιζόμενη απρόβλεπτη στάση της Τουρκίας.

Αυτό που προκαλεί τις μεγαλύτερες ανησυχίες δεν είναι τόσο η ιστορία των δύο Ελλήνων στρατιωτικών, όσο τα μαύρα σύννεφα που μαζεύονται καθημερινά όλο και πιο πολύ στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και ιδιαίτερα στην κυπριακή ΑΟΖ.

«Ναι, η κατάσταση αυτή μας ανησυχεί ιδιαίτερα. Η συγκέντρωση στην περιοχή ναυτικών δυνάμεων από διάφορες χώρες -ανάμεσά τους και μια φρεγάτα από τη Γερμανία- αποτελεί γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό, μια κατάσταση που μπορεί να κλιμακωθεί με απρόβλεπτες συνέπειες».

Το παραπάνω είπε στην «Κυριακάτικη Χαραυγή» ανώτερο στέλεχος της γερμανικής κυβέρνησης, που έχει γνώση των εξελίξεων στην περιοχή.

Ο ανεξέλεγκτος τρόπος με τον οποίο και συμπεριφέρεται η Τουρκία, ειδικά μετά το πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016, είναι δεδομένος και κανείς στη γερμανική πρωτεύουσα, αλλά και γενικότερα στην ΕΕ δεν γνωρίζει πού θα ξεσπάσει τελικά η μεγάλη μπόρα.

Διάλογο για τους Έλληνες στρατιωτικούς συστήνει το Βερολίνο

Σχετικά με την περιπέτεια των δύο Ελλήνων στρατιωτικών, δεν είναι τυχαίο που το Βερολίνο τονίζει την αναγκαιότητα να υπάρξει διάλογος.

Η γερμανική κυβέρνηση διαθέτει τη δική της εμπειρία με τους Γερμανούς υπηκόους που κρατήθηκαν και ακόμη κρατούνται στις τουρκικές φυλακές και ειδικότερα την περίπτωση του δημοσιογράφου Ντενίζ Γιουκτσέλ, ο οποίος και παρέμεινε 367 ημέρες στις τουρκικές φυλακές δίχως να του έχουν απαγγελθεί κατηγορίες, οδηγώντας τις σχέσεις των δύο χωρών στα άκρα.

«Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα πρέπει να επιδιώξει το διάλογο με την Τουρκία και να μην κόψει τις γέφυρες. Εμείς επιμείναμε στο διάλογο και τις διαπραγματεύσεις, ακόμη και στις χειρότερες ημέρες της κρίσης με την Τουρκία και αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε, παρά τα πολύ μεγάλα προβλήματα που υπάρχουν με τη χώρα αυτή», τονίζει ο ίδιος υψηλόβαθμος Γερμανός αξιωματούχος.

Εδώ να θυμίσουμε πως όντως η Γερμανία παρά τις συνεχείς τουρκικές προκλήσεις τόσο απέναντί της, όσο και γενικότερα απέναντι στην Ευρώπη -που έφθαναν μέχρι και τις υβριστικές δηλώσεις Ερντογάν προς το Βερολίνο- προσπάθησε πάντοτε μέσω του διαλόγου και της διπλωματίας να βρει λύση.

Σημαντικό ρόλο έπαιξαν και η διαμεσολάβηση του πρώην Καγκελαρίου Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος είναι και προσωπικός φίλος του Ταγίπ Ερντογάν, όπως και δύο μυστικές συναντήσεις του πρώην Υπουργού Εξωτερικών, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ (που τώρα αντικαταστάθηκε από τον Χάικο Μαας) με τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν, σε Ρώμη και Κωνσταντινούπολη.

Το ισχυρό χαρτί της Άγκυρας

Μια μυστική διπλωματία χαμηλών τόνων, με τη βοήθεια ενός μεσολαβητή, τελικά απέδωσε στην περίπτωση του δημοσιογράφου Ντενίζ Γιουκτσέλ.

Βέβαια, η Τουρκία παζάρεψε πολύ σκληρά, με τελικό σκοπό να αποσπάσει νέους στρατιωτικούς εξοπλισμούς, κάτι που για την ώρα δεν το έχει πετύχει, βρίσκεται όμως πολύ κοντά στο στόχο της. Η Τουρκία έχει και ένα άλλο πολύ ισχυρό χαρτί στα χέρια της: και αυτό λέγεται προσφυγικό. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι αυτό το ανέφερε και η Καγκελάριος Μέρκελ, αποδίδοντας εύσημα στην Άγκυρα, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε πριν λίγες ημέρες και την επόμενη δόση βοήθειας προς την Τουρκία για το προσφυγικό, ύψους 3 δις ευρώ.

Ουσιαστικά, καθίσταται σαφές πως με το θέμα του προσφυγικού, η Άγκυρα εκβιάζει ολόκληρη την Ευρώπη, κρατώντας ως ομήρους τα άτομα αυτά, ενώ παράλληλα ισχυρίζεται ότι αποτελεί το τείχος που αναχαιτίζει και τους τρομοκράτες που θέλουν να περάσουν από τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη.

Υπάρχει επίσης και μια άλλη πολύ μεγάλη ανησυχία στο Βερολίνο και σε άλλες δυτικές πρωτεύουσες: Η απομάκρυνση της Τουρκίας από τη Δύση, όχι μόνον σε ό,τι αφορά τους θεσμούς και το κράτος δικαίου, αλλά και σε ζήτημα γεωστρατηγικής πολιτικής.

Στο Βερολίνο παρακολουθούν με ιδιαίτερο προβληματισμό τη μετάλλαξη της Τουρκίας και την ολοένα και μεγαλύτερη πρόσδεσή της στο άρμα της Ρωσίας και σε δεύτερο επίπεδο μια ανησυχητική συμμαχία με το Ιράν.

Οι Γερμανοί διπλωμάτες δεν κρύβουν στις αναλύσεις τους το φόβο ότι πίσω από πολλές προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας κρύβεται η Μόσχα. Ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή, όπου βλέπουμε ανοιχτά την εισβολή της Τουρκίας στη βόρεια Συρία, αλλά και με πιο συγκαλυμμένο τρόπο στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου η κατάσταση επιβαρύνεται κάθε μέρα και περισσότερο.