Η τουρκοκυπριακή κοινότητα βιώνει μία σοβαρή οικονομική ύφεση

Διπλή συνέντευξη για τις κύριες οικονομικές πτυχές του πρωτοκόλλου κατεχομένων-Τουρκίας

 

«Τα κατεχόμενα μετατρέπονται σε αντανάκλαση της Τουρκίας»

 

Του
Κωστή Πιτσιλλούδη

 

Τις πολυδιάστατες πτυχές του οικονομικού πρωτοκόλλου μεταξύ Τουρκίας και κατεχομένων, αναφέρουν σε διπλή συνέντευξη στην «Κυριακάτικη Χαραυγή» ο υπεύθυνος των Διεθνών Σχέσεων του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (CTP), Φικρί Τορός και ο διδάσκων Οθωμανική Ιστορία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Αντώνης Χατζηκυριάκου.

Εξετάζουν, επίσης, την τρέχουσα οικονομική κατάσταση στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, υπογραμμίζοντας ότι περνάει από μία σοβαρή ύφεση, που έχει επιδεινωθεί από την πανδημία.

Αναλύουν επίσης τις πολιτιστικές πτυχές που περιλαμβάνει το μνημόνιο και τις προεκτάσεις του, αλλά και τις σχέσεις σε αυτόν τον τομέα μεταξύ Τουρκίας και τουρκοκυπριακής κοινότητας.

Σημειώνεται ότι, το πρωτόκολλο που περιλαμβάνει μία σειρά από αναπτυξιακά έργα, κυρίως στον κατασκευαστικό τομέα, αλλά και την «περαιτέρω βελτίωση» της εμπορικής, οικονομικής και πολιτιστικής συνεργασίας ανάμεσα σε Τουρκία και κατεχόμενα, είχε προκαλέσει την έντονη αντίδραση των αριστερών και προοδευτικών Τ/κ, με αποκορύφωμα την εκδήλωση διαμαρτυρίας από την πλατφόρμα «Αυτή η χώρα είναι δική μας», τον περασμένο Μάρτιο.

 

Φικρί Τορός: Δραματική πτώση του κατά κεφαλήν εισοδήματος

 

Ποιες είναι οι κύριες οικονομικές πτυχές του πρωτοκόλλου με την Τουρκία; 

Ο κύριος στόχος της υπογραφής του οικονομικού και χρηματοοικονομικού πρωτοκόλλου με την Τουρκία είναι να θέσει μία νομική βάση για την τουρκική χρηματοδοτική βοήθεια προς την τ/κ κοινότητα, ευνοϊκή για την κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη των υποδομών.

Οι διατάξεις που περιλαμβάνονται σε αυτό το πρωτόκολλο ρυθμίζουν κυρίως τις επιχορηγήσεις και τα δάνεια που έχουν συμφωνηθεί με την Τουρκία.

Γενικά, ο προϋπολογισμός για τις «δημόσιες» επενδύσεις και τα έξοδα της «Βόρειας Κύπρου» υποστηρίζονται από τέτοιες επιχορηγήσεις και από υπολογιζόμενες άμεσες συνεισφορές στον προϋπολογισμό, ενώ ο τρέχων ετήσιος προϋπολογισμός βοηθιέται από δάνεια.

Το πρωτόκολλο έχει συνήθως διάρκεια ισχύος τριών ετών και παρακολουθείται στενά για να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση με το προβλεπόμενο οικονομικό και αναπτυξιακό σκέλος, αλλά και για τις «δημοσιονομικές» ανάγκες και «νομοθετικές» μεταρρυθμίσεις που αναφέρονται στο πρωτόκολλο. Ως εκ τούτου, τα πρωτόκολλα αυτά στοχεύουν στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.

Ποια είναι η τρέχουσα οικονομική κατάσταση στην τουρκοκυπριακή κοινότητα;

Η οικονομική κατάσταση στη «Βόρεια Κύπρο» αντιμετωπίζει επί του παρόντος μία σοβαρή ύφεση, η οποία επιδεινώθηκε από την πανδημία που έχει πλήξει το νησί από το 2020.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η οικονομική δυσκολία δεν σχετίζεται μόνο με την πανδημία, αλλά και με την κακή διακυβέρνηση και τη διαχείριση που λαμβάνει από την «κυβέρνηση».

Και οι δύο αυτοί παράγοντες έχουν επηρεάσει σημαντικά την οικονομική και χρηματοοικονομική κατάσταση κάθε νοικοκυριού, αλλά και τις επιχειρήσεις στη «Βόρεια Κύπρο». Από τις αρχές του 2020, έχουμε αντιμετωπίσει μία δραματική πτώση του κατά κεφαλήν εισοδήματος, διπλασιασμό του επιπέδου ανεργίας και σχεδόν πλήρη αναστολή των δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων.

Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η τ/κ οικονομία έχει συρρικνωθεί κατά περισσότερο από 15% κατά το τελευταίο ενάμισι έτος.

Παρατηρείται ότι η επιδείνωση της οικονομίας επιβαρύνει ολοένα και περισσότερο την κοινωνική και οικονομική επιβάρυνση των ομάδων και των επιχειρήσεων χαμηλού εισοδήματος.

Επιπλέον, ο προϋπολογισμός αντιμετωπίζει υψηλά ελλείμματα, λόγω της δραματικής μείωσης των εσόδων και της αναποτελεσματικής δημοσιονομικής διαχείρισης. Αυτό αναπόφευκτα απαιτεί δανεισμό, το οποίο επηρεάζει αρνητικά το συνολικό εσωτερικό χρέος.

Ποιες είναι οι πολιτιστικές πτυχές του μνημονίου;

Κάθε κοινότητα φέρει την ευθύνη να μεταφέρει τις πολιτιστικές της αξίες σε νέες γενιές. Για το λόγο αυτό, τα άτομα που χαράζουν πολιτική είναι υπεύθυνα για τη δημιουργία κατάλληλων μηχανισμών και συστημάτων που θα διευκολύνουν τη μεταφορά της ανεξάρτητης κοινωνικής τους κουλτούρας στις νεότερες γενιές.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο πιο σημαντικός από αυτούς τους μηχανισμούς είναι το εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά και το πιο σημαντικό συστατικό της πολιτιστικής πρακτικής. Το πρωτόκολλο με την Τουρκία στοχεύει ουσιαστικά να επιτρέψει μία οικονομική και χρηματοδοτική βοήθεια. Ωστόσο, είναι σαφές ότι η «πολιτιστική προστασία και ανάπτυξη» περιλαμβάνεται σε τέτοιες οικονομικές πρακτικές.

Λαμβάνοντας υπόψιν ότι οι πόροι είναι περιορισμένοι στη «Βόρεια Κύπρο», η τουρκική βοήθεια αποτελεί πρωταρχικής σημασίας για την υλοποίηση έργων που σχετίζονται με την προστασία και την ανάπτυξη της τ/κ κουλτούρας. Ωστόσο, πρέπει να αποδίδεται η απαραίτητη ευαισθησία στον κίνδυνο τέτοιων έργων, πρακτικών και πολιτικών που ορίζονται στο πρωτόκολλο, σε περιπτώσεις όπου ενδέχεται να μην είναι απαραίτητα σύμφωνες με αυτές της τ/κ κουλτούρας. Με τέτοια πιθανότητα, η ευθύνη μας είναι να διασφαλίσουμε τη συμμόρφωση τέτοιων έργων, πρακτικών και πολιτικών με την τ/κ κουλτούρα. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να διατηρήσουμε τον κυπριακό μας πολιτισμό, αλλά και με τις σύγχρονες αξίες.

 

 

Αντώνης Χατζηκυριάκου: Τα κατεχόμενα χρησιμοποιούνται ως ένα οικονομικό εργαστήρι

 

 

Ποιες είναι οι κύριες οικονομικές και πολιτιστικές πτυχές του πρωτοκόλλου Τουρκίας – κατεχομένων;

Ανέκαθεν υπήρχε μία οικονομική εξάρτηση των Τ/κ από την Τουρκία, όμως σημείο-σταθμός αποτελεί το 2011, όταν είχε υπογραφτεί το πρώτο μνημόνιο που είχε έντονο νεοφιλελεύθερο χαρακτήρα, το οποίο είχε προκαλέσει τεράστιες αντιδράσεις ανάμεσα στους Τ/κ.

Ως εκ τούτου, με το εν λόγω μνημόνιο και εντεύθεν εγκαθιδρύθηκε μία έντονη αποικιακή σχέση Τουρκίας – κατεχομένων.

Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός πως η Τουρκία κατά το ίδιο έτος παραχώρησε το ίδιο οικονομικό πακέτο στη Συρία, πριν φυσικά δημιουργηθούν οι στρατιωτικές συρράξεις μεταξύ τους.

Παρατηρούμε ότι υπάρχει μία προσπάθεια εξαγωγής του τουρκικού οικονομικού μοντέλου που περιλαμβάνει μία σειρά ιδιωτικοποιήσεων, διευρύνοντας την οικονομική ζώνη επιρροής της Τουρκίας, όπως στα κατεχόμενα, στη Συρία και στο Αζερμπαϊτζάν.

Τα κατεχόμενα χρησιμοποιούνται ως ένα οικονομικό εργαστήρι, όπου τα οικονομικά «πειράματα» που διενεργούνται εκεί εξάγονται και αλλού ή επιχειρείται να εξαχθούν.

Κατά τη διάρκεια των «προεδρικών» εκλογών είδαμε μία άνευ προηγουμένου παρέμβαση της Τουρκίας με απροκάλυπτη υποστήριξη του Ερσίν Τατάρ, ενώ μετά την «εκλογή» του μπορούμε να πούμε ότι η οικονομική και πολιτική εξάρτηση των κατεχομένων έχει αυξηθεί.

Η πολιτιστική επιρροή που ασκεί η Τουρκία στα κατεχόμενα φτάνει σε νέα επίπεδα και είναι πολύ πιο έντονη σε σύγκριση με τα επίπεδα που υπήρχαν προ δεκαετίας.

Το στίγμα της πολιτισμικής παρουσίας της Τουρκίας, που δεν συντελείται μόνο μέσω των εποίκων, γίνεται πολύ πιο ορατό και τα κατεχόμενα μετατρέπονται σε αντανάκλαση της Τουρκίας.

Ποια είναι η τρέχουσα οικονομική κατάσταση στην τουρκοκυπριακή κοινότητα;

Πρέπει να σημειώσουμε ότι στον «δημόσιο» τομέα, ο οποίος δραστηριοποιεί ένα μεγάλο αριθμό Τ/κ, τα λεφτά των μισθών προέρχονται από την Τουρκία.

Ένα από τα χαρακτηριστικά του μοντέλου ανάπτυξης της Τουρκίας, όπως είναι ο κατασκευαστικός τομέας (δρόμοι, οικισμοί κτλ.), ο οποίος περιλαμβάνεται στο πρωτόκολλο, έχει μεταφερθεί και στα κατεχόμενα, με τα λεφτά που στέλνονται σε επίπεδο επιχειρηματικής δραστηριότητας να καταλήγουν και πάλι πίσω στη χώρα, καθώς αφορούν σχεδόν αποκλειστικά τουρκικές επιχειρήσεις, ενώ οι υπάλληλοι είναι άτομα από την Τουρκία με καθεστώς εποχιακής εργασίας.

Το οικονομικό μοντέλο που ακολουθείται στα κατεχόμενα προκαλεί τεράστιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως για παράδειγμα το λατομείο στον Πενταδάκτυλο, του οποίου, λόγω της υπερβολικής εξόρυξης πέτρας που προορίζεται για τον κατασκευαστικό τομέα, μία εκ των κορυφών του έχει σχεδόν καταστραφεί. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η τουριστική ανάπτυξη της Καρπασίας, όπου ήδη έχει ξεκινήσει η κατασκευή δρόμου που θα φτάνει πέραν του Ριζοκαρπάσου.

Παράλληλα, κυκλοφορεί μπόλικο μαύρο χρήμα στα κατεχόμενα μέσω καζίνο και άλλων δραστηριοτήτων, επιτείνοντας την οικονομική εξάρτηση από την Τουρκία.

Μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι η οικονομική ανάπτυξη που συντελείται στα κατεχόμενα έχει πολλά κοινά με την ανάπτυξη στην Κυπριακή Δημοκρατία, έχοντας ως σημείο αναφοράς τον κατασκευαστικό τομέα, που σημαίνει ότι καταστρέφεται το περιβάλλον και από τις δύο πλευρές, με ανεπανόρθωτες συνέπειες στη φύση της Κύπρου.