Η υγεία των εργαζόµενων πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο των πολιτικών της Ε.Ε.

Η Έκθεση για το νέο Στρατηγικό πλαίσιο της Ε.Ε. για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία ενσωµάτωνε µια σειρά από σηµαντικά ζητήµατα που αφορούν την υγεία των εργαζοµένων. Η Έκθεση προκύπτει µετά από το στρατηγικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία 2021-2027 (εργασιακή ασφάλεια και υγεία σε έναν µεταβαλλόµενο κόσµο του έργου) που δηµοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2021.

Ο καρκίνος ευθύνεται για το 52% των θανάτων που σχετίζονται µε την εργασία

Η Έκθεση παραθέτει αρχικά µια σειρά από ενδιαφέροντα και χρήσιµα στατιστικά στοιχεία, όπως:

– το 2018 σηµειώθηκαν περισσότερα από 3.300 θανατηφόρα ατυχήµατα και 3,1 εκατοµµύρια µη θανατηφόρα ατυχήµατα στην Ε.Ε. των 27,

– περισσότεροι από 200.000 εργαζόµενοι χάνουν τη ζωή τους ετησίως από ασθένειες που σχετίζονται µε την εργασία χωρίς να περιλαµβάνονται τα ατυχήµατα που σηµειώνονται υπό συνθήκες αδήλωτης εργασίας,

– το 2017 το 20% των θέσεων εργασίας στην Ευρώπη ήταν «χαµηλής ποιότητας» και έθεταν σε αυξηµένο κίνδυνο τη σωµατική ή ψυχική υγεία των εργαζοµένων (σύµφωνα µε το Ευρωπαϊκό Ίδρυµα για τη Βελτίωση των Συνθηκών ∆ιαβίωσης και Εργασίας – Eurofound),

– 14% των εργαζοµένων έχουν εκτεθεί σε υψηλό επίπεδο ψυχοκοινωνικών κινδύνων,

– 23% των Ευρωπαίων εργαζοµένων πιστεύουν ότι η εργασία τους θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια ή την υγεία τους,

– το 2015 η ευρωπαϊκή έρευνα για τις συνθήκες εργασίας (EWCS) διαπίστωσε ότι µόλις 21% των θέσεων εργασίας στην Ευρώπη ήταν «θέσεις εργασίας µε προοπτικές»,

– ο καρκίνος είναι η κύρια αιτία θανάτων που σχετίζονται µε την εργασία, αντιπροσωπεύει δε το 52% του συνόλου των θανάτων που σχετίζονται µε την εργασία στην Ε.Ε.,

– σύµφωνα µε εκτιµήσεις, οι καρκινογόνοι παράγοντες ευθύνονται για 100.000 θανάτους από επαγγελµατικό καρκίνο ετησίως στο χώρο εργασίας,

– η έκθεση στον αµίαντο ευθύνεται για περίπου 88.000 θανάτους ετησίως στην Ευρώπη, αντιπροσωπεύει δε το 55-75% των καρκίνων του πνεύµονα που εµφανίζονται στο χώρο εργασίας.

Οι πολιτικές της Κοµισιόν δεν είναι αρκετά φιλόδοξες

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην εισαγωγή της προσέγγισης «Όραµα µηδέν» (Vision Zero) από την Επιτροπή όσον αφορά τα ατυχήµατα και τις ασθένειες που σχετίζονται µε την εργασία και τον νέο δείκτη του κοινωνικού πίνακα αποτελεσµάτων για τα θανατηφόρα ατυχήµατα στην εργασία.

Η Έκθεση όμως καταγγέλλει την ίδια ώρα ως µη φιλόδοξες τις πολιτικές της Επιτροπής. Την καλεί να συµπεριλάβει κάθε είδους τραυµατισµούς και ατυχήµατα, καθώς και τη σωµατική και ψυχική φθορά, το ρόλο της κλιµατικής αλλαγής, την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία και την ηλιακή ακτινοβολία και την προστασία των εργαζοµένων που εκτίθενται σε ιοντίζουσα ακτινοβολία.

Σημειώνει επίσης την ανάγκη εστίασης περισσότερο σε στρατηγικές πρόληψης, όπως η ενίσχυση των επιθεωρήσεων εργασίας και ο διάλογος µε τους κοινωνικούς εταίρους. Για το σκοπό αυτό προτείνει τον καταρτισμό χάρτη πορείας για τη µείωση των ατυχηµάτων και των θανάτων στην εργασία, µε επαρκή ενωσιακή και εθνική χρηµατοδότηση, ώστε τα κράτη – μέλη να προσεγγίσουν το σκοπό αυτό.

Γίνεται επίσης αναφορά στη διάσταση του φύλου και την καταπολέµηση της έµφυλης βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, την εξάλειψη της βίας, των διακρίσεων και της παρενόχλησης στον κόσµο της εργασίας.

Ανάγκη για αναθεώρηση των ορίων κινδύνου

Θετική είναι επίσης η αναφορά της Έκθεσης στην ανάγκη ενίσχυσης του ευρωπαϊκού καταλόγου των επαγγελµατικών ασθενειών, ώστε να συμπεριλαµβάνει, µεταξύ άλλων, τις µυοσκελετικές διαταραχές που σχετίζονται µε την εργασία, τις ψυχικές διαταραχές που σχετίζονται µε την εργασία, ειδικότερα την κατάθλιψη, την εξουθένωση, την ανησυχία και το άγχος.

Σηµαντική είναι και η αναφορά για την καταπολέµηση του επαγγελµατικού καρκίνου και την προστασία των εργαζοµένων από τους κινδύνους που συνδέονται µε την έκθεση σε καρκινογόνους ή µεταλλαξιογόνους παράγοντες κατά την εργασία. Μεταξύ άλλων, τονίζει την ανάγκη προσθήκης οριακών τιµών επαγγελµατικής έκθεσης για τουλάχιστον 25 ουσίες. Καλεί τα κράτη – μέλη να διασφαλίσουν ότι όλοι οι εργαζόµενοι έχουν το δικαίωµα παύσης της εργασίας όταν έρχονται αντιµέτωποι µε επικείµενο κίνδυνο και εξαιρετικά επικίνδυνες συνθήκες εργασίας, σύµφωνα µε τις εθνικές πρακτικές.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην αναθεώρηση των οριακών τιµών έκθεσης στο µόλυβδο, σύµφωνα και µε τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Οργανισµού Χηµικών Προϊόντων (ECHA). Συγκεκριµένα, καθορίζεται ως ατµοσφαιρική οριακή τιµή τα 4 µg/m³ και ως βιολογική οριακή τιµή τα 150 µg ανά λίτρο αίµατος, τονίζεται όµως ότι δεν προστατεύονται επαρκώς οι γυναίκες, και δη οι έγκυοι.

Επιπλέον, καλεί την Επιτροπή για πλήρη εξάλειψη του αµιάντου και την περαιτέρω µείωση της έκθεσης των εργαζοµένων σε αυτόν. Συστήνεται συγκεκριµένα ο καθορισµός του ορίου έκθεσης στον αµίαντο σε 0,001 ίνες/cm3 (1.000 ίνες/m3).

Για τους εργαζόµενους σε πλατφόρµα αναφέρει την επαφή τους µε «ενδεχοµένως» αυξηµένους κινδύνους, πέραν της σωµατικής υγείας, στην ψυχοκοινωνική υγεία, που προκύπτει λόγω απρόβλεπτου ωραρίου εργασίας, της έντασης της εργασίας κ.α.

Σε σχέση µε την τηλεργασία προτείνει τη θέσπιση νοµοθετικού πλαισίου κατόπιν διαβούλευσης µε τους κοινωνικούς εταίρους, µε ελάχιστες απαιτήσεις, το οποίο δεν θα επηρεάζει αρνητικά τις συνθήκες απασχόλησης των εργαζοµένων και θα εξασφαλίζει το δικαίωµα στην αποσύνδεση.

Συµµετοχή των εργαζόµενων στο σχεδιασµό των πολιτικών

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται για τη συµµετοχή των κοινωνικών εταίρων στο σχεδιασµό και υλοποίηση της συγκεκριµένης έκθεσης και την κατάρτιση ενός ελάχιστου καταλόγου επαγγελµατικών ασθενειών και τον καθορισµό ελάχιστων απαιτήσεων για την αναγνώρισή τους και την επαρκή αποζηµίωση. Καλεί την Επιτροπή να ερευνήσει έννοιες και πρακτικές που διευκολύνουν την καλύτερη συµµετοχή των εργαζοµένων, καθώς και των εκπροσώπων τους σε συνδικαλιστικές οργανώσεις και συµβούλια εργασίας και τα κράτη – μέλη να διασφαλίσουν ότι οι συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν πρόσβαση στους χώρους εργασίας.

Υπογραµµίζει τον ουσιαστικό ρόλο των εθνικών επιθεωρήσεων και καλεί τα κράτη – μέλη  να διασφαλίσουν επαρκή χρηµατοδότηση για τις εθνικές επιθεωρήσεις εργασίας και να εφαρµόσουν τη σύσταση της ∆ιεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την ύπαρξη ενός επιθεωρητή εργασίας ανά 10.000 εργαζοµένους.

Αριστερά: Κανείς δεν πρέπει να αρρωσταίνει λόγω της δουλειάς του

Στην τοποθέτησή του ο ευρωβουλευτής της Οµάδας της Αριστεράς, Nikolaj Villumsen, υπογράμμισε ότι κανείς δεν πρέπει να αρρωσταίνει λόγω της δουλειάς του. Επεσήµανε µια σειρά από επαγγέλµατα όπου οι συνθήκες εργασίας προκαλούν προβλήµατα στην υγεία των εργαζομένων και τόνισε ότι «χρειαζόµαστε καλύτερη προστασία για την υγεία των εργαζοµένων».

Προσθέτοντας η Sandra Pereira, επίσης ευρωβουλευτής της Οµάδας, ξεκαθάρισε ότι «τα εργατικά ατυχήµατα, οι επαγγελµατικές ασθένειες, τα θέµατα ασφάλειας και υγείας στην εργασία δεν είναι αδιαχώριστα από τις υπάρχουσες συνθήκες εργασίας, την επισφάλεια, τους επιβεβληµένους ρυθµούς εργασίας ή την απορρύθµιση του ωραρίου εργασίας» και υπογράµµισε ότι «το δικαίωµα στην ασφάλεια, την υγιεινή και την υγεία στην εργασία είναι κοινωνικό δικαίωµα των εργαζοµένων που απαιτεί σεβασµό. Σεβασμό του δικαιώµατος στη σωµατική ακεραιότητα, την πρόληψη ατυχηµάτων, επαγγελµατικών ασθενειών, ασθενειών που σχετίζονται µε την εργασία και την προαγωγή της υγείας στο χώρο εργασίας» και κλείνοντας υποστήριξε ότι «στον 21ο αιώνα το δικαίωµα στην ασφάλεια, την υγιεινή και την υγεία στην εργασία δεν µπορεί να αποτελεί αντικατοπτρισµό».