Η ίδρυση της «τδβκ» και η αποµόνωση των Τ/κ

Του
Νιαζί Κιζίλγιουρεκ*

 

Η τουρκική πλευρά παρουσιάζει την ανακήρυξη του ψευδοκράτους ως «νόµιµη» και επικαλείται τη Συνθήκη Εγγύησης για να νοµιµοποιήσει την τουρκική εισβολή. Η τουρκική εισβολή, όµως και η ανακήρυξη του ψευδοκράτους, αποτελούν κατάφωρη παραβίαση τής εν λόγω συνθήκης. Ας δούµε αναλυτικά το περιεχόµενο της συνθήκης αυτής.

Το πρώτο άρθρο της Συνθήκης Εγγύησης, η οποία υπεγράφη µεταξύ της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας, της Τουρκίας, της Ελλάδας και του Ηνωµένου Βασιλείου στις 15 Αυγούστου 1960, προβλέπει τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας, την εδαφική ακεραιότητα και την ασφάλεια της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας και σεβασµό στο Σύνταγµά της. Επιπλέον, µε τη συνθήκη αυτή η Κυπριακή ∆ηµοκρατία αναλαµβάνει την υποχρέωση «να µην εισέλθει σε πολιτική ή οικονοµική ένωση, εν όλω ή εν µέρει, µε οποιοδήποτε άλλο κράτος».

Η Συνθήκη Εγγύησης απαγορεύει επίσης κάθε ενέργεια που θα ενθάρρυνε άµεσα ή έµµεσα την ένωση µε άλλο κράτος (Ένωσις) ή τη διχοτόµηση του νησιού (Ταξίµ). Απαγορεύει, ακόµα, δραστηριότητες που προωθούν αυτούς τους στόχους, όπως η προπαγάνδα. Με άλλα λόγια, αν η δικαιοσύνη είχε λειτουργήσει σωστά όταν ιδρύθηκε η ∆ηµοκρατία, οι περισσότεροι πολιτικοί παράγοντες θα µπορούσαν να διωχθούν νοµικά για προπαγάνδα υπέρ της Ένωσης και της ∆ιχοτόµησης.

Το δεύτερο άρθρο της συνθήκης επιβάλλει στην Τουρκία, την Ελλάδα και το Ηνωµένο Βασίλειο την υποχρέωση να αναγνωρίζουν και να εγγυώνται την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και την ασφάλεια της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας και την τάξη που καθορίζεται από τα Βασικά Άρθρα του Συντάγµατος. Όπως είναι γνωστό, τα εν λόγω άρθρα βασίζονται στη Συνθήκη της Ζυρίχης µεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία προβλέπει την ίδρυση του κράτους σε δικοινοτική βάση. Αξίζει να σηµειώσουµε ότι η απαγόρευση της προπαγάνδας και τυχόν δραστηριοτήτων υπέρ της Ένωσης ή της ∆ιχοτόµησης, η οποία ισχύει για την Κυπριακή ∆ηµοκρατία, ισχύει και για τις τρεις εγγυήτριες δυνάµεις.

Το άρθρο 4 επιβάλλει στην Τουρκία, την Ελλάδα και το Ηνωµένο Βασίλειο την υποχρέωση να διαβουλεύονται µεταξύ τους προκειµένου να τηρούνται οι διατάξεις της συνθήκης σε περίπτωση παραβίασης της συνταγµατικής τάξης. Εάν δεν είναι δυνατόν να ενεργήσουν από κοινού ή µε συναίνεση, καθένα από τα τρία κράτη επιφυλάσσεται του δικαιώµατος να αναλάβει µονοµερή δράση, η οποία περιορίζεται στην αποκατάσταση της τάξης και µόνο.

Είναι σαφές ότι η Τουρκία τον Ιούλιο του 1974, όταν η τάξη που είχε καθιερωθεί από τη Συνθήκη Εγγύησης παραβιάστηκε µε το πραξικόπηµα της ελληνικής χούντας, είχε το δικαίωµα -αλλά και την υποχρέωση- ως εγγυήτρια χώρα να «αναλάβει δράση» από κοινού µε τις άλλες εγγυήτριες δυνάµεις ή µονοµερώς. Ανεξάρτητα, όµως, αν το δικαίωµα της «δράσης» προβλέπει στρατιωτική επέµβαση ή όχι, η «ανάληψη δράσης» είναι νόµιµη, αποκλειστικά και µόνο, προς αποκατάσταση της διαταραγµένης τάξης. Αυτός ήταν και ένας από τους λόγους που οι Τουρκοκύπριοι ηγέτες Rauf Denktaş και Dr. Küçük σε έγγραφο το οποίο έστειλαν στις 14 Σεπτεµβρίου 1963, στην Τουρκία, υποστήριζαν ότι δεν θα ήταν «καλό πράγµα» να παρέµβει η Τουρκία µε βάση τη Συνθήκη Εγγύησης. Οι Τουρκοκύπριοι ηγέτες δεν επιθυµούσαν επαναφορά της συνταγµατικής τάξης του 1960, αλλά εισηγούνταν τη δηµιουργία µιας «Τουρκικής ∆ηµοκρατίας» στην Κύπρο.

Είναι ξεκάθαρο, λοιπόν, ότι καµία προσπάθεια διαίρεσης του νησιού δεν θα µπορούσε να νοµιµοποιηθεί βάσει της Συνθήκης Εγγύησης. Αυτό εκφράστηκε µε σαφήνεια και στην περίφηµη επιστολή που έστειλε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Johnson στον Πρωθυπουργό İsmet İnönü στις 5 Ιουνίου 1964. Ο Αµερικανός Πρόεδρος τόνιζε τα εξής: «… πρέπει να επιστήσω την προσοχή σας στην κατανόησή µας ότι η επέµβαση που σχεδιάζει η Τουρκία θα κατευθυνόταν προς την πραγµατοποίηση της διχοτόµησης, λύση που απαγορεύεται ρητά από τη Συνθήκη Εγγυήσεως».

Όπως είναι γνωστό, η τουρκική εισβολή του 1974 διαίρεσε το νησί και εγκαθίδρυσε µια «νέα τάξη πραγµάτων». Η παραβίαση δεν περιορίστηκε µόνο στη γεωγραφική και δηµογραφική διαίρεση της Κύπρου, αλλά ενισχύθηκε µε την «ίδρυση» της «τδβκ».

Η ίδια η Συνθήκη Εγγύησης καθιστά το ψευδοκράτος που ιδρύθηκε µετά την τουρκική εισβολή ένα παράνοµο µόρφωµα. Έτσι και τα ψηφίσµατα του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ θεωρούν την ίδρυση του ψευδοκράτους άκυρη. Παροµοίως και η ΕΕ. Αντιδρώντας στην πρωτοβουλία της Τουρκίας να εξασφαλίσει το στάτους του παρατηρητή στον Οργανισµό Τουρκογενών Κρατών για το ψευδοκράτος, η ΕΕ τόνισε ότι αναγνωρίζει µόνο την Κυπριακή ∆ηµοκρατία ως υποκείµενο του διεθνούς δικαίου.

Η ανακήρυξη του ψευδοκράτους είχε -και εξακολουθεί να έχει- µεγάλο κόστος για τους Τουρκοκύπριους. Είναι ο βασικός λόγος που σήµερα οι Τουρκοκύπριοι είναι µια κοινότητα αόρατη και αποµονωµένη…

*Ευρωβουλευτής ΑΚΕΛ – Αριστερά – Νέες ∆υνάµεις