Ηλίας Τοφαρής: Κουβαλώ ένα όνοµα που θα τιµώ µέχρι την τελευταία µου πνοή

Ο αδελφότεκνος του δολοφονηθέντος ήρωα της Αριστεράς εξοµολογείται στη «Χ» τι σηµαίνει να φέρεις αυτό το όνοµα και τι εστί για τον ίδιο το Λαϊκό Κίνηµα

«Ήρθε ένα λεωφορείο µε µασκοφόρους, πήγαν στο καφενείο και πυροβόλησαν τον µακαρίτη τον Ηλία και τον Νικολή. Ο Ηλίας πέθανε µέσα στο χειρουργείο» 

«Ο Ττοφαρής δεν µπορούσε ποτέ να είναι προδότης. Είναι για την πολιτική του δράση που δολοφονήθηκε, όπως και οι άλλοι αριστεροί που δολοφονήθηκαν από µασκοφόρους του Γρίβα»

«Το ΑΚΕΛ είναι η πνοή και η ελπίδα του λαού. Είναι το µόνο στο οποίο µπορεί να στηριχθεί ο απλός κόσµος»

 

Το να φέρεις το όνοµα ενός από τους ήρωες της Αριστεράς είναι µεγάλη τιµή, αλλά συνάµα και µεγάλο καθήκον για τον Ηλία Ττοφαρή. Ο 65χρονος αδελφότεκνος του δολοφονηθέντος από τους µασκοφόρους του Γρίβα Ηλία Ττοφαρή, µίλησε στην εφηµερίδα µας και εξοµολογήθηκε τι σηµαίνει για τον ίδιο να κουβαλά ένα όνοµα στο οποίο συµπυκνώνεται η ιστορία των πολιτικών διώξεων κατά της Αριστεράς και των πολιτικών δολοφονιών από τους φασίστες το αιµατηρό 1958 και όχι µόνο. «Κουβαλώ ένα όνοµα που θα τιµώ µέχρι την τελευταία µου πνοή», δηλώνει στη «Χαραυγή» ο Ηλίας, από την πλευρά του ένας αφανής ήρωας του Λαϊκού Κινήµατος. Ένας σκαπανέας των οικοδοµών και της εργατιάς που αφιέρωσε και αφιερώνει όλη του τη ζωή στον ανιδιοτελή αγώνα για τα δίκαια του λαού και των εργαζοµένων.

 

Συνέντευξη στον  Τάσο Περδίο

Κουβαλάς ένα όνοµα που θα µπορούσε να πει κάποιος είναι από µόνο του µια ιστορία.

Είµαι αδελφότεκνος του Ηλία Ττοφαρή. Ο µακαρίτης ο Ηλίας δολοφονήθηκε στις 21 του Γενάρη του 1958 και εγώ γεννήθηκα στις 21 του ∆εκέµβρη του 1958, έντεκα µήνες µετά και πήρα το όνοµα του θείου µου. Ο πατέρας µου ήταν ο ∆ηµήτρης Ττοφαρής.

 

Πώς είναι να µεγαλώνεις µε αυτό το όνοµα;

Η οικογένεια Ττοφαρή ήταν οργανωµένη στο κόµµα πριν ακόµα τη δολοφονία του Ηλία και, µάλιστα, είχαν έντονη δράση. Το ΑΚΕΛ είχε µεγάλη επιρροή στην Κώµα του Γιαλού.

Όταν ο Γρίβας ξεκίνησε τις επιθέσεις ενάντια σε στελέχη της Αριστεράς για να τροµοκρατήσει την Αριστερά και να σταµατήσει τη δράση της ήταν θέµα χρόνου να έχουµε και δολοφονίες. Σε αυτό το πλαίσιο δολοφονήθηκε και ο αδελφός του πατέρα µου.

 

Να θυµίσουµε λίγο πώς έγινε η δολοφονία;

Ήταν στο καφενείο του Γιαννακού στο χωριό που έγινε η δολοφονία. Ο θείος µου ήταν εκεί και ετοιµαζόταν να φύγει να πάει στο σπίτι του µε το ποδήλατο. Τον καθυστέρησαν κάποιοι θαµώνες του καφενείου, αλλά δεν ξέρω αν είχαν υπόψιν τους ότι είχαν έρθει µασκοφόροι και το έκαµαν επίτηδες.

Μαζί του ήταν και ο θείος µου ο Νικολής που πυροβολήθηκε επίσης. Ο Νικολής µάς είπε ότι είχε έρθει ένα λεωφορείο µε µασκοφόρους στην εκκλησία και σταµάτησαν εκεί. Πήγαν µετά στο καφενείο και εκεί πυροβόλησαν τον µακαρίτη τον Ηλία και τον Νικολή. Όπως είπαν τότε οι γιατροί, ο Ηλίας βρέθηκε µε 8 σφαίρες στην πλάτη! Αυτό απαντά και στα ψέµατα ότι προσπάθησε να βγάλει τη µάσκα κάποιου ή ότι προσπάθησε να φύγει.

Ο Ηλίας πέθανε µέσα στο χειρουργείο του Νοσοκοµείου Αµµοχώστου. Μετά από µια βδοµάδα πέθανε και ο πατέρας του.

Την ίδια µέρα, δολοφονήθηκε από τους µασκοφόρους του Γρίβα και ο Μιχάλης Πέτρου, µέλος του ΑΚΕΛ στη Λύση και ακολούθησαν πολλές άλλες δολοφονίες στελεχών του ΑΚΕΛ.

Παρ’ όλο ότι πέρασαν τόσα χρόνια, µέχρι σήµερα προκαλούνται οι Σύνδεσµοι Αγωνιστών της ΕΟΚΑ να δώσουν στοιχεία για το ποιον πρόδωσε ο Ττοφαρής, αλλά αρνούνται.

Η οικογένεια Ττοφαρή απολαµβάνει τεράστιας εκτίµησης στην Καρπασία. Μιλώ για όλη την Καρπασία. Ήταν άνθρωποι που τους ήξεραν όλοι και είχαν µεγάλο εκτόπισµα και µε τις δουλειές τους και σαν άνθρωποι.

Η οικογένειά µας είχε επίσης πολύ καλές σχέσεις µε τους Τουρκοκύπριους, ιδιαίτερα ο πατέρας µου που ήξερε και Τούρκικα. Οι Τουρκοκύπριοι της περιοχής µάς αγαπούσαν πολύ λόγω της πολιτικής µας για συµβίωση. Κι εγώ δούλεψα µαζί µε Τουρκοκύπριους.

Όλοι αυτοί γνωρίζουν ότι ο Ττοφαρής δεν µπορούσε ποτέ να είναι προδότης. ∆εν περιµένουµε λοιπόν από τους Συνδέσµους Αγωνιστών να το πιστοποιήσουν.

Άρα είναι για την πολιτική του δράση που δολοφονήθηκε. Ήταν πολιτική η δολοφονία, όπως και των άλλων αριστερών που δολοφονήθηκαν από µασκοφόρους του Γρίβα.

Τη ρετσινιά του προδότη την κόλλησαν στον Ηλία για να δικαιολογήσουν τη δολοφονία του για τα πολιτικά του πιστεύω. Εγώ όµως πιστεύω ότι και οι συγχωριανοί µας οι δεξιοί γνωρίζουν ότι ο Ηλίας δεν ήταν προδότης.

∆εν τολµούν όµως αυτοί που επιµένουν, ούτε έχουν τα κότσια να πουν την αλήθεια. Φοβούνται να πουν την αλήθεια.

 

 

Ήσουν για πολλά χρόνια στέλεχος της Ε∆ΟΝ. Τι θυµάσαι από εκείνα τα χρόνια;

Ήµουν στην Ε∆ΟΝ πριν το στρατό. Θυµούµαι ερχόταν ο Γιαννάκης ο Ζάουρας µε το αυτοκίνητό του και κάναµε διάφορες δραστηριότητες.

Μόλις απολύθηκα από το στρατό ειδοποιήθηκα από την Ε∆ΟΝ και το κόµµα να πάω για δέκα µήνες στη Λαϊκή ∆ηµοκρατία της Γερµανίας για να περάσω από µια σχολή. Αποδέχθηκα και πήγα. Για εµένα εκείνη η Σχολή είχε τεράστια σηµασία για το πώς διαµορφώθηκε η πολιτική µου προσωπικότητα.

Εγώ δεν πήγα γυµνάσιο επειδή µου άρεσε η δουλειά. Αγάπησα την τέχνη του κτίστη. Να σου πω και µια ιστορία. Ο πατέρας µου, όταν ήµουν µικρός στο δηµοτικό, µε πήρε στο πανηγύρι του Αγίου ∆ηµητρίου και µου αγόρασε ένα µυστρί και ένα µύστρα µε κόκκινο χέρι. Τη νύχτα κοιµήθηκα µαζί τους στο κρεβάτι. Έτσι αγάπησα αυτή την τέχνη.

 

Όλα αυτά τα χρόνια είσαι σταθερός στο Λαϊκό Κίνηµα. Τι σηµαίνει για εσένα η Αριστερά;

Κουβαλώ ένα όνοµα που θέλω να τιµήσω και θα το τιµώ µέχρι την τελευταία µου πνοή. Θέλω να είµαι συνεπής µε την ιστορία του ονόµατος, αλλά και την ιστορία του κόµµατος που στάθηκε δίπλα στις οικογένειες που έχασαν τους ανθρώπους τους από τις δολοφονίες, µέχρι τον δικό µου θάνατο.

Το ΑΚΕΛ είναι η πνοή και η ελπίδα του λαού. Είναι το µόνο στο οποίο µπορεί να στηριχθεί ο απλός κόσµος. Αλλά αυτό πρέπει να το κατανοήσει και ο κόσµος.

Πρέπει να κατανοήσει ότι αν χάθηκαν κατακτήσεις των εργαζοµένων είναι επειδή δεν ήταν αρκετά ισχυρή η Αριστερά. Πρέπει ο κόσµος να πιστέψει ότι ένα ισχυρό ΑΚΕΛ έχει τη δύναµη να κερδίσει δικαιώµατα για τους εργαζοµένους.

 

Από την Κώµα του Γιαλού, πρόσφυγας στη Λάρνακα

Έχεις καταγωγή από την Κώµα του Γιαλού. Πόσα χρόνια πρόλαβες να ζήσεις εκεί;

Γεννήθηκα το 1958. Ήµουν σχεδόν 16 χρονών όταν έγινε το πραξικόπηµα και η εισβολή και φύγαµε πρόσφυγες από το χωριό µας.

 Τι αναµνήσεις έχεις από τον καιρό εκείνο από το χωριό σου; 

Ωραίες αναµνήσεις. Αξέχαστες. Ήταν περίοδος χαράς παρ’ όλο που η ζωή δεν ήταν εύκολη. Ο περισσότερος κόσµος ξηµεροβραδιαζόταν στα χωράφια και µε τα κοπάδια ή ασχολείτο µε το ψάρεµα. Ταυτόχρονα, όµως, είχαµε τη χαρά της θάλασσας, είχαµε το Σύλλογό µας, κάναµε και την οµάδα µας τη ∆υναµό και κάναµε πολλές εκδηλώσεις. Θέατρα, χορευτικό συγκρότηµα. Ήταν δυνατή η Αριστερά στην Κώµα του Γιαλού.

 Στην προσφυγιά πού βρέθηκες; 

Όταν φύγαµε από την Κώµα του Γιαλού, εγώ οδήγησα το αυτοκίνητο του πατέρα µου επειδή ήξερα λίγο να οδηγώ και ήρθαµε στο Λιοπέτρι τη νύχτα. Μετά µείναµε µια βδοµάδα στην Ορµήδεια και µετά ήρθε ο πατέρας µου στη Λάρνακα όπου ήξερε κάποιους και πήγαµε στην περιοχή της εκκλησίας του Aϊ-Γιώρκη του Κοντού. Έζησα µετά στο συνοικισµό στους Άγιους Ανάργυρους και από το 1983 είµαι στο συνοικισµό των Λειβαδιών.

 

 Είσαι από τους ιδρυτές του Σωµατείου Κώµα του Γιαλού. Ποια είναι η δράση του; 

Το σωµατείο µας έχει πλούσια δράση και αυτό µας δίνει δύναµη να συνεχίσουµε. ∆ηµιουργήσαµε την οµάδα µας, κάνουµε εκδηλώσεις, συνεστιάσεις και άλλες δραστηριότητες. Σήµερα, για παράδειγµα, θα πάµε εκδροµή στον Απόστολο Ανδρέα. Έχουµε στενή επαφή µε τους συγχωριανούς µας. Πολύ σηµαντική δουλειά κάνει και ο ξάδελφός µου ο ∆ηµητράκης ο Ττοφαρής που είναι και ο κοινοτάρχης µας.