ΗΠΑ: Έτοιμες να εξάγουν την ακροδεξιά «δημοκρατία» τους

Απειλούν με άμεσες επεμβάσεις στη Λατινική Αμερική και ξεκαθαρίζουν ποιους έχουν ως «δημοκρατικά» πρότυπα

Του Δημήτρη Παλμύρη

Οι ΗΠΑ φαίνεται να επαναφέρουν τη ρητορική της επεμβατικότητας, τη ρητορική δηλαδή που πλαισίωνε τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και επεμβάσεις της τελευταίας 20ετίας στη Μέση Ανατολή. Αυτή τη φορά οι νέες απειλές των ΗΠΑ επικεντρώθηκαν σε χώρες της Λατινικής Αμερικής.

Σε μία περίοδο που το ζήτημα της στρατιωτικής επίθεσης στη Βενεζουέλα αφήνεται να αιωρείται, ο σύμβουλος για την εθνική ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζον Μπόλτον, επιτέθηκε και απείλησε δημοκρατικά εκλεγμένες, προοδευτικές κυβερνήσεις στη Λατινική Αμερική: τη Βενεζουέλα, την Κούβα και τη Νικαράγουα, κατηγορώντας τις ότι είναι «η τρόικα της τυραννίας». Πολιτικοί αναλυτές δεν δυσκολεύτηκαν να χαρακτηρίσουν την 30λεπτη ομιλία του Μπόλτον ως τη δική του εκδοχή του «άξονα του κακού»: της ομιλίας του Τζορτζ Μπους του νεότερου το 2002, η οποία άφησε ιστορία και εκατομμύρια νεκρούς στη Μέση Ανατολή.

Σε μια ομιλία του στο Μαΐάμι την 1η Νοεμβρίου, ο Μπόλτον μίλησε ξεκάθαρα για αμερικανικές παρεμβάσεις στην περιφέρεια αλλά και για το στόχο τους να ανατρέψουν τις τρεις κυβερνήσεις σε Κούβα, Βενεζουέλα και Νικαράγουα. «Υπό τον Πρόεδρο Τραμπ, οι Ηνωμένες Πολιτείες προβαίνουν σε άμεσες ενέργειες εναντίον και των τριών καθεστώτων για την υπεράσπιση του κράτους δικαίου, της ελευθερίας και της βασικής ανθρώπινης αξιοπρέπειας στην περιφέρειά μας», δήλωσε ο Μπόλτον. Άφησε έτσι λίγα περιθώρια στην αμφισβήτησή του ότι έπεται σημαντική εντατικοποίηση της αμερικανικής παρέμβασης στην ήπειρο.

Ο Μπόλτον δήλωσε ότι «δεν είναι καιρός να κάνουμε πίσω. Είναι καιρός να αυξήσουμε την πίεση, όχι να τη μειώσουμε». Τέτοια ρητορική δημιουργεί ανησυχίες για μια πιο άμεση και μάλιστα στρατιωτική εμπλοκή στις χώρες αυτές. Ο Μπόλτον ανακοίνωσε επίσης νέες κυρώσεις κατά της Βενεζουέλας και της Κούβας, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης των πολιτών των ΗΠΑ να εμπορεύονται με χρυσό Βενεζουέλας.

Κάποιοι αναλυτές συνδέουν την ομιλία του Μπόλτον στο Μαΐάμι με τις ενδιάμεσες εκλογές που ακολούθησαν στις ΗΠΑ. Θεωρούν ότι η πολεμική ρητορική είχε ως στόχο να συσπειρώσει τους ισπανόφωνους πολίτες των ΗΠΑ, των οποίων ορισμένα ακροδεξιά λόμπι έχουν αρκετή ισχύ αλλά και ιδιαίτερες συνδέσεις με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα που στηρίζει τον Τραμπ. Ωστόσο, το επαναλαμβανόμενο μοτίβο και η αυξημένη επιθετικότητα προηγούνται της προεκλογικής εκστρατείας και αναμένεται να έχουν συνέχεια.

Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί πως η «επιστροφή» της προσοχής των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική δεν είναι κάτι καινούργιο. Απλώς η διακυβέρνηση Τραμπ επισπεύδει τις διαδικασίες. Αυτές όμως ξεκίνησαν ήδη με την προσπάθεια διάβρωσης διαφόρων προοδευτικών κυβερνήσεων σε συμμαχία με τη λατινοαμερικάνικη δεξιά και ακροδεξιά.

Οι διθύραμβοι για τον Μπολσονάρου

Καθόλου λοιπόν δεν εκπλήσσει το γεγονός πως ο Μπόλτον, την ίδια ώρα που μιλούσε για ανθρώπινα δικαιώματα και δημοκρατία, επαίνεσε τον Βραζιλιάνο νεοεκλελεγμένο Πρόεδρο Ζαϊρ Μπολσονάρου, ο οποίος είναι ακροδεξιός, ομοφοβικός, ρατσιστής, μισογύνης και υποστηρικτής της δικτατορίας του 1965-1985. Ο Αμερικανός σύμβουλος του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι η εκλογή του Μπολσονάρου είναι «θετικό σημάδι» για την περιοχή. Μαζί έπλεξε το εγκώμιο και του Κολομβιανού Προέδρου Ιβάν Ντούκε, φέρνοντας αυτούς τους δύο ως παραδείγματα που θεώρησε πως αξίζει να αντιπαραβάλει στα κράτη «μέλη» της «τρόικας της τυραννίας».

Ο Μπολσονάρου επικρίθηκε σε διεθνές επίπεδο για την υπεράσπιση της βραζιλιάνικης δικτατορίας (1964-1985), τις συνεχείς επιθέσεις εναντίον των μειονοτήτων και την περιφρόνησή του για τη δημοκρατία, η οποία ήταν ιδιαίτερα εμφανής κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Με την εκλογή του ανακοίνωσε την πρόθεσή του να μεταφέρει την πρεσβεία της Βραζιλίας στο Ισραήλ, στην Ιερουσαλήμ. Μια κίνηση που ήδη έκαναν οι ΗΠΑ και ο Τραμπ, η οποία οδήγησε σε νέο κύκλο αίματος στην Παλαιστίνη και η οποία τινάζει στον αέρα τα διεθνή πλαίσια επίλυσης του Μεσανατολικού. Την ίδια ώρα στελέχη της παράταξης του Μπολσονάρου προχωρούν στην αντικατάσταση της αστυνομίας από το στρατό για την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας στη χώρα της Λ. Αμερικής με τις τεράστιες ανισότητες.

Αρκετοί από τους νέους υπουργούς του Μπολσονάρο δεν είναι άσπιλοι σε ζητήματα διαφθοράς. Ανάμεσά τους και ο Υπουργός Οικονομικών Πάουλο Γκέντζες, ο οποίος είναι γνωστός υποστηρικτής της νεοφιλελεύθερης σχολής του Σικάγο. Υπουργός Δικαιοσύνης είναι ο Σέρτζιο Μόρο, ένας δικαστής ο οποίος πρωτοστάτησε στην καταδίκη πολιτικών αντιπάλων του Μπολσονάρο για διαφθορά και για τον οποίο υπάρχουν υποψίες πως έκανε επιλεκτικές διαρροές στον Τύπο με σκοπό τη σπίλωση των πολιτικών αυτών. Τέλος, ιδιαίτερης μνείας αξίζει ο νέος Υπουργός Εξωτερικών της χώρας, ο οποίος πιστεύει πως η κλιματική αλλαγή δεν είναι αληθινή αλλά μέρος μιας συνωμοσίας των «πολιτιστικών μαρξιστών».

Στην Κολομβία τον περασμένο Ιούνιο είχε εκλεγεί ο επίσης ακροδεξιός Ίβαν Ντούκε. Ο φιλοαμερικανός Ντούκε ακολουθεί και αυτός νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική με φοροαπαλλαγές στο κεφάλαιο και επιβαρύνσεις στους εργαζομένους. Όμως ο Ντούκε στην προεκλογική του είχε ως σημαία την εναντίωσή του στη συμφωνία ειρήνης που υπογράφτηκε μεταξύ του αριστερού αντάρτικου κινήματος FARC (Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας) και του κράτους. Η συμφωνία τερμάτιζε ένα εμφύλιο που διαρκεί πάνω από 50 χρόνια. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι ο Ντούκε υποστηρίχθηκε από την παραστρατιωτική ακροδεξιά ομάδα διακίνησης ναρκωτικών Aguilas Negras (Μαύροι Αετοί).

Ο Ντούκε βέβαια απέφυγε τα μισογύνικα τερτίπια των ομοϊδεατών του σε ΗΠΑ και Βραζιλία, αφού το μισό Υπουργικό του αποτελείται από γυναίκες. Γυναίκες και άντρες λοιπόν της κυβέρνησής του κάνουν πλάτες στις δολοφονίες ακτιβιστών από παραστρατιωτικούς, καταπατούν τη συμφωνία ειρήνης, διώκουν πρώην αντάρτες και φαίνεται να οδηγούν σε νέα σύγκρουση. Αυτό βέβαια δεν θα δυσαρεστήσει τους Αμερικανούς, καθώς στα αποφασιστικά χτυπήματα του κολομβιανού στρατού έναντι των ανταρτών την προηγούμενη δεκαετία καθοριστικό ρόλο έπαιξαν ο αμερικανικός εξοπλισμός και η «βοήθεια».

Αυτούς λοιπόν, τον Μπολσονάρο και τον Ντούκε, επέλεξε ο Μπόλτον να παρουσιάσει ως το όραμα των ΗΠΑ για τη δημοκρατία στη Λατινική Αμερική. Ο Αμερικανός διπλωμάτης δήλωσε ότι οι πρόσφατες εκλογές αυτών των ομοϊδεατών ηγετών σε χώρες κλειδιά δείχνουν «θετικά σημάδια για το μέλλον της περιοχής, αυξανόμενη περιφερειακή δέσμευση για αρχές ελεύθερης αγοράς και ανοικτή, διαφανή και υπεύθυνη διακυβέρνηση».

Ανατρέποντας λοιπόν τη λογική, δήλωσε ότι «υπό αυτή τη διοίκηση δεν θα κατευνάζουμε πλέον δικτάτορες και τυράννους κοντά στις ακτές μας σε αυτό το ημισφαίριο. Δεν θα ανταμοίβουμε εκτελεστικά αποσπάσματα, βασανιστές και δολοφόνους».

Οι κινήσεις Τραμπ

Ο Τραμπ και το επιτελείο του φαίνεται ξεκάθαρα πως επικεντρώνονται στο ξεκαθάρισμα λογαριασμών στο δυτικό ημισφαίριο και τη Λατινική Αμερική. Οι απειλές στις τρεις αυτές χώρες της Λατινικής Αμερικής δεν είναι κάτι καινούργιο. Όμως η συχνότητά τους είναι ανησυχητική. Πρόσφατα ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, καυχιόνταν πως κατάφερε να αυξήσει τα κονδύλια δεκάδων εκατομμυρίων, τα οποία προορίζονται για ομάδες που «αγωνίζονται για τη δημοκρατία» σε αυτές τις τρεις χώρες. Τα χρήματα αυτά ουσιαστικά χρηματοδοτούν ομάδες που στόχο έχουν την ανατροπή των κυβερνήσεων στα κυρίαρχα αυτά  κράτη.

Παράλληλα, ο ίδιος ο Πρόεδρος των ΗΠΑ είχε κάνει λόγο για τη δυνατότητα που θα είχαν οι στρατιωτικές δυνάμεις της Βενεζουέλας στη διενέργεια πραξικοπήματος στη χώρα. Αργότερα, ερωτηθείς για το τι πρόκειται να πράξουν οι ΗΠΑ για το μέλλον της χώρας, απάντησε ότι όλες οι επιλογές είναι στο τραπέζι. «Ακόμη και οι πιο ισχυρές», πρόσθεσε, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης. Την ίδια περίοδο η τότε πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Νίκη Χέιλι, συμμετείχε σε «διαδήλωση» ενάντια στον Πρόεδρο της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο, η οποία διοργανώθηκε έξω από τον ΟΗΕ καθώς ο Μαδούρο βρισκόταν εκεί για τη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού.

Μέσα σε όλα αυτά αξίζει να σημειωθεί και η αυξημένη επιθετικότητα προς την Κούβα, η οποία εντάθηκε από τη διακυβέρνηση Τραμπ. Αφού επανέφερε όλα τα στοιχεία του αποκλεισμού της Κούβας, τα οποία είχαν ελαφρώς χαλαρώσει από τη διακυβέρνηση Ομπάμα, αυξάνει συνεχώς την επιθετική ρητορική έναντι της χώρας.

Φέτος, μάλιστα, οι ΗΠΑ προσπάθησαν να οργανωθούν ενάντια στο καθιερωμένο ψήφισμα στον ΟΗΕ, το οποίο απαιτεί άρση του αποκλεισμού της Κούβας από τις ΗΠΑ. Κάθε χρόνο όλα σχεδόν τα κράτη του κόσμου υπερψηφίζουν την πρόταση, εκτός από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Ευτυχώς για την Κούβα, οι τροποποιήσεις που κατέθεσαν οι ΗΠΑ με στόχο την αποδυνάμωση του ψηφίσματος δεν κατάφεραν να περάσουν. Ούτε βέβαια η αντικουβανική εκστρατεία που επιχείρησαν ακόμη και εντός του ΟΗΕ, υπό το πρόσχημα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ελήφθη σοβαρά από τα υπόλοιπα κράτη μέλη. Άλλωστε, όπως σωστά το έθεσε η κουβανική διπλωματία, οι ΗΠΑ στερούνται «ηθικού κύρους» για τέτοιου είδους επεμβάσεις.