Ιστορίες του στάτους κβο: Ημέρες καραντίνας

Του Ηλία Δημητρίου*

 Οι ακραίες συνθήκες καμιά φορά μάς κάνουν να βλέπουμε κι άλλες πτυχές του κάθε θέματος. Ειπώθηκε αρκετά αυτό σε σχέση με τους περιορισμούς που όλοι είχαμε ένεκα των ημερών εγκλεισμού στα σπίτια και τους εαυτούς μας. Μεταξύ άλλων μας θύμισαν ότι η ελεύθερη διακίνηση, όπως και η διακίνηση από τα οδοφράγματα, μπορεί να μην είναι τόσο δεδομένα ζητήματα. Επίσης, τα προβλήματα που συσσωρεύτηκαν μετά το ξαφνικό κλείσιμο των οδοφραγμάτων και από τις δύο πλευρές, μας θυμίζουν ότι ζούμε σε ένα εύθραυστο στάτους κβο που εύκολα μπορεί να εξελιχθεί προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση.

Όταν εμφανίστηκαν τα πρώτα κρούσματα Covid-19 στην Ευρώπη, στην Κύπρο είδαμε σπασμωδικά και ανεπαρκή μέτρα να λαμβάνονται στα αεροδρόμια και τα οδοφράγματα. Πέρα από αυτό, ενώ τα μέτρα ήταν ανούσια η κυβέρνηση αποφασίζει να κλείσει ξαφνικά μονομερώς τέσσερα οδοφράγματα. Και αυτό χωρίς καμιά συνεννόηση με την άλλη πλευρά (με την οποία μια μέρα υποτίθεται θα συνοικοδομήσουμε ομοσπονδιακό κράτος), με την ΕΕ (θεματοφύλακας Κανονισμού Πράσινης Γραμμής) ή έστω με τα ΗΕ (τοποτηρητής της κατάπαυσης του πυρός). Την ίδια στιγμή στα υπόλοιπα οδοφράγματα οι έλεγχοι γίνονταν με θερμόμετρο εξ αποστάσεως! Η απόφαση για κλείσιμο οδοφραγμάτων ούτε ουσιαστικό μέτρο για τη δημόσια υγεία ήταν, με τον τρόπο και τη στιγμή που πάρθηκε, ούτε έγινε στο πνεύμα της συνεργασίας και της συνεννόησης με την τ/κ πλευρά. Εξ ου και προκλήθηκαν οι δικαιολογημένες αντιδράσεις ένθεν κι ένθεν της Πράσινης Γραμμής, άλλες μετρημένες και άλλες εκτός του μέτρου.

Κυκεώνας προβλημάτων

Βέβαια, όταν εμφανίστηκαν τα πρώτα κρούσματα, αναγκαστικά πάρθηκαν πιο δραστικά μέτρα σε σχέση με τα οδοφράγματα, που ο καθένας μπορούσε να κατανοήσει μέσα στις ιδιάζουσες συνθήκες. Ακολούθησε και η κίνηση που χειροτέρευσε την κατάσταση από την τ/κ ηγεσία («συγκυβέρνηση» Τατάρ-Οζερσάι) για κλείσιμο όλων των οδοφραγμάτων. Και τότε ένας κυκεώνας προβλημάτων ξεκινά…

Ελληνοκύπριοι εγκλωβισμένοι που επειδή βρέθηκαν στις ελ. περιοχές δεν τους επιτρεπόταν από το ψευδοκράτος να πάνε στα σπίτια τους. Τουρκοκύπριοι κάτοικοι ελ. περιοχών δεν μπορούσαν να λάβουν οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια από τους συγγενείς τους στα κατεχόμενα (οι τράπεζες των δύο πλευρών δεν αλληλοαναγνωρίζονται). Ε/κ κάτοικοι κατεχομένων περιοχών δεν μπορούσαν να λάβουν επιδόματα, συντάξεις και άλλα κρατικά βοηθήματα. Τ/κ εργαζόμενοι ελ. περιοχών αλλά κάτοικοι κατεχομένων δεν μπορούσαν να πάνε στις δουλειές τους. Ε/κ εγκλωβισμένοι αγρότες δεν μπορούσαν να θερίσουν τα χωράφια τους στα κατεχόμενα. Τ/κ φοιτητές του εξωτερικού που έφτασαν στην Κύπρο από τα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου και μπήκαν καραντίνα στις ελ. περιοχές και ήθελαν να πάνε στους δικούς τους. Τ/κ με κρίσιμες ασθένειες ή εγκυμοσύνη που δεν μπορούσαν να πάνε στους γιατρούς τους στις ελ. περιοχές. Και πολλά άλλα…

Στα περισσότερα από τα πιο πάνω βρέθηκαν λύσεις. Και αυτό γινόταν επειδή μεσολάβησαν διάφοροι παράγοντες που είχαν στην έγνοια τους, μεταξύ άλλων και το «σύνοικο στοιχείο». Λαμπρό παράδειγμα η συνεργασία της ΠΕΟ και της DEVIS για να διακανονιστεί η πληρωμή των Τ/κ εργαζομένων. Σημαντικότατο ρόλο για την επίλυση πολλών ζητημάτων βέβαια είχε και η Δικοινοτική Τεχνική Επιτροπή για την Υγεία καθώς και τα Ηνωμένα Έθνη. Η αποστολή φαρμάκων και ιατρικού εξοπλισμού από τη μια πλευρά στην άλλη δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς τη μεσολάβηση τους.

Είναι γεγονός ότι όλη αυτή την περίοδο, το Γραφείο Επαναπροσέγγισης του ΑΚΕΛ ήταν αποδέκτης διαφόρων προβλημάτων ένθεν κι ένθεν της Πράσινης Γραμμής. Και βεβαίως, χρέος μας ήταν η επίλυση ζητημάτων που προκύπτουν. Δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις τα αδιέξοδα ήταν μεγάλα, είτε λόγω των ιδιαζουσών μέτρων και από τις δύο πλευρές είτε λόγω των ανεπαρκών μέτρων των κρατικών υπηρεσιών. Αλλά άμα υπάρχει θέληση, έστω προσωρινές λύσεις μπορούν να βρεθούν.

Ούτε καν μετάφραση από το ΓΤΠ

Μια τρανταχτή ανεπάρκεια των κρατικών υπηρεσιών ήταν για παράδειγμα το ότι το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών (PIO) δεν μεταφράζει στα τουρκικά, πολλές φορές ούτε καν στα Αγγλικά, μια σειρά έκτακτων ανακοινώσεων, οδηγιών και αιτήσεων σχετικά με τα έκτακτα μέτρα και αποφάσεις. Ένας τουρκόφωνος πολίτης της Κ.Δ. μπορούσε να βρει περισσότερες ανακοινώσεις και έντυπα της κυβέρνησης στα Τουρκικά στο Akel Türkçe (τουρκόφωνη σελίδα του ΑΚΕΛ στο Facebook) παρά στην ειδική σελίδα της κυβέρνησης για τον Covid-19. Και αυτό δεν αφορούσε βέβαια μόνο τους Τ/κ, αφού ο οποιοσδήποτε μη ελληνόφωνος ήταν υποχρεωμένος να συμπληρώσει αιτήσεις για επιδόματα μόνο στα Ελληνικά!

Ένα από τα πιο άμεσα ζητήματα που πρέπει επίσης να επιλυθεί, είναι το ότι πρέπει να συμφωνηθεί μια προσωρινή διαδικασία, μέχρι να ανοίξουν τα οδοφράγματα, για όσους Τ/κ πρέπει να πάνε στη δουλειά ή το σχολείο τους και διαμένουν στα κατεχόμενα. Η τρέχουσα κατάσταση για το θέμα αυξάνει την εργασιακή ανασφάλεια για τους εργαζόμενους από τη μια ενώ δημιουργεί προβλήματα λειτουργίας στις επιχειρήσεις που τους εργοδοτούν. Η έντονη διαμαρτυρία των Τ/κ της Πύλας ενάντια στις τ/κ Αρχές πιέζει τη δεξιά «συγκυβέρνηση» Τατάρ-Οζερσάι για να λάβει μέτρα τόσο για τους κατοίκους της περιοχής όσο και για τους Τ/κ εργαζόμενους στις ελ. περιοχές γενικότερα.

Βέβαια, όλα τα τρέχοντα προβλήματα θα έχουν τελική επίλυση μέσα από μια ολοκληρωμένη απόφαση για άνοιγμα των οδοφραγμάτων. Ήδη το κλείσιμο, αν και αναγκαίο σε μια συγκεκριμένη περίοδο, αφήνει πίσω του ένα αρνητικό προηγούμενο για πολιτικές πρακτικές του μέλλοντος. Αυτή τη στιγμή η Κ.Δ. έχει κλειστά τέσσερα οδοφράγματα, ενώ το ψευδοκράτος έχει απαγορεύσει τη διέλευση από όλα τα οδοφράγματα. Για να βρεθεί ένα λειτουργικό αποτέλεσμα χρειάζεται συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών ώστε να παρθούν κοινές αποφάσεις. Μόνο έτσι θα καταστεί λειτουργική και αποτελεσματική η διαδικασία διέλευσης από τη μια, αλλά και θα ληφθούν τα αναγκαία μέτρα για τη δημόσια υγεία από την άλλη. Προς αυτή την κατεύθυνση το ΑΚΕΛ μαζί με το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα κάλεσαν πριν λίγες μέρες από κοινού τις δύο πλευρές για κοινές αποφάσεις σε κοινή δήλωση τους.

Για όλα αυτά τα ζητήματα χρειάζεται και από τις δύο πλευρές συνεργασία και αλληλεγγύη. Το πολιτικό παιχνίδι τού «Εγώ είμαι το κράτος, και μπορώ να αποφασίζω μόνος μου…» συντηρεί περαιτέρω το διχοτομικό στάτους κβο και όλα τα δομικά συστατικά του. Η κρίση θα μπορούσε να ήταν ευκαιρία απόδειξης της θέλησης για συνεργασία. Μιας συνεργασίας που θα εμπίπτει στο πνεύμα μιας ομοσπονδιακής αντίληψης για το μέλλον της Κύπρου, όπως αυτή συζητείται από το 1977.

Για αυτή την αντίληψη μπορούμε να πάρουμε έμπνευση από τον ιερέα και τον ιμάμη του Ριζοκαρπάσου που απευθύνθηκαν σε κοινή δημοσιογραφική διάσκεψη στους κατοίκους του χωριού στα Ελληνικά και Τουρκικά, μαζί με τον Τ/κ «δήμαρχο», καλώντας τους χωριανούς να ακολουθήσουν τα ενδεικνυόμενα μέτρα καραντίνας. Την ίδια αντίληψη που ενστερνίζονται η ΠΕΟ και η DEVIS που μέσα από συνεργασία και κοινές δράσεις μεσολαβούν για την επίλυση των προβλημάτων των εργαζομένων.

Σεβντάς

Αυτός ο σεβντάς…

Τον αγνοώ μα βρίσκει συνεχώς σπασμένες άμυνες…

Έχει μπέσα ο άτιμος…

Όλο κάνει γέφυρες και με περνάει απέναντι…

Τον αποφεύγω γιατί πονά…

Δεν μπορώ άλλο να τσαλακωθώ γι’ αυτόν…

Είναι ένας μπάσταρδος θυμός που μου μαγαρίζει τη ψυχή…

Ανοίγω τα χέρια να τον εξουσιάσω μα Δεν θέλει…

Ένας σεβντάς που μετατρέπεται σε αυτοάνοσο.

Αναπτύσσει ειδική μνήμη έναντι του νου μου,

χρόνια τώρα…

Ο εύθραυστος σεβντάς μου,

Ο ανυπέρβλητος…

 

Σε μια Πορεία που μου φαίνεται ατέλειωτη,

Θα γίνω η φωνή ενός καημού,

αυτή η χαρά Του φτάνει…

 

Μπροστά σε τούτη την έκρηξη αυτογνωσίας,

Τι πλούτος ευρημάτων…

Ο σεβντάς έχει όνομα…

Κάτι από έψιλον που μου τρυπάει τα αυτιά.

Εγγυάται Εμμονή με κάτι ιδεώδες.

Επανένωση, Ειρήνη, Ελευθερία.

 

Μια μέρα θα πούμε κι οι δυο:

Με Έσωσες

(Της Ειρήνης Κωνσταντίνου. Ως απάντηση στο ποίημα του Ιμπραχήμ Τσιούφογλου)

 

*Υπεύθυνος Γραφείου Επαναπροσέγγισης ΑΚΕΛ

Σκίτσο: Του Τ/κ σκιτσογράφου Μουσά Καϊρά