
Του Μιχάλη Μιχαήλ
Μέρος 7ο
Συνεχίζοντας την κατάθεσή του στην Επιτροπή για τον Φάκελο της Κύπρου ο τότε λοχαγός Αλέξανδρος Σημαιοφορίδης, επικεφαλής του κλιμακίου της ελληνικής ΚΥΠ στην Κερύνεια, περιγράφει την κατάσταση που δημιουργήθηκε στην περιοχή της Κερύνειας ως κόλαση, τονίζοντας ότι οι Τούρκοι ούτε βομβάρδισαν ούτε έφραξαν τον δρόμο από το σημείο απόβασης μέχρι την Κερύνεια κι έτσι ο κόσμος είχε διέξοδο για να φύγει.

«Σώσαμε την ΕΛΔΥΚ»
Ο Αλ. Σημαιοφορίδης αναφέρει πως όταν συνελήφθη ήταν με πολιτικά ρούχα (ποτέ του δεν φορούσε στρατιωτικά λόγω της ιδιότητας του) και ούτε δήλωσε ότι γνώριζε την τουρκική γλώσσα, για ευνόητους λόγους.
Κρατήθηκε από τους Τούρκους μέχρι τις 3 ή 4 Αυγούστου, δεν θυμάται ακριβώς οπότε και τον παρέδωσαν μαζί με άλλους στους άνδρες του ΟΗΕ και μεταφέρθηκε στην ελληνική πρεσβεία στην ελεύθερη Λευκωσία.
Παρέμεινε εκεί για μια μέρα και κατά την παραμονή του συναντήθηκε με τον επικεφαλής του κλιμακίου της ελληνικής ΚΥΠ στην πρεσβεία ο οποίος με δάκρυα στα μάτια του είπε « Αλέκο σώσαμε την ΕΛΔΥΚ τουλάχιστον”»!
Σύμφωνα με την πληροφόρηση που είχε, οι στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ θα αντικαθίσταντο την ημέρα της εισβολής, αλλά αναβλήθηκε λόγω των γεγονότων. Μέχρι την ώρα της εισβολής, όπως λέει, είχαν αντικατασταθεί με νέους στρατιώτες, οι μισοί ΕΛΔΥΚάριοι. Οι νέοι που ήρθαν, όπως ανέφερε, «Δεν ήξεραν ούτε τα αποχωρητήρια πού ήταν».
Αναφέρει επίσης ότι έγινε σύσκεψη αξιωματικών και υπαξιωματικών της ΕΛΔΥΚ λίγες ώρες πριν την εισβολή. «Τελείωσε στις 2 η ώρα τα μεσάνυχτα. Και χωρίς την διαταγή του ΓΕΣ η οποία ήταν συγκεχυμένη και δεν του έδιδε καμμία διαταγή, [ο διοικητής] έβγαλε στον χώρο διασποράς την ΕΛΔΥΚ. Στις 4 και τέταρτο το πρωί όταν βομβαρδιζόταν ως πρώτος στόχος η ΕΛΔΥΚ, μέσα στην ΕΛΔΥΚ υπήρχαν μόνο κάποιοι σκόρπιοι μάγειροι και κανένας αποθηκάριος. Δεν υπήρχαν θύματα. Έτσι σώσαμε την ΕΛΔΥΚ. Εάν δεν έβγαινε η ΕΛΔΥΚ, θα χανόταν και η Λευκωσία, διότι τη Λευκωσία την κράτησε η ΕΛΔΥΚ. Διαφορετικά θα καταστρεφόταν και ολόκληρη η ΕΛΔΥΚ. Έστω δηλαδή και αυτό έπιασε κάποιο τόπο.»
Στη Λεμεσό για ανακρίσεις Τούρκων
Μια ή δύο μέρες μετά την απελευθέρωση του (δεν θυμάται ακριβώς), τον έστειλαν στη Λεμεσό για να ανακρίνει τούρκους αιχμάλωτους. «Μου έδωσαν κάτι φακέλους. Και όταν διάβασα τις καταθέσεις των τούρκων αιχμαλώτων είδα πολλές ανακρίβειες. Και αυτά τα είχε κάνει η ΚΥΠ της Κύπρου όπου ήσαν αδαείς από ανακρίσεις (…) ότι θέλανε λέγανε».
Στις ανακρίσεις που ο ίδιος έκανε και στα αντικείμενα που συγκέντρωσε, βρήκε μια διαταγή στον ταγματάρχη Τσεντινέλ Μουσταφά, τον Διοικητή της ΕΜΑ της 28ης Μεραρχίας, ο οποίος με άλλους δύο υπαξιωματικούς και τον οδηγό συνελήφθησαν. Ενώ έκαναν αναγνωρίσεις με το τζιπ, τους
πιάσανε οι ε/κύπριοι. «Διαβάζοντας τη διαταγή βλέπω ότι αφορούσε διαταγή της 28ης μεραρχίας πρ0ς όλες τις μονάδες που θα συμμετέχουν στην εκστρατεία καταλήψεως Καραβά, Λαπήθου, η οποία έγινε στις του μηνός. Αμέσως παίρνοντας το έγγραφο του είπα τι είναι αυτό;
Μου λέγει δεν ξέρω. Τι δεν ξέρεις του λέγω; Αυτή από το πολύ διάβασμα – του λέγω – έχει φθαρεί. Την έχεις ανοίξει και κλείσει πάρα πολλές φορές. Καμιά φορά μπορεί να πάρεις ένα έγγραφο και να μην το διαβάσεις».
Στη συνέχεια προώθησε το έγγραφο στη Λευκωσία κι απ’ ότι έμαθε αργότερα, αυτό έφτασε μέχρι την Γενεύη, στον Υπουργό Εξωτερικών.
Προώθηση εν καιρώ εκεχειρίας
Σύμφωνα με τον ίδιο, το έγγραφο (διαταγή) αναφερόταν σε προώθηση θέσεων των Τούρκων κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας με στόχο τη διεύρυνση του θήλακα προς όλες τις πλευρές. Σημειώνει δε ότι σε αυτή την ενέργεια δεν συμμετείχε η αεροπορία και το ναυτικό για να μην φαίνονται ότι έκαναν προώθηση.
Σημειώνει επίσης ότι η διαταγή έφερε την υπογραφή του Μεράρχου Οσμάν Πολάτ και αναφερόταν στην κατάληψη του Καραβά και της Λαπήθου.

Ήξεραν και για τον δεύτερο γύρο
Ο Αλέξανδρος Σημαιοφορίδης αναφέρει επίσης ότι γνώριζαν από τις 13 Αυγούστου ότι την επομένη θα ακολουθούσε ο δεύτερος γύρος της εισβολής με στόχο την κατάληψη της περιοχής της Αμμοχώστου.
Το τι έγινε στη συνέχεια, πρόσθεσε, είναι γνωστά.
Συμπληρώνει δε ότι παρέμεινε στην Κύπρο μέχρι το 1978 όπου επαναπατρίστηκε και τοποθετήθηκε ως διοικητής σε μια μονάδα στον Έβρο και στη συνέχεια μετατέθηκε στην Αθήνα, όπου το 1981 τον έστειλαν στην Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια αποστρατεύθηκε.
Μαζικοί τάφοι
Κάτι άλλο σημαντικό που κατέθεσε ο μάρτυρας ήταν ότι όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν τον Καραβά και τη Λάπηθο, υπήρχαν πολλοί σκοτωμένοι και βαριά τραυματισμένοι στην περιοχή. Ο μάρτυρας δεν διευκρινίζει εάν αυτοί ήταν Ε/κύπριοι ή Τούρκοι. Λέει όμως ότι ο διοικητής της 28ης μεραρχίας έδωσε εντολή «με μπουλντόζες να ανοίξουν τάφρους και να ρίξουν όλα τα πτώματα, ό,τι βρουν στην περιοχή, γιατί “η περιοχή αυτή πρέπει να μην μολυνθεί, είναι δική μας”. Αυτά που σας λέω ήταν 6-7 Αυγούστου».
Μπορούσαν να γίνουν πολλά…
Όταν ο μάρτυρα ολοκλήρωσε την κατάθεσή του, δέχθηκε ερωτήσεις των μελών της επιτροπής.
Ο βουλευτής Γιώργος Δασκαλάκης ρώτησε τον μάρτυρα κατά πόσον το γεγονός ότι οι Τούρκοι έκαναν αποβατική άσκηση μια φορά τον χρόνο, αλλά μετά από τον Ιούνιο πύκνωσαν τις ασκήσεις τους, σήμαινε ότι κάτι ανέμεναν.
Ο μάρτυρας απάντησε ότι αυτό είναι πολύ πιθανό, αλλά δεν μπορούσε να απαντήσει από πού πήραν τις πληροφορίες ότι επέκειτο πραξικόπημα στην Κύπρο μέσα στον Ιούλιο.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ: «Το Σάββατο έγινε η αποβίβαση. Την Πέμπτη λέτε εσείς περί την ενάτη ή δεκάτη, δεν θυμάμαι καλά, εσείς σχεδόν είχατε οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι επίκειται η απόβαση. Από την Πέμπτη μέχρι το Σάββατο το πρωί πιστεύετε ότι μπορούσαν να δημιουργηθούν έστω κάποιες καλύτερες προϋποθέσεις άμυνας και αν έγιναν. Πότε;
ΜΑΡΤΥΣ: Πάρα πολλές.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ: Έγινε προς αυτή την κατεύθυνση τίποτα;
ΜΑΡΤΥΣ: όχι».
Ο βουλευτής Γιώργος Περράκης ρώτησε τον μάρτυρα αν ήταν δεδομένο ότι οι Τούρκοι ανέμεναν κάποιο γεγονός στην Κύπρο, για να πάρει θετική απάντηση.
ΓΙΩΡΓΓΟΣ ΠΕΡΡΑΚΗΣ: «Απ’ ότι έδειξαν τα πράγματα εκ των υστέρων, το γεγονός αυτό προφανώς ήταν το πραξικόπημα.
ΜΑΡΤΥΣ: Έτσι δείχνει».
Ακολούθησε ερώτηση από τον βουλευτή Κώστα Κάππο κατά πόσον τα όσα έβλεπε μετά το πραξικόπημα του δημιούργησαν την πεποίθηση ότι επέκειτο τουρκική εισβολή.
Ο μάρτυρας απάντησε θετικά.
Ρωτήθηκε στη συνέχεια αν χρειαζόταν κάποια άδεια από το ΝΑΤΟ προκειμένου να κινηθούν τα τουρκικά στρατεύματα και ο μάρτυρας απάντησε ότι η 39η μεραρχία ήταν εκτός ΝΑΤΟ, ενώ δεν ήταν σε θέση να πει αν εκτός ΝΑΤΟ ήταν και οι δυνάμεις του ναυτικού.
