Του Μιχάλη Μιχαήλ
Το έγκλημα του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 1974, συμπληρώθηκε πέντε μέρες αργότερα με την εκδήλωση της τουρκικής εισβολής.
Οι πραξικοπηματίες είχαν προειδοποιηθεί ότι γίνονταν ετοιμασίες στα παράλια της Τουρκίας αλλά η χούντα έκανε τα στραβά μάτια.
Όμως σύμφωνα με το Πόρισμα της Ελληνικής Βουλής, οι στρατιωτικές αρχές είχαν προειδοποιηθεί και ενημερωθεί από τον Απρίλιο ότι γίνονταν ετοιμασίες των Τούρκων.
Α. Σημαιοφορίδης: Οι Τούρκοι ετοιμάζονται…
Ο Αλέξανδρος Σημαιοφορίδης που ήταν επικεφαλής της ελληνικής ΚΥΠ που έδρευε στην Κερύνεια κατέθεσε στην Επιτροπή ότι οι ετοιμασίες των Τούρκων ξεκίνησαν από τον Απρίλιο του 74.
Ειδοποίησε τις στρατιωτικές αρχές για κινήσεις των τουρκικών δυνάμεων στη Μερσίνα με συγκεκριμένες πληροφορίες.
Οι αμερικανοί διαδίδουν…
Ο Σημαιοφορίδης αναφέρει ότι από την ημέρα που εκδηλώθηκε το πραξικόπημα άρχισαν να διαδίδονται φήμες και πληροφορίες για μετακινήσεις σοβιετικών στρατευμάτων προς τη Βουλγαρία και άλλες χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας.
Καμία από αυτές τις πληροφορίες δεν ήταν πραγματική.
«Ως πρώτος, πάντως, πληροφοριοδότης, φέρεται ο τότε στρατιωτικός ακόλουθος των ΗΠΑ στη Σόφια, ο οποίος την επομένη του πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου (16/7/1974) μεταδίδει (εμπιστευτικά) στον Έλληνα συνάδελφο του στην ίδια στην ίδια πρωτεύουσα Ασημάκη Παπανικολάου, ανησυχαστικού περιεχομένου πληροφορίες (για κινήσεις μεγάλων μεταγωγικών αεροσκαφών της Σοβιετικής Ένωσης προς τη Βουλγαρία κ.τ.λ.)»
Παρόμοιες πληροφορίες διαδόθηκαν κατά δεκάδες και λέγονταν μάλιστα ανοικτά στην Αθήνα και από πρεσβευτές δυτικών χωρών. (Πόρισμα, σελ. 122).
Οι πληροφορίες αυτές υιοθετήθηκαν και από στελέχη της χούντας.
Όμως όπως επισημαίνεται, καμία πληροφορία δεν ήταν σωστή και μάλλον στόχευε στη μείωση του ηθικού του ελληνικού στρατού.
Η διαταγή για την εισβολή
Η διαταγή για την εκκίνηση των πλοίων από τις τουρκικές ακτές δόθηκε από τον Αρχηγό του Τουρκικού Στρατού που βρισκόταν στα Άδανα, στις 5 το απόγευμα της 19ης Ιουλίου 1974. (Κατάθεση Σημαιοφορίδη 22/10/1986).
Σημειώνεται μάλιστα ότι στις 5.30 το απόγευμα της 19ης Ιουλίου η βρετανική τηλεόραση πρόβαλε σκηνές από την αναχώρηση του αποβατικού στόλου.
Ο Αλ. Σημαιοφορίδης σημειώνει ότι πτήσεις τουρκικών ή άλλων φιλικών προς τους Τούρκους αεροπλάνων για κατόπτευση του κυπριακού εδάφους ξεκίνησαν πριν τις 20 Ιουλίου.
Γεωργίτσης: Αποβίβαση και όχι απόβαση
Ο τουρκικός στόλος, σύμφωνα πάντα με τον Σημαιοφορίδη που ήταν αυτόπτης μάρτυρας, έφτασε στις ακτές της Κερύνειας στις 4.30 τα ξημερώματα της 20ης Ιουλίου.
Η απόβαση ξεκίνησε στις 5.30 το πρωί, σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες που κατατέθηκαν.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο επικεφαλής του πραξικοπήματος Μιχαήλ Γεωργίτσης κατά την κατάθεση του στην Επιτροπή είχε χαρακτηρίσει την εισβολή ως αποβίβαση και όχι ως απόβαση.
Κανένα μέτρο άμεσης αντιμετώπισης
Ενώ οι πραξικοπηματίες σε Αθήνα και Λευκωσία ενημερώνονταν για την κατάσταση όπως αυτή εξελισσόταν από την πρώτη μέρα του πραξικοπήματος επέδειξαν παντελή αμέλεια.
Είναι χαρακτηριστική η αναφορά στο Πόρισμα ότι με την έναρξη των επιχειρήσεων των Τούρκων από θάλασσα και αέρα, δεν υλοποιήθηκε καμία από τις προβλεπόμενες ενέργειες αντίδρασης.
Και ο λόγος ήταν ότι παρά τις πληροφορίες που είχαν οι πραξικοπηματίες άφησαν ακάλυπτη όλη την ακτογραμμή της Κερύνειας.
Αναφέρεται συγκεκριμένα ότι από τα 5 τάγματα πεζικού που προβλέπονταν στην περιοχή με βάση το σχέδιο, στη θέση τους ήταν μόνο τρία.
Οι τρεις Μοίρες Καταδρομών που έπρεπε να είναι στον Πενταδάκτυλο και νότια της Κερύνειας βρίσκονταν στην περιοχή Λευκωσίας.
Όλες αυτές οι δυνάμεις βρίσκονταν εκτός των στρατοπέδων τους για τις ανάγκες του πραξικοπήματος.
Αδικαιολόγητη αδράνεια
Σύμφωνα με τα σχέδια δράσης της Ε.Φ., θα έπρεπε να ενεργοποιηθούν οι δυνάμεις της από τη στιγμή που η εχθρική ναυτική δύναμη έμπαινε μέσα στα χωρικά ύδατα της Κυπριακής Δημοκρατίας, περίπου σε απόσταση 12 ναυτικών μιλίων από τις κυπριακές ακτές.
Την ευθύνη για την έκδοση διαταγής είχε ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων.
Κατά συνέπεια τα σχέδια θα έπρεπε να είχαν ήδη τεθεί σε εφαρμογή πολύ πριν τις 5.30 που άρχισε η απόβαση με διαταγή του Μιχαήλ Γεωργίτση.
Ωστόσο καμία διαταγή δεν εκδόθηκε.
Στο Πόρισμα (σελ. 127, 128) αναφέρεται ότι μόλις στις 8.40 π.μ. της 20/7/74 διατάχθηκε η εφαρμογή των σχεδίων και μάλιστα όχι από τον Διοικητή του ΓΕΕΦ αλλά τηλεφωνικώς από το Α.Ε.Δ.
Σύστηναν αυτοσυγκράτηση!
Όπως προκύπτει από τις καταθέσεις των εμπλεκομένων, δόθηκε μεν η διαταγή για εφαρμογή των σχεδίων αλλά σε καμιά κατάθεση δεν αναφέρεται ότι «το ΓΕΕΦ διέταξε πυρ κατά των εισβολέων.
Αντίθετα από πολλές καταθέσεις προκύπτει ότι το ΓΕΕΦ συνιστούσε αυτοσυγκράτηση, σύμφωνα με τις τηλεφωνικές οδηγίες που έπαιρνε από το Α.Ε.Δ. μέχρι τις 8.40 της 20/7/74, οπότε λήφθηκε, όπως προαναφέρθηκε, τηλεφωνική διαταγή από τον Α.Ε.Δ. (υποστράτηγο Χανιώτη) για την εφαρμογή των σχεδίων».
Αναφέρεται ακόμη ότι ο συνταγματάρχης Κομπόκης έδρασε πρωτοβουλιακά και κάλεσε επιστράτευση πυρήνων των δυνάμεων Καταδρομών των οποίων ήταν διοικητής.
Σημειώνεται ακόμα χαρακτηριστικά ότι η απόφαση για αντεπίθεση με 2 τάγματα και Καταδρομείς προς την Κερύνεια ήταν η μόνη επιχείρηση που διατάχθηκε από το ΓΕΕΦ σε όλη τη διάρκεια των επιχειρήσεων του ΑΤΤΙΛΑ 1.
Ωστόσο αυτή η διαταγή δεν υλοποιήθηκε διότι τα δύο τάγματα που είχαν αποστολή αντεπίθεσης διαλύθηκαν από την τουρκική αεροπορία κατά τη διάρκεια των μετακινήσεων τους προς τους χώρους εξόρμησης. (Κατάθεση Κομπόκη σελ. 86.)
Η ανάκληση των υποβρυχίων και άλλων σκαφών
Σύμφωνα με το σχέδιο “Κ” για αντιμετώπιση της εισβολής, θα έπρεπε να είχαν σταλεί στην Κύπρο ένα υποβρύχιο και μία τορπιλάκατος για ενίσχυση της Κύπρου. Στο Πόρισμα (σελ. 138, 139) αναφέρεται ότι κατά την περίοδο της προπαρασκευής των Τούρκων και παρά τις πληροφορίες που υπήρχαν, δεν έγινε καμία προετοιμασία από ελλαδικής πλευράς.
Μόνο στις 19 Ιουλίου, όταν πλέον δεν υπήρχε καμία αμφιβολία για την εισβολή, πήρε την πρωτοβουλία ο αρχηγός του Ναυτικού και εν αγνοία του Α.Ε.Δ. διέταξε τρία υποβρύχια να πλεύσουν μεταξύ Κρήτης και Ρόδου.
Στις 3 το απόγευμα της 20ης Ιουλίου ο αρχηγός του Ναυτικού διέταξε τα δύο από τα τρία υποβρύχια (Γλαύκος και Νηρεύς) να πλεύσουν προς την Κύπρο και να προσβάλουν τις τουρκικές δυνάμεις.
Όμως στη μία μετά το μεσημέρι εκδόθηκε διαταγή ανάκλησης των δύο υποβρυχίων ύστερα από εντολή του αρχηγού του Α.Ε.Δ. Γρηγόριου Μπονάνου.
Το ίδιο σκηνικό επαναλήφθηκε και το μεσημέρι της 22ας Ιουλίου.
Ο Μπονάνος δικαιολόγησε την ενέργεια του λέγοντας ότι φοβόταν πως σε περίπτωση τουρκικής επέμβασης στο Αιγαίο, αυτό θα έμενε ακάλυπτο.
Επίσης, δήλωσε στην κατάθεση του (σελ. 51) δεν ήθελε να δώσει αφορμή για μια πολεμική σύρραξη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Η πρώτη εκεχειρία
Τα χαράματα της 22ας Ιουλίου έγινε η συμφωνία ανακωχής και πρώτοι την ανακοίνωσαν οι Αμερικανοί, οι οποίοι άλλωστε είχαν χωρίς αμφιβολία τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στις εξελίξεις.
Οι Τούρκοι δε συμμορφώθηκαν αμέσως με την ανακωχή. Λίγο μετά το μεσημέρι της 22ας Ιουλίου περικύκλωσαν την Κυρήνεια, ενώ η αεροπορία τους βομβάρδιζε συνεχώς την πόλη. Πριν την καθορισμένη ώρα κατάπαυσης του πυρός η Κυρήνεια είχε πέσει στα χέρια τους πλην του φρουρίου και ορισμένων εστιών αντίστασης. Με επόμενες κινήσεις τους οι τουρκικές δυνάμεις παραβίαζαν συνεχώς την ανακωχή, έχοντας ως στόχο να επεκτείνουν τις θέσεις τους και να καταλάβουν το αεροδρόμιο της Λευκωσίας, για να δημιουργήσουν αερογέφυρα με την Τουρκία.
Ο δεύτερος γύρος
Στις 4.30 π.μ. της 14ης Αυγούστου 1974 ξεκίνησε η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής που έχει μείνει στην ιστορία με την επωνυμία “ΑΤΤΙΛΑΣ 2”.
Με την ολοκλήρωση αυτής της επιχείρησης στα χέρια των Τούρκων πέρασε το 36,3% του κυπριακού εδάφους, το νησί διχοτομήθηκε και η κατάσταση αυτή παραμένει μέχρι σήμερα η ίδια.
Η τότε κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, που είχε προέλθει από την πολιτική μεταβολή της 24ης Ιουλίου 1974 υποχρεώθηκε να προχωρήσει στο μέτρο της αποχώρησης της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. “Κατόπιν της αποδείξεως της ανικανότητας της Ατλαντικής Συμμαχίας- έλεγε η σχετική κυβερνητική ανακοίνωση- όπως αναχαιτίση την Τουρκίαν από του να δημιουργήσει κατάσταση συρράξεως μεταξύ δύο Συμμάχων, ο πρόεδρος της Κυβερνήσεως κ. Κ. Καραμανλής έδωσεν εντολήν όπως αι ελληνικαί Ενοπλοι Δυνάμεις αποσυρθούν από της Συμμαχίας του ΝΑΤΟ”.
Η ανακοίνωση αυτή αν μη τι άλλο φανερώνει ότι το πρόβλημα του κινδύνου εξ Ανατολών δεν είναι πρόβλημα, κυρίως ελληνοτουρκικών σχέσεων αλλά πρωτίστως πρόβλημα των σχέσεων της Ελλάδας με την Ατλαντική Συμμαχία διότι αυτή είναι που ενθαρρύνει τον τουρκικό επεκτατισμό και υπονομεύει την εδαφική ακεραιότητα και ανεξαρτησία της χώρας μας.
Η επισήμανση αυτή, που απορρέει αβίαστα από τα ιστορικά γεγονότα, έχει σήμερα ιδιαίτερη σημασία και σπουδαιότητα δεδομένου ότι η κυπριακή τραγωδία διαρκεί ακόμη, το ΝΑΤΟ συνεχίζει το εγκληματικό του έργο σε διάφορες περιοχές του πλανήτη και ειδικότερα στα Βαλκάνια και η Ελλάδα επανήλθε στις τάξεις του μη χάνοντας ευκαιρία να πειθαρχεί απολύτως σε κάθε απόφασή του.
ΛΕΖΑΝΤΕΣ
1. Όπως ξεκάθαρα φαίνεται από τη φωτογραφία που λήφθηκε από τουρκικό αποβατικό πλοίο, η αποβίβαση των εισβολέων έγινε με απόλυτη τάξη και χωρίς κανένα εμπόδιο.
2. Εν πομπή και παρατάξει οι εισβολείς βγάζουν στο 5 μίλι τα άρματα από τα πλοία.
3. Και από αέρος η αποβίβαση στρατού στην ενδοχώρα έγινε χωρίς ιδιαίτερες ενοχλήσεις από την Ε.Φ.
Aκολουθήστε μας στο Google News
