Ιστορικές Διαδρομές: Γλαύκος Κληρίδης-«Θα καλέσω τη Βουλή και τον λαό να καταδικάσει τον Γρίβα ως κοινό δολοφόνο»

Επιμέλεια: Μιχάλης Μιχαήλ

Στις 27 Ιανουαρίου πέθανε στο κρησφύγε­τό του στη Λεμεσό ο στρατηγός Γεώργιος Γρί­βας-Διγενής, αρχηγός της ΕΟΚΑ Β.

Ο Γρίβας ήρθε μυστικά στην Κύπρο τον Σεπτέμβριο του 1971 και ηγήθηκε της Οργά­νωσης που ο ίδιος ίδρυσε. Λίγους μήνες αργό­τερα άρχισε το δολοφονικό και καταστροφικό του έργο. Εκτός από τις κλοπές όπλων από αποθήκες της Εθνικής Φρουράς, τις ανατι­νάξεις αστυνομικών σταθμών και σωματείων της Αριστεράς, η ΕΟΚΑ Β και ο Γρίβας δολο­φόνησαν 13 πολιτικούς αντιπάλους.

Οι δολοφονημένοι από την ΕΟΚΑ Β

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΟΚΑ Β χρησι­μοποιούσε τις ίδιες μεθόδους με την ΕΟΚΑ 1955-59. Και όπως λίγο πριν τη λήξη της ένοπλης δράσης της ΕΟΚΑ ενέτεινε τις δολο­φονίες Αριστερών (1958), έτσι και λίγο πριν το πραξικόπημα ενέτεινε τις δολοφονίες δη­μοκρατικών πολιτών.

Από τις σφαίρες της ΕΟΚΑ Β δολοφονή­θηκαν 13 πολίτες που, σημειωτέον, ο Γρίβας ουδέποτε εξέφρασε αντίθεση.

Οι δολοφονηθέντες ήταν:

1. Δώρος Ποντίκης, αστυνομικός, 3.3.1972, Μητρόπολη Λεμεσού.
2. Γεώργιος Φωτίου, πολίτης, 5.4.1973, Λάρ­νακα.
3. Στέλιος Αγαθοκλέους, πολίτης, 22.6.1973, Λεμεσός.
4. Ντίνος Αντρέου, πολίτης, 22.6.1973, Λεμε­σός.
5. Κυριάκος Παπαλάζαρος, μαθητής, 1.7.1973, Μητρόπολη Πάφου.
6. Αθανάσης Παλλάκης, πολίτης, 10.10.1973, Πύργος Λεμεσού.
7. Αντώνης Ανδρονίκου, πολίτης, 10.12.1973, Παρεκκλησιά Λεμεσού.
8. Ευρυβιάδης Χαραλάμπους, πολίτης, 23.1.1974, Όμοδος.
9. Στέλιος Μαύρος, πολίτης, 25.1.1974, Πλά­τρες.
10. Ανδρέας Μενοίκου, πολίτης, 5.5.1974.
11. Ανδρέας Μαραγκός, πολίτης, 15.6.1974, Αμμόχωστος.
12. Ανδρέας Αρμεύτης, πολίτης, 16.6.1974, Λεμεσός.
13. Ανδρέας Έλληνας, πολίτης, 16.6.1974, Λε­μεσός.

Ο Γλ. Κληρίδης εγγράφει θέμα στη Βουλή, η απάντηση του Γρίβα

Οι δολοφονίες, και ιδιαίτερα η δολοφονία του Αντώνη Ανδρονίκου από την Παρεκκλη­σιά από άνδρες της ΕΟΚΑ Β στις 10 Δεκεμβρί­ου 1973, προκάλεσαν την έντονη αντίδραση του Προέδρου Μακαρίου, ο οποίος χαρακτή­ρισε τον Γρίβα ως αιμοχαρή δολοφόνο.

Ο Πρόεδρος της Βουλής, Γλαύκος Κληρί­δης, αντιδρώντας στις δολοφονίες ενέγραψε προς συζήτηση το θέμα με τον τίτλο «Η κατα­πάτησις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπό οπαδών του Γρίβα και η εν ψυχρώ δολοφονία πολιτών».

Εγγράφοντας το θέμα, ο Γλαύκος Κληρδης είπε ότι η διαφωνία των πολιτών προς τον στρατηγό Γρίβα δεν δικαιολογούσε την εν ψυ­χρώ δολοφονία τους».

Ο Γρίβας απάντησε σχεδόν αμέσως και στις 19 Δεκεμβρίου απάντησε στον Γλαύκο Κληρί­δη και τον Πρόεδρο Μακάριο με ένα φυλλάδιο τριών σελίδων.

Σε εκείνο το φυλλάδιο ο Γρίβας δεν κατα­δίκασε καμία από τις δολοφονίες, αλλά αρ­κείτο να εκφράζει παράπονα για την αυστηρή γλώσσα που χρησιμοποίησε ο Πρόεδρος Μα­κάριος για να καταδικάσει τη δολοφονία του Αντώνη Ανδρονίκου και τον κατηγόρησε ως προαγωγό του εμφυλίου πολέμου.

Για τον Γλαύκο Κληρίδη, αντί απάντησης, ο Γρίβας ισχυρίστηκε ότι το 1964 η μητέρα του Κληρίδη είχε ζητήσει από τον Γρίβα να επανα­φέρει τον γιο της στην ορθή οδό.

Το ψήφισμα της Βουλής

Τέσσερις μέρες πριν από το θάνατο του Γρί­βα (23 Ιανουαρίου 1974) η Βουλή συζητούσε το θέμα που ενέγραψε ο Γλ. Κληρίδης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ίδιο βράδυ η ΕΟΚΑ Β δολοφόνησε τον Ευρυβιάδη Χαραλά­μπους στο Όμοδος.

Το έγκλημα διέπραξαν έξι μασκοφόροι, οι οποίοι εκτέλεσαν ουσιαστικά τον Χαραλά­μπους στην κεντρική πλατεία του Ομόδους, όπου συγκέντρωσαν εκατό περίπου συγχω­ριανούς του με τη βία των όπλων τους.

Η δολοφονία έγινε στις 9.30 το βράδυ, λίγο μετά την έγκριση από τη Βουλή ψηφίσματος με το οποίο καλείτο ο Γρίβας να καταδικάσει τη βία ως μέσο πολιτικής επικράτησης και να διαλύσει την ΕΟΚΑ Β. Στο ίδιο ψήφισμα κα­λείτο ο Γρίβας να διαλύσει την ΕΟΚΑ Β και η κυβέρνηση να αφοπλίσει τις παράνομες ομά­δες υποστηρικτών της.

Ο Γρίβας δεν απάντησε και δύο μέρες αρ­γότερα (25 Ιανουαρίου 1974) δολοφόνησε τον Στέλιο Μαύρο στις Πλάτρες.

Ο Πρόεδρος της Βουλής, Γλαύκος Κλη­ρίδης, έκανε τότε μια δήλωση στον «Φιλε­λεύθερο», που δημοσιεύθηκε την επομένη (26.1.1974), στην οποία έλεγε:

«Εφ’ όσον ο Στρατηγός Γρίβας και μετά την συζήτησιν εις την Βουλήν και την έγκρισιν ψηφίσματος διά του οποίου καλείται να κα­ταδικάση την βίαν και να διαλύση τας παρα­νόμους ομάδας του, δεν πράξη τούτο και οι οπαδοί του συνεχίσουν τας παρανόμους των ενεργείας και τας ανάνδρους δολοφονίας, τότε θα ζητήσω από την Βουλήν και τον κυ­πριακόν λαόν να τον καταδικάσουν ως δολο­φόνον».

Για το θέμα αυτό ρωτήθηκε ο Γλ. Κληρίδης όταν κλήθηκε από την Επιτροπή της Βουλής για τον Φάκελο της Κύπρου να καταθέσει. Στις 25 Απριλίου 2007, ανάμεσα σ’ άλλα, έγινε και ο διάλογος που ακολουθεί:

Κληρίδης: …εγώ δεν τον συνήντησα (τον Γρίβα) και όταν εσκότωσαν η ΕΟΚΑ Β΄ κά­ποιον στις Πλάτρες…

Πρόεδρος: Τον Μαύρο.

Κληρίδης: Τον Μαύρο. Εγώ είπα ότι αν ο Γρίβας δεν καταδικάσει αυτή την πράξη, θα τον αποκαλέσω δολοφόνο.

Αρ. Γεωργίου: Κύριε Πρόεδρε, την καταδί­κασε την πράξη;

Κληρίδης: Καταδίκασα την πράξη.

Αρ. Γεωργίου: Εσείς ναι, ο Γρίβας;

Κληρίδης: Είπα ότι ο Γρίβας, αν δεν καταδι­κάσει, είναι δολοφόνος.

Αρ. Γεωργίου: Επροχώρησε και έκανε κά­ποια δήλωση τότε ο Γρίβας;

Κληρίδης: Καμίαν.

Αρ. Γεωργίου: Καμίαν. Άρα είναι δολοφό­νος, κατ’ εσάς.

Κληρίδης: Κατ’ εμένα, ναι. Ένας ο οποίος έχει ανθρώπους οι οποίοι πάνε να σκοτώ­σουν πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι οποίοι πολίτες μπορεί να μην επίστευαν στα ίδια ιδεώδη μαζί του, είναι δολοφόνος. Βάζει ανθρώπους να σκοτώσουν πολίτες της Κυπρι­ακής Δημοκρατίας που διαφωνούν μαζί του.

Η Πολιτεία τιμά τον Γρίβα

Δύο μέρες μετά το ψήφισμα της Βουλής, ο Γρίβας πέθανε και όλα ανατρέπονται.

Ο θάνατος του Γρίβα και οι φήμες για δολο­φονία του προκάλεσαν ένταση.

Την επομένη του θανάτου του Γρίβα το Υπουργικό Συμβούλιο εξέδιδε την ακόλουθη ανακοίνωση:

«Επί τω θανάτω του Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα – Διγενή συνήλθε σήμερον εκτάκτως υπό την προεδρίαν της Α.Μ. του Προέδρου της Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου το Υπουργικόν Συμβούλιον, παρισταμένου και του Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώ­πων, και απεφάσισεν όπως τηρηθή τριήμερον πένθος. Ούτω:

α) Θα αναρτηθούν μεσίστιοι σημαίαι εις όλα τα κυβερνητικά κτίρια επί τριήμερον, μέ­χρι της ημέρας της κηδείας.

β) Θα αργήσουν τα σχολεία της νήσου επί τριήμερον.

γ) Θα αργήσουν όλαι αι δημόσιαι υπηρεσί­αι κατά την ημέραν της κηδείας.

Ακολούθησε η ακόλουθη εξαγγελία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου:

«Τιμώντες την μνήμην του Στρατηγού Γε­ωργίου Γρίβα- Διγενή, απεφασίσαμεν την λήψιν μέτρων επιεικείας διά καταδίκους και υποδίκους οπαδούς του Στρατηγού, οι οποίοι βαρύνονται με ενεργείας και πράξεις στρεφο­μένας κατά του κράτους. Απεφασίσαμεν όπως τα μέτρα ταύτα επεχταθούν και εις καταζη­τουμένους, εφόσον ούτοι εντός πενθημέρου εγκαταλείψουν τα κρησφύγετά των, παρουσι­ασθούν εις τας αρμοδίους Αρχάς και παραδώ­σουν τον οπλισμόν των.

Είμαι βέβαιος ότι επιθυμία όλων είναι όπως επανέλθη η ειρήνη μεταξύ του ελληνικού κυ­πριακού λαού και αποκατασταθή η ομαλότης προς το συφέρον του εθνικού μας θέματος. Τρέφω την ελπίδα ότι η χειρονομία αύτη της Κυβερνήσεως θα εκτιμηθή δεόντως και θα εύρη ανταπόκρισιν».

Σε μια άλλη ανακοίνωση τονιζόταν:

«Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Αρχιεπί­σκοπος Μακάριος, συστάσει του Γενικού Ει­σαγγελέως της Δημοκρατίας, απεφάσισε την αναστολήν της περαιτέρω εκτίσεως της ποι­νής φυλακίσεως πάντων των καταδικασθέ­ντων διά πράξεις στρεφομένας κατά του κρά­τους. Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας ανέστειλεν επίσης απάσας τας εκκρεμούσας ποινικάς διώξεις τας αφορώσας εις κατηγο­ρίας διά πράξεις στρεφομένας κατά του κρά­τους: Τα μέτρα είχαν άμεση εφαρμογή».

Ο Τύπος, πλην της «Χαραυγής», έγραφαν διθυράμβους για τον Γρίβα.

Όπως σημειώνει ο Πέτρος Πετρίδης στην Ιστορική Εγκυκλοπαίδεια της Κύπρου (περίο­δος 1960-74, τόμος Β), στο πένθος πήρε μέρος όλη η Κύπρος πλην του ΑΚΕΛ.

Αντί δολοφόνος, ανακηρύσσεται «άξιος της πατρίδος»

Την Πέμπτη 31 Ιανουαρίου 1974, επομένη της κηδείας του Γεώργιου Γρίβα- Διγενή, στη Λεμεσό, συνήλθε η Βουλή των Αντιπροσώ­πων, η οποία τήρησε μονόλεπτη σιγή για το θάνατο του Γρίβα.

Στη συνέχεια εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία ψήφισμα, το οποίο αναφερόταν στη δράση του Γρίβα κατά την περίοδο της ΕΟΚΑ 1955-59.

Το ψήφισμα κατέληγε με τα εξής:

«Η Βουλή των Αντιπροσώπων συνελθού­σα σήμερον εις επίσημον έκτακτον συνεδρίαν και μνημονεύουσα τας εξαιρέτους υπηρεσίας άτινας ο εκλιπών ήρως προσέφερεν διά την απελευθέρωσιν της ιδιαιτέρας του πατρίδος Κύπρου, καλείται όπως διά ψηφίσματος αυ­τής ανακηρύξη τον εκλιπόντα ήρωα Στρα­τηγόν Γεώργιον Γρίβαν – Διγενήν ως άξιον τέκνον της ιδιαιτέρας του πατρίδος Κύπρου».

Την ώρα του ψηφίσματος η ΕΔΕΚ αποχώ­ρησε από την αίθουσα, ενώ η κοινοβουλευτι­κή ομάδα του ΑΚΕΛ τήρησε αποχή.

Έτσι, με το θάνατό του ο Γρίβας αντί να ανακηρυχθεί σε κοινό δολοφόνο, όπως ει­σηγήθηκε ο Γλ. Κληρίδης, ανακηρύχθηκε σε «άξιο τέκνο της πατρίδας», κάτι που μέχρι σήμερα οι οπαδοί του το χρησιμοποιούν ως απάντηση στην καταστροφική για την Κύπρο δράση του.