Σ’ αυτό το σημείωμα συνεχίζουμε με την απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας στην αγωγή που κίνησαν γριβικά στοιχεία εναντίον του εκπαιδευτικού Γιώργου Μιχαήλ με την κατηγορία ότι εξύβρισε τον Γ. Γρίβα και την οργάνωση «Χ».
Του Μιχάλη Μιχαήλ
Η επιχειρηματολογία των διαδίκων
Σε αυτό το στάδιο θα ήταν χρήσιμο να συνοψίσω την επιχειρηματολογία των διαδίκων αναφορικά με το ποια πρέπει να είναι η σωστή προσέγγιση στο δημοσίευμα σε συνάρτηση και με την υπόλοιπη μαρτυρία.
Το κεντρικό σημείο της εισήγησης του κ. Χριστοφίδη που διηύθυνε στο τελικό στάδιο την υπόθεση του κατηγόρου συνίσταται στο ότι το δημοσίευμα περιέχει εξύβριση βάναυση, όπως προκύπτει πρόδηλα από το ίδιο το περιεχόμενό του. Σε τέτοια περίπτωση το κατά πόσον η εξύβριση ήταν και κακόβουλη δεν θα ενδιέφερε.
Αλλά, συνέχισε ο κ. Χριστοφίδης, η εξύβριση ήταν και κακόβουλη αφού, εκτός από τα στοιχεία που προκύπτουν από το ίδιο το δημοσίευμα, είναι φανερό από τον όγκο των αμφιλεγόμενων κειμένων που ο κατηγορούμενος είχε ή θα έπρεπε να είχε υπόψιν του, ότι επέλεξε μια καθαρά μονόπλευρη παρουσίαση του θέματος, συνδυάζοντάς την με χαρακτηρισμούς που υποδηλώνουν και πιο άμεσα το βάναυσο της εξύβρισης.
Στα στοιχεία που αγνόησε ο κατηγορούμενος εμφανίζονται να περιλαμβάνονται και ελληνικοί νόμοι και διατάγματα με τα οποία είχε αναγνωρισθεί και συνεχιζόταν η αναγνώριση για εθνική δράση, κατά την περίοδο στην οποία αναφέρεται το δημοσίευμα, τόσο της οργάνωσης «X», όσο και του αρχηγού της, Γεώργιου Γρίβα.
Η υπεράσπιση την οποία διηύθυνε ο κ. Φ. Κληρίδης ξεκινά από τη θέση ότι το επίδικο δημοσίευμα αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα και συνεχίζει με την ακόλουθη σειρά εισηγήσεων. Η προβολή της αλήθειας δεν μπορεί να συνιστά βάναυση εξύβριση, αλλά και ούτε μπορεί να συνεπάγεται κακοβουλία.
Διαζευκτικά, αν η αλήθεια μπορούσε να συνιστά βάναυση εξύβριση, θα συνιστούσε ταυτόχρονα και υπεράσπιση.
Αν όμως το Δικαστήριο έκρινε ότι στο άρθρο 202Α η αλήθεια του περιεχομένου του δημοσιεύματος δεν αποτελεί υπεράσπιση, τότε το άρθρο αυτό θα έπρεπε, σε αυτή του τουλάχιστον την πτυχή, να κηρυχθεί αντισυνταγματικό.
Αλλά για το ίδιο θέμα ο κ. Κληρίδης έχει διατυπώσει και ευρύτερη εισήγηση ότι εν πάση περιπτώσει το άρθρο 202Α θα έπρεπε να κηρυχθεί αντισυνταγματικό, επειδή δεν εξειδικεύονται σε αυτό συγκεκριμένες υπερασπίσεις που θα μπορούσε να επικαλεσθεί ένας κατηγορούμενος.
Ο κ. Κληρίδης έχει περαιτέρω υποβάλει ότι εντελώς ανεξάρτητα από τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης, η απαγόρευση που ενσωματώνει το άρθρο 202Α δεν εμπίπτει σε οποιονδήποτε από τους επιτρεπόμενους περιορισμούς της ελευθερίας του λόγου που αναφέρονται στο άρθρο 19 (3) του Συντάγματος και είναι επομένως και για αυτόν το λόγο αντισυνταγματικό.
Σύμφωνα με τον κ. Κληρίδη, οι μόνοι περιορισμοί που θα μπορούσαν να σχετίζονται με το άρθρο 202Α είναι η προστασία της υπόληψης τρίτων ή η προστασία των δικαιωμάτων τρίτων. Αναφορικά με την προστασία της υπόληψης, υποβλήθηκε από τον κ. Κληρίδη ότι η υπόληψη δεν είναι έννοια που συνοδεύει τον νεκρό και επομένως δεν μπορεί το άρθρο 202Α να στηριχθεί σε αυτό τον περιορισμό της ελευθερίας του λόγου.
Αναφορικά με την προστασία των δικαιωμάτων τρίτων, όπως έχει αναφερθεί στην υπόθεση Αστυνομία ν. Ηνωμένοι Δημοσιογράφοι Δίας Λτδ. & άλλος, (1982) 2 C.L.R. 63 στη σελ. 71, επιτρέπεται ο περιορισμός στην ελευθερία του λόγου μόνο εφόσον πρόκειται για δικαίωμα αναγνωρισμένο από το νόμο.
Σύμφωνα όμως με τον κ. Κληρίδη, η αναγνώριση του δικαιώματος πρέπει να είχε επέλθει με νομοθετική πρόνοια άλλη από εκείνην που ενσωματώνει την απαγόρευση στην ελευθερία του λόγου, πράγμα που δεν συμβαίνει στην παρούσα περίπτωση.
Η προσαχθείσα μαρτυρία
Η προσαχθείσα μαρτυρία αναφέρεται μεταξύ άλλων στους εξής βασικούς τομείς:
(α) Η νομιμοποίηση του κατηγόρου
Έχει προσαχθεί μαρτυρία αναφορικά με την καταγωγή και το θάνατο του Γεώργιου Γρίβα το 1974, καθώς και για τη σχέση συγγένειας του κατηγόρου κ. Δώρου Παπαπέτρου με τον αποβιώσαντα. Προκύπτει από τη μαρτυρία αυτή ότι ο κατήγορος, ως γιος της αδελφής του αποβιώσαντος, έχει τον αναγκαίο βαθμό συγγένειας ώστε να του παρέχεται δικαίωμα για άσκηση ποινικής δίωξης δυνάμει του άρθρου 202Α.
(β) Το επίδικο δημοσίευμα
Για λόγους συντόμευσης του κειμένου αναφέρουμε ότι σε αυτό το σημείο γίνεται αναφορά στα όσα καταγράφονται στο βιβλίο, τόσο σε επίπεδο κειμένου, όσο και στις φωτογραφίες που περιέχονται στην έκδοση. Προστίθεται επίσης ότι για δεκάδες χρόνια, εκείνοι που συνδέονταν με την «Εθνική Αντίσταση» υπέστησαν διωγμό από την Πολιτεία αλλά, τελικά, το 1982, με εισήγηση της σοσιαλιστικής κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου, επήλθε η αναγνώριση και δικαίωσή της με αποκατάσταση έτσι της ιστορικής αλήθειας. Και συνεχίζει η απόφαση: Στο βιβλίο σκιαγραφείται και εξυμνείται αυτή η «Εθνική Αντίσταση».
Η επιλογή του υλικού και ο τρόπος της παρουσίασής του αντικατοπτρίζουν την ιδεολογική τοποθέτηση του συγγραφέα, ο οποίος αποκαλύπτει από την αρχή όχι μόνο τους τομείς αναφοράς του έργου του, αλλά και τον δικό του προσανατολισμό. Ο συγγραφέας αναπτύσσει το θέμα του σε επίπεδο που δεν ξεπερνά τις δυνατότητες αντίληψης προσώπου με στοιχειώδη μόρφωση. Δεν είναι σύγγραμμα που μπορεί να έχει γενικότερες αξιώσεις.
Αποτελεί απλώς μια σύντομη αφήγηση θέσεων που έχουν προβληθεί από διαφόρους μελετητές ως η ιστορική πραγματικότητα, ενώ από άλλους έχουν προβληθεί διαφορετικές ή και διαμετρικά αντίθετες θέσεις.
(γ) Τα γεγονότα της περιόδου στην οποία αναφέρεται το επίδικο δημοσίευμα και ειδικότερα οι δραστηριότητες της οργάνωσης «X» και του Γεωργίου Γρίβα κατά την περίοδο εκείνη.
Προσήχθη για λογαριασμό τόσο του κατηγόρου, όσο και του κατηγορουμένου, μαρτυρία από πρόσωπα που κατέθεσαν για δικές τους εμπειρίες. Η μαρτυρία αυτή είναι αλληλοσυγκρουόμενη.
Γενικά μπορεί να λεχθεί ότι οι εμπειρίες που αναφέρθηκαν δεν παρέχουν στερεά βάση για ευρήματα στα αμφισβητούμενα θέματα, γιατί το νόημα και η σημασία τους στηρίζονται σε προσωπικές αντιλήψεις και εκτιμήσεις που ήταν το αποτέλεσμα αξιολόγησης από τους ίδιους τους μάρτυρες, εντυπώσεων που τους δημιούργησαν διάφορες καταστάσεις, πληροφορίες από τρίτους ή ακόμα και φήμες.
Γι’ αυτό, όπως ήταν φυσικό, οι αντίστοιχες εμπειρίες που αναφέρθηκαν στο Δικαστήριο αντανακλούν την ιδεολογική και πολιτική τοποθέτηση των ενδιαφερομένων.
(δ) Οι υπάρχουσες αντιλήψεις αναφορικά με την ιστορία της σχετικής περιόδου
Ένα μεγάλο μέρος της μαρτυρίας που προσήχθη έχει γίνει δεκτό από το Δικαστήριο όχι για απόδειξη της αλήθειας του περιεχομένου των θεμάτων στα οποία αναφέρεται, εφόσον σε σχέση με εκείνα θα αποτελούσε ανεπίτρεπτη εξ ακοής μαρτυρία, αλλά για να θέσει το ευρύτερο πλαίσιο και για να φωτίσει το σκηνικό μέσα στο οποίο εκδηλώθηκε η επίδικη ενέργεια του κατηγορουμένου.
Η μαρτυρία αυτή περιλαμβάνει και πληθώρα συγγραμμάτων. Καταδεικνύεται από τη μαρτυρία αυτή η ύπαρξη μιας μεγάλης διάστασης και οξείας διαμάχης αναφορικά με το ποια είναι η πραγματικότητα για τα σχετικά γεγονότα τής τότε εποχής και κατ’ επέκταση για το ποια είναι η αληθινή ιστορία.
Η ιστορία της σχετικής περιόδου προβάλλεται σε ευρύ φάσμα αλληλοσυγκρουόμενου περιεχομένου με έντονο συναισθηματικό χρωματισμό. Η διαπίστωση αυτή έχει σημασία όχι μόνο σε σχέση με το κατά πόσο στο επίδικο δημοσίευμα προβάλλονται θέσεις που ανάγονται στην ιστορία, αλλά και σε σχέση με τα κίνητρα του κατηγορουμένου. (
ε) Ο χαρακτήρας, η σταδιοδρομία, το συγγραφικό έργο του κατηγορουμένου γενικά, και η συγγραφή του επίδικου δημοσιεύματος ειδικότερα, καθώς και τα κίνητρα του κατηγορουμένου.
Προκύπτει από τη μαρτυρία ότι ο κατηγορούμενος είναι διευθυντής δημοτικού σχολείου και ότι είχε στο παρελθόν ασχοληθεί με τη συγγραφή μικρών βιβλίων πάνω σε διάφορα θέματα σε επίπεδο παρόμοιο με εκείνο του βιβλίου στο οποίο περιέχεται το επίδικο δημοσίευμα. Για τη συγγραφή του βιβλίου αυτού φαίνεται ότι μελέτησε διάφορες πηγές και είχε υπόψιν του τη διάσταση στις αντιλήψεις για την ιστορία της σχετικής περιόδου.
Περιπλέον, μερίμνησε να συμβουλευθεί πρόσωπα τα οποία, λόγω κάποιας ανάμειξής τους στα πράγματα τής τότε εποχής και της εμπιστοσύνης που του ενέπνεαν λόγω της θέσης τους, πίστευε ότι θα μπορούσαν να του δώσουν αξιόπιστη καθοδήγηση.
Ο κατηγορούμενος όμως δεν αναφέρεται στο σύγγραμμά του σε θέσεις αντίθετες από εκείνες που επέλεξε να προβάλει. Και ο κατήγορος απέδωσε ιδιαίτερη σημασία στο ότι ο κατηγορούμενος αγνόησε τα νομοθετήματα και διατάγματα που εκδόθηκαν στην Ελλάδα, με τα οποία αναγνωριζόταν η εθνική δράση του Γεώργιου Γρίβα και της οργάνωσης «Χ» κατά τη σχετική περίοδο.
Aκολουθήστε μας στο Google News
