Του Μιχάλη Μιχαήλ
Μετά την αποκάλυψη της επιστολής Ρένου Κυριακίδη προς τον Φώτη Παπαφώτη και τον Παύλο Παυλάκη (και οι τρεις πρώην τομεάρχες της ΕΟΚΑ), με την οποία ο πρώτος μετέφερε στόχους και επιδιώξεις του Γρίβα αλλά και το πώς πρέπει να δράσουν εναντίον του Μακαρίου οι υποστηρικτές του Γρίβα στην Κύπρο, ο Μακάριος θεώρησε τον Φ. Παπαφώτη ως τον πρωταγωνιστή της όλης ενέργειας. Συνεπεία τούτου συγκάλεσε σύσκεψη των στελεχών του ΕΔΜΑ στις 6 Αυγούστου 1959 για να επιληφθεί του θέματος.
Οι κατηγορίες εναντίον του Φ. Παπαφώτη
Μετά την πρώτη σύσκεψη, στην οποία αναφερθήκαμε στο προηγούμενο σημείωμα, συγκλήθηκε στις 12 Αυγούστου, νέα συνεδρία 35 στελεχών και μελών τοπικών συμβουλίων του ΕΔΜΑ από τα χωριά του τομέα Αμμοχώστου και στα μέλη της Διοικούσης και επαρχιακής Επιτροπής του ΕΔΜΑ Αμμοχώστου.
Ο Παπαφώτης ήταν παρών για ν’ απαντήσει στο κατηγορητήριο.
Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος διάβασε την επιστολή Ρένου Κυριακίδη και παρουσίασε τα άλλα στοιχεία που είχε.
Βασικά οι κατηγορίες εναντίον του Παπαφώτη ήταν δυο:
- Ότι ηγείτο δυσφημιστικής εκστρατείας εναντίον του Αρχιεπισκόπου.
- Ότι ήταν αναμιγμένος στην εισαγωγή όπλων και στην οργάνωση ενόπλων ομάδων, χωρίς την έγκριση του Αρχιεπισκόπου.
Ο Παπαφώτης απολογήθηκε και στις δύο κατηγορίες. Για την πρώτη είπε ότι δεν μπορούσαν να αποδοθούν σ’ αυτήν ευθύνες για τις βαριές και υβριστικές εκφράσεις προσώπου που συνδεόταν στενά μαζί του εναντίον του Αρχιεπισκόπου.
Στη δεύτερη κατηγορία απάντησε ότι δεν είχε καμμιά σχέση με οποιαδήποτε εισαγωγή ή προσπάθεια εισαγωγής οπλισμού στην Κύπρο και ότι ποτέ δεν δημιούργησε ή προσπάθησε να δημιουργήσει ένοπλες ομάδες για οποιοδήποτε σκοπό.
Υπέδειξε ακόμα ότι ο Μακάριος δεν απέδωσε στον ίδιο καμμιά πράξη δυσφήμισης και ως ο Μακάριος παραδέχθηκε ότι δεν είχε αποδείξεις για την εισαγωγή όπλων. Είπε ότι δεν ήταν δυνατό να περιέρχεται τα χωριά και να οργανώνει ομάδες χωρίς να υπάρχουν συγκεκριμένες αποδείξεις, αφού υποτίθεται ότι ερχόταν σ επαφή με τόσα πρόσωπα.
Πεπεισμένος ο Μακάριος…
Ο Μακάριος όμως ήταν κατηγορηματικός. Επανέλαβε ότι ήταν πεπεισμένος ότι ο Παπαφώτης οργάνωνε ένοπλες ομάδες και ανέφερε ότι δεν είχε καμιά αμφιβολία για την ορθότητα των πληροφοριών του.
Η συζήτηση οξύνθηκε και ο Παπαφώτης σε έντονο ύφος, ζήτησε να γίνει χρήση των νόμων και να κατηγορηθεί στο δικαστήριο για ν’ αποδείξει την αθωότητα του.
Διαφορετικά ζήτησε να εγκλεισθεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης βάσει του Νόμου περί Προσωποκράτησης, που ίσχυε ακόμα, “εν ονόματι της ευθύνης του Αρχιεπισκόπου έναντι του λαού”, πως είπε, γιατί θα ήταν αδιανότητο να αφήνεται ένας ένοπλος ταραξίας να δρα εγκληματικά μεταξύ του λαού για να τον εμπλέκει σε περιπέτειες και δυστυχία.
Ο Αρχιεπίσκοπος δεν απάντησε και κατευθύνθηκε για να βγει από το Συνοδικό. Μερικά από τα στελέχη του ΕΔΜΑ παρατήρησαν ότι δεν είχαν αποδειχθεί οι κατηγορίες και ότι ο Παπαφώτης έπρεπε να επαναπροσληφθεί στο ΕΔΜΑ.
Ο Μακάριος ήταν ανένδοτος.
Δεν παραιτείται ο Παπαφώτης
Ο Παπαφώτης τότε αξίωσε να του δοθεί απάντηση έγγραφη σε επιστολή που είχε απευθύνει προς τον Αρχιεπίσκοπο και σε δυο επιστολές προς τη Διοικούσα Επιτροπή του ΕΔΜΑ. Διαφορετικά δεν θεωρούσε τον εαυτό του παραιτημένο, θα παρουσιαζόταν στα γραφεία και δεν θα αποχωρούσε, εκτός αν τον έδιωχναν με τη βία ειδικοί του “Σπέσιαλ Μπραντς”.
Το θέμα δεν έληξε με τη «δίκη» Παπαφώτη στην Αρχιεπισκοπή. Ο ίδιος συνέχισε να αρθρογραφεί στις εφημερίδες και μπήκε στην αντεπίθεση με την κατηγορία ότι το ΚΕΜ (Κυπριακόν Ενωτικόν Μέτρωπον) ήταν κατασκεύασμα του περιβάλλοντος του Αρχιεπισκόπου με σκοπό να κατασυκοφαντηθεί ο ίδιος και να τορπιλλισθεί η προσπάθεια για συνδιαλλαγή Μακαρίου και Γρίβα που κατέβαλλαν πολλές πλευρές.
Σε γραπτή δήλωση του στις εφημερίδες ο Παπαφώτης καλούσε τον Μακάριο, εν ονόματι της ευθύνης που φέρει έναντι του λαού και των συμφερόντων της πατρίδας, να τον καλέσει στο δικαστήριο και να παρουσιάσει τα στοιχεία που κατέχει για δολοφονική συνωμοσία. Τόνιζε επίσης ότι ήταν έτοιμος να ανέβει και τα σκαλοπάτια της αγχόνης.
Έντονη αντίδραση από την «Εθνική»
Η αντιπαράθεση που σημειώθηκε έδωσε λαβή για νέα επεισόδια βίας. Υπενθυμίζεται ότι είχαν προηγηθεί επεισόδια βίας από γριβικά στοιχεία εναντίον στελεχών της Αριστεράς, ενώ δεν έλειψαν και μεμονωμένες περιπτώσεις τοποθετήσεις βομβών σε δημόσιους χώρους.
Μετά την σύσκεψη του ΕΔΜΑ για το μέλλον του Φ. Παπαφώτη στο κόμμα, η εφημερίδα «Εθνική» πήρε σαφή θέση υπέρ των γριβικών με τη δημοσίευση σχετικών άρθρων.
Πέντε μέρες μετά την αποπομπή Παπαφώτη από το ΕΔΜΑ, δημοσίευσε πρωτοσέλιδο κύριο άρθρο, κάτω από τον τίτλο «Δημοκρατία».
Στο άρθρο αυτό αναφερόταν ανάμεσα σ’ άλλα ότι «Δημοκρατία και κράτος του Θεού προσπαθούμε να δημιουργήσουμε. Την ενότητα και τη συνοχή του λαού επειγόμεθα να διατηρήσουμε και να ενισχύσουμε. Την υπονόμευση του κύρους των δυο εθνικών συμβόλων μας αγωνιζόμαστε να αποκρούσουμε και να αποτρέψουμε».
Κατάγγελλε την παύση Παπαφώτη από τη Διοικούσα Επιτροπή του ΕΔΜΑ, χωρίς να ανακοινωθούν τα μέλη και στο λαό οι λόγοι και πρόβαλλε το παλλαϊκό αίτημα να δοθούν εξηγήσεις στο λαό. Πρόσθετε ότι «Δεν πρόκειται να δημιουργήσουμε ολοκληρωτικό κράτος, όπου ο λαός δεν είναι ανάγκη να πληροφορείται την αλήθεια και δεν έχει λόγο στη διακυβέρνηση και το μέλλον του. Δεν πρόκειται να συγκροτήσουμε αστυνομικό κράτος, όπου η ελευθερία του λόγου στραγγαλίζεται, όπου οι αντιφρονούντες προς την άρχουσα μερίδα εκκαθαρίζονται και όπου ο Τύπος είτε φημώνεται, είτε μποϋκοτάρεται και καταπολεμείται, συνεπεία της βαθιάς προσήλωσης του προς την ιερά αρχή της ελευθεροστομίας (…) «Το ηφαίστειο που σιγόβραζε εξερράγη».
Επίθεση κατά της «Εθνικής»
Το δημοσίευμα προκάλεσε την αντίδραση υποστηρικτών του Μακαρίου που την ίδια μέρα που δημοσιεύθηκε το άρθρο, πέντε πρόσωπα εμφανίστηκαν με πιστόλια κάτω από τα γραφεία της εφημερίδας στην οδό Περικλέους. Τους αντιλήφθηκε ο δημοσιογράφος Αντώνης Φαρμακίδης, ο οποίος μετέβαινε στα γραφεία της εφημερίδας «Αλήθεια».
Πλησίασε έναν από αυτούς και τον ρώτησε τι συμβαίνει για να πάρει την απάντηση ότι τίποτε δεν συμβαίνει. Πηγαίνοντας στο γραφείο του ο Φαρμακίδης τηλεφώνησε στον διευθυντή της «Εθνικής», Λοΐζο Κυθρεώτη για να τον προειδοποιήσει για ύποπτες κινήσεις
Ωστόσο οι ένοπλοι είχαν ήδη μπει στο γραφείο του Κυθρεώτη και αφού απομόνωσαν το προσωπικό, τον κακοποίησαν.
Αξίζει να σημειωθεί πως όπως και στις άλλες πράξεις βίας που σημειώθηκαν, οι αρμόδιες αρχές δεν διερεύνησαν το συμβάν.
Παρασκήνιο για συνδιαλλαγή και η παρέμβαση Γρίβα
Η όλη κατάσταση προκάλεσε σοβαρές αντιπαραθέσεις με τα στελέχη του ΕΔΜΑ να προβαίνουν σε παρασκηνιακές διαβουλεύσεις για εκτόνωση της κρίσης. Δεν έλειψαν μάλιστα και οι επαφές στελεχών του ΕΔΜΑ με τον Γρίβα, τον οποίο έσπευδαν να συναντήσουν στην Αθήνα.
Ο Γρίβας διαμήνυσε μέσω αυτών των στελεχών ότι ήταν πρόθυμος να συναντήσει τον Μακάριο για να λύσουν τις διαφορές τους, αν γίνονταν δεκτές ορισμένες προτάσεις του.
Παράλληλα, στις 12 Σεπτεμβρίου ο Γρίβας δέχθηκε στο σπίτι του στην Εκάλη τον Λοΐζο Κυθρεώτη.
Την ίδια μέρα έδωσε στη δημοσιότητα ενυπόγραφη ανακοίνωση του με την οποία επαναλάμβανε την πρόταση του να συναντηθεί με τον Αρχιεπίσκοπο για να αρθεί η κρίση και πρόβαλλε τους όρους του που αναφέρονται στις διαπραγματεύσεις πάνω στις λεπτομέρειες των Συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου:
«Η κατάσταση που δημιουργήθηκε στην Κύπρο είναι απότοκος της αγωνίας του Κυπριακού λαού, λόγω των συνεχών υποχωρήσεων έναντι των αγγλοτούρκων και μόνο ως δικαιολογία, κατά την αντίληψη μου, θα ήταν δυνατό να θεωρηθούν τα φημολογούμενα περί δήθεν ανατρεπτικών προσπαθειών στην Κύπρο.
“Υπάρχει πράγματι βία στην Κύπρο εκ μέρους των “τραμπούκων” ομάδων της υποχώρησης στις αγγλοτουρκικές αξιώσεις εναντίον εκείνων οι οποίοι αμύνονται των συμφερόντων της Κύπρου όπως συνέβη εναντίον του κ. Λ. Κυθραιώτη».
Πρόσθετε ότι ήταν πρόθυμος να συμβάλει στην εφαρμογή των συμφωνιών μόνο υπό προϋποθέσεις, διαφορετικά θα αντιδρούσε με όλα τα νόμιμα μέσα.
Το πώς εξελίχθηκαν από εδώ και πέρα τα πράγματα θα τα εξετάσουμε στο επόμενο σημείωμα.
Aκολουθήστε μας στο Google News
