Ιζαμπέλ Καμαρίνια στη «Χ»: Κοινές προκλήσεις αντιμε- τωπίζουν οι εργαζόμενοι Κύπρου – Πορτογαλίας

• Νέες μορφές απασχόλησης, αλλά παλιά μορφή εκμετάλλευσης
• Κοινά τα προβλήματα και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι σε Κύπρο και Πορτογαλία

Πρόσφατα, αντιπροσωπεία του συνδικάτου CGTP-IN της Πορτογαλίας επισκέφθηκε την Κύπρο, κατόπιν πρόσκλησης της ΠΕΟ, για ενδυνάμωση των σχέσεων των δύο συνδικάτων. Επικεφαλής της αντιπροσωπείας του CGTP-IN ήταν η Γενική Γραμματέας Isabel Camarinha. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στη «Χαραυγή» η κα Camarinha καταγράφει την κατάσταση που βιώνουν οι Πορτογάλοι εργαζόμενοι και καταθέτει την εμπειρία τους σε μια σειρά από ζητήματα, η συζήτηση των οποίων άνοιξε και στην Κύπρο. Μεταξύ άλλων αναφέρεται στη θεσμοθέτηση κατώτατου μισθού, τη θεσμοθέτηση όρων εργασίας για την τηλεργασία, αλλά και στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες παροχής υπηρεσιών (delivery). Αξίζει να σημειωθεί ότι όπως η Σωτηρούλα Χαραλάμπους, έτσι και η Isabel Camarinha είναι η πρώτη γυναίκα επικεφαλής πορτογαλικού συνδικάτου.

Συνέντευξη στον Γιάννη Κακαρή

Είστε η πρώτη γυναίκα επικεφα­λής της μεγαλύτερης Συνδικαλι­στικής Οργάνωσης της Πορτο­γαλίας. Κάτι ανάλογο ισχύει και στην Κύπρο όπου η Γ.Γ. της ΠΕΟ, Σωτηρούλα Χαραλάμπους, έγι­νε η πρώτη γυναίκα επικεφαλής συντεχνίας στην Κύπρο. Πόσο σημαντικό θεωρείτε αυτό το γε­γονός;

Είναι μια ευτυχής συγκυρία και ένα σημαντικό βήμα το γεγονός ότι δύο γυναίκες ηγούνται των οργα­νώσεών μας. Αυτό δείχνει ότι οι ερ­γαζόμενες γυναίκες συμμετέχουν, αναλαμβάνουν ρόλους και οι οργα­νώσεις μας εφαρμόζουν την ισότητα στην πράξη. Στην Πορτογαλία ένας αυξημένος αριθμός εργαζόμενων γυ­ναικών συμμετέχει στο συνδικαλιστι­κό κίνημα, αναλαμβάνει ρόλους στις κλαδικές συνδικαλιστικές οργανώ­σεις και πολλές φορές ηγούνται των αγώνων ενάντια στις επιθέσεις σε βάρος των εργατικών δικαιωμάτων. Οι γυναίκες εργαζόμενες αντιμετω­πίζουν ιδιαίτερες προκλήσεις σε ό,τι αφορά το ζήτημα της ισότητας και υφίστανται χειρότερες συνέπειες από τις πολιτικές που εφαρμόζονται σε αρκετές χώρες. Είναι πολύ σημαντικό ότι συμμετέχουν, κινητοποιούνται και αναλαμβάνουν ευθύνες.

Το συνδικάτο σας καταγγέλλει ότι η χώρα συνεχίζει να μαστίζε­ται από ανισότητες και αδικίες, με τους μισθούς να είναι στάσιμοι. Ποια είναι σήμερα η κατάσταση στην Πορτογαλία;

Toν Φεβρουάριο του 2020 είχαμε το συνέδριο της οργάνωσής μας όπου είχαμε συζητήσει για την κατάσταση στην Πορτογαλία και την ανάγκη για αλλαγές στο μοντέλο και τις δεξιές πο­λιτικές που είχαν επιβληθεί στη χώρα για πολλά χρόνια, το κλείσιμο πολ­λών επιχειρήσεων με αποτέλεσμα τη μείωση του ΑΕΠ, τους χαμηλούς μι­σθούς, την επισφάλεια στην εργασία, την απορρύθμιση του ωραρίου εργα­σίας, τη μείωση των επενδύσεων στον τομέα της Υγείας, της Παιδείας και της κοινωνικής προστασίας και την υπο­ταγή στις πολιτικές της Ε.Ε. Χρειάζε­ται να αλλάξουμε αυτές τις πολιτικές. Με την πανδημία αυξήθηκαν οι ανι­σότητες και τα δικαιώματα των εργα­ζομένων δέχθηκαν επιθέσεις, αλλά η κυβέρνηση δεν πήρε ικανοποιητικά μέτρα προστασίας. Το 2020 οι εργα­ζόμενοι είχαν μειώσεις μισθών ύψους 30%, όμως το 2021 με τις κινητοποι­ήσεις μας, με τους αγώνες μας και με τις ισορροπίες που επικρατούσαν στο Κοινοβούλιο κατορθώσαμε να τους επαναφέρουμε στο 100%.

Με τον πόλεμο και τις συνέπειες από τις κυρώσεις η κατάσταση χει­ροτερεύει, οι αυξήσεις στις τιμές επι­δεινώνουν τις συνθήκες διαβίωσης των εργαζομένων, όπως συμβαίνει και στην Κύπρο, αλλά η κυβέρνηση δεν παίρνει μέτρα προστασίας των εργαζομένων. Σε πολλές περιπτώσεις οι συνταξιούχοι και οι εργαζόμενοι βιώνουν συνθήκες μιζέριας εξαιτίας των χαμηλών μισθών και συντάξεων.

Ποιους στόχους θέσατε ως βασικότερους;

Βασική μας προτεραιότητα αυτή τη στιγμή είναι η αύξηση όλων των μισθών και των συντάξεων όπως και οι αλλαγές στην εργατική νομοθεσία ώστε να προστατευθούν οι συλλογι­κές διαπραγματεύσεις και οι συλλο­γικές συμβάσεις και να διασφαλιστεί ότι οι μισθοί και οι συνθήκες εργα­σίας θα βελτιωθούν. Σήμερα κάποιες πρόνοιες στην εργατική νομοθεσία επιτρέπουν στους εργοδότες να μπλο­κάρουν τη διαδικασία των συλλογι­κών διαπραγματεύσεων και έτσι οι μισθοί έχουν παγώσει. Παρ’ όλο που τα τελευταία έξι χρόνια έχουμε αυξή­σεις στον εθνικό κατώτατο μισθό, οι υπόλοιποι μισθοί δεν έχουν αυξηθεί, αντίθετα συμπιέζονται στα επίπεδα του κατώτατου μισθού.

Ένας άλλος στόχος που έχουμε θέ­σει είναι ο καθορισμός των 35 ωρών εργασίας τη βδομάδα για όλους τους εργαζομένους. Σήμερα το 35ωρο εφαρμόζεται στον δημόσιο τομέα, ενώ στον ιδιωτικό τομέα παρ’ όλο που το ωράριο εργασίας είναι 40 ώρες, με την απορρύθμιση οι εργαζόμενοι δου­λεύουν περισσότερες ώρες και χωρίς καμιά αποζημίωση. Ταυτόχρονα δι­εκδικούμε αύξηση των επενδύσεων στον δημόσιο τομέα, στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας. Έχουμε ένα πολύ καλό εθνικό σχέδιο υγείας όμως οι περικοπές όλων αυτών των χρόνων σε επενδύσεις και προσωπικό δημι­ουργούν προβλήματα στη λειτουργία του και εμείς διεκδικούμε την προ­στασία και ενδυνάμωσή του. Το ίδιο ισχύει και τους τομείς της Παιδείας και των κοινωνικών υπηρεσιών.

Η τηλεργασία και οι ψηφιακές πλατφόρμες είναι νέες μορφές απασχόλησης. Στην Πορτογαλία γίνεται αρκετή συζήτηση επί τού­των. Ποια είναι η άποψή σας;

Νέες μορφές απασχόλησης, αλλά παλιά μορφή εκμετάλλευσης. Και στην Πορτογαλία έχουμε αυτές τις πραγματικότητες σήμερα. Με την πανδημία πολλοί εργαζόμενοι οδηγή­θηκαν στην τηλεργασία, έτσι βασικός στόχος της CGTP-IN ήταν η διασφά­λιση των δικαιωμάτων τους.

Διατηρούμε έντονες ανησυχίες για τις συνθήκες απασχόλησης των εργα­ζόμενων με τηλεργασία, αφού πρώτα από όλα είναι απομονωμένοι στο σπί­τι τους και στερούνται τη δυνατότητα της συλλογικής δράσης, είναι υπο­χρεωμένοι σε πολλές περιπτώσεις να εργάζονται περισσότερες ώρες και να επωμίζονται τα έξοδα που κανονικά θα έπρεπε να αναλαμβάνουν οι επι­χειρήσεις.

Το 2021 κατατέθηκαν μερικές προτάσεις στο Κοινοβούλιο της Πορ­τογαλίας για να δοθούν λύσεις σε αυτά τα προβλήματα, όμως δεν δια­σφαλίζονται όλα τα δικαιώματα των εργαζομένων. Προσπαθούμε να ορ­γανώσουμε τους εργαζομένους με τηλεργασία παρ’ όλο που αυτό είναι πολύ δύσκολο. Χρησιμοποιούμε την τεχνολογία και πραγματοποιούμε δι­αδικτυακές συναντήσεις με αυτούς τους εργαζομένους, όμως δεν μπο­ρούμε να αγνοήσουμε τις δυσκολίες που υπάρχουν.

Θα συνεχίσουμε να τους υπερα­σπιζόμαστε και να θέτουμε διάφορα αιτήματα που προκύπτουν από την εφαρμογή της νομοθεσίας όπως π.χ. οι τηλεργαζόμενοι να απασχολούνται με τη θέλησή τους με τηλεργασία, να μπορούν μια φορά το μήνα ή μια φορά τη βδομάδα να πηγαίνουν στην εργασία τους, οι εργοδότες να τους αποζημιώνουν για τα έξοδά τους. Ακόμη θα πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους υπόλοιπους ερ­γαζομένους, όπως είναι το δικαίωμα στην οργάνωση, στην εκπαίδευση και κατάρτιση, την τήρηση του χρό­νου εργασίας. Επίσης, σημαντικό εί­ναι να διασφαλίζεται η δυνατότητα να επικοινωνούμε μαζί τους ώστε να μπορούμε να τους οργανώσουμε και να επιβεβαιώνουμε ότι τηρούνται οι πρόνοιες της νομοθεσίας και τα δικαι­ώματά τους.

Τα ίδια και χειρότερα ισχύουν για τις ψηφιακές πλατφόρμες…

Έχετε δίκιο. Οι συνθήκες απασχό­λησης των εργαζόμενων στις ψηφια­κές πλατφόρμες είναι πολύ άσχημες, επικρατούν συνθήκες χάους και εκμε­τάλλευσης αυτών των εργαζομένων. Ως οργάνωση έχουμε θέσει αιτήματα με κύριο την αναγνώριση της σχέσης απασχόλησης αυτών των εργαζομέ­νων με τις επιχειρήσεις. Αυτό είναι το βασικό ζητούμενο αφού σήμερα θεωρούνται αυτοεργοδοτούμενοι. Στη βάση της πλήρους απασχόλησης μπορούμε να διεκδικήσουμε τη συ­νομολόγηση συλλογικών συμβάσεων και άλλων δικαιωμάτων που απορ­ρέουν από την εργατική νομοθεσία, όπως είναι η κοινωνική ασφάλιση, οι άδειες κ.λπ. Προσπαθούμε να τους οργανώσουμε και να τους εντάξουμε στο συνδικαλιστικό κίνημα παρ’ όλο που υπάρχουν πολλές δυσκολίες.

Γενικά προσπαθούμε να βελτιώ­σουμε τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων αφού όταν οι εργα­ζόμενοι ζουν σε συνθήκες φτώχειας και με χαμηλούς μισθούς, αυτό επη­ρεάζει και την ανάπτυξη της χώρας. Πραγματοποιούμε κινητοποιήσεις, στάσεις εργασίας και συγκεντρώσεις σε χώρους δουλειάς. Αυτός ήταν ο στόχος και της βδομάδας προώθη­σης της ισότητας στην εργασία που έγινε προς τιμήν της παγκόσμιας μέρας της γυναίκας, καθώς και της κινητοποίησης των νέων εργαζομέ­νων για διεκδίκηση των δικαιωμά­των τους στις 31 Μαρτίου. Ο εορ­τασμός της Πρωτομαγιάς θα μας δώσει την ευκαιρία να προβάλουμε ακόμη μια φορά τις προτεραιότητες και τις διεκδικήσεις μας για υπερά­σπιση των εργασιακών δικαιωμά­των και βελτίωση των συνθηκών εργασίας.

Στην Πορτογαλία υπάρχει κατώτατος µισθός. Είναι αρκετός για αξιοπρεπή διαβίωση των εργαζοµένων;

Ο κατώτατος μισθός έχει μια ιστορία στην Πορτογαλία.

Στην περίοδο της στρατιωτι­κής φασιστικής δικτατορίας οι εργαζόμενοι ζούσαν σε συνθή­κες φτώχειας και μιζέριας. Με την επικράτηση της επανάστασης του 1974 και με τη συμβολή της CGTP-IN, ένα από τα επιτεύγματα ήταν η καθιέρωση ενός εθνικού κατώτατου μισθού για όλους τους εργαζομένους, για να διασφαλίσει όπως αναφέρει και το Σύνταγμα της χώρας, αξιοπρεπή διαβίωση για όλους. Αυτό δεν εμποδίζει τη διεκδίκηση και τη διαπραγμάτευ­ση ελάχιστων μισθών σε όλους τους τομείς.

Σήμερα τα δεδομένα έχουν δι­αφοροποιηθεί και ένα εκατομμύ­ριο εργαζόμενοι μέσα στο σύνολο των πέντε εκατομμυρίων που είναι το εργατικό δυναμικό της χώρας, αμείβονται με τον ελάχιστο μισθό. Είναι μεγάλος ο αριθμός και δεν το αποδεχόμαστε.

Ένα από τα αιτήματά μας εί­ναι οι αυξήσεις στους ελάχιστους μισθούς κατά οικονομικό τομέα, ώστε να διασφαλίζεται αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο. Είναι και ένας από τους λόγους που δεν αποδεχόμα­στε την οδηγία που έχει ετοιμάσει η Ε.Ε. για υποχρεωτική εφαρμογή του κατώτατου μισθού, αφού κάθε χώρα θα πρέπει να αφεθεί να απο­φασίζει μόνη της και με βάση τις συνθήκες και ιδιαιτερότητες που επικρατούν. Θεωρούμε ότι οι πρό­νοιες της οδηγίας δεν διασφαλί­ζουν τις συνθήκες για αξιοπρεπή διαβίωση των εργαζομένων.