JON HERNANDEZ HIDALGO: Ούτε στην Ισπανία ξέρουν για τον εμφύλιο

Επιβλήθηκε από το σύστημα ένα «σύμφωνο σιωπής» για τα εγκλήματα της φασιστικής δικτατορίας του Φράνκο

Ενα «σύμφωνο σιωπής» έχει επιβληθεί από το σύστημα στην Ισπανία για τα εγκλήματα της φασιστικής δικτατορίας του Φράνκο. Αυτό τονίζει σε συνέντευξή του στη «Χαραυγή» ο Ισπανός ιστορικός Jon Hernandez Hidalgo, ο οποίος συμμετείχε στη Λευκωσία στο πρόσφατο συνέδριο για τον Ισπανικό Εμφύλιο και την κυπριακή συνδρομή.

O Hernandez, ο οποίος είναι μέλος της Γραμματείας του Τμήματος Ιστορίας του ΚΚ Ισπανίας, υπογραμμίζει ότι η πολιτεία δεν τιμά πραγματικά τους υπερασπιστές της Δημοκρατίας, ενώ ουσιαστικά συνεχίζει να τιμά τους φασίστες του Φράνκο. Ανάμεσα σε άλλα τονίζει ότι το κυβερνών ΡΡ (αδερφό κόμμα του ΔΗΣΥ στην Ισπανία) έχει ενώσει εντός των κόλπων του τη δεξιά και την ακροδεξιά και υπερασπίζεται με διαφορετικές διαβαθμίσεις, τη δικτατορία και την κληρονομιά της…

Συνέντευξη στον Νικόλα Νικόλα

JON HERNANDEZ HIDALGO

Στην Κύπρο δεν είναι πολύ γνωστή η συμμετοχή Κύπριων εθελοντών στο Ισπανικό Εμφύλιο στο πλευρό των δημοκρατικών δυνάμεων. Πόσο γνωστή είναι η δράση των Διεθνών Ταξιαρχιών στην ίδια την Ισπανία;

Δεν είναι κάτι ευρέως γνωστό. Οχι μόνο για τους Κύπριους εθελοντές στις Διεθνείς Ταξιαρχίες, αλλά ευρύτερα για τους ξένους εθελοντές, οι οποίοι πολέμησαν στη χώρα μας για την υπεράσπιση της Δημοκρατίας απέναντι στο φασισμό. Είμαστε ευγνώμονες για τη συμμετοχή και Κύπριων εθελοντών υπέρ της ισπανικής Δημοκρατίας. Υποκλίνομαι σε όσους έδωσαν τη ζωή τους στην Ισπανία γι’ αυτό τον αγώνα.
Στην Ισπανία πολλά πράγματα για τον ίδιο τον εμφύλιο δεν είναι πολύ γνωστά στους ίδιους τους Ισπανούς.

Γιατί υπάρχει αυτό το φαινόμενο;

Για δυο κυρίως λόγους. Πρώτα λόγω της φασιστικής δικτατορίας του Φράνκο και της διάρκειάς της. Μιας δικτατορίας που φυσικά συνοδεύτηκε με μια τεράστια παραχάραξη της Ιστορίας με σκοπό να δικαιωθούν οι νικητές του εμφυλίου και το ίδιο το καθεστώς που εγκαθίδρυσαν διαλύοντας τη Δημοκρατία και πολεμώντας το λαό. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι η μετάβαση από τη δικτατορία στη φιλελεύθερη δημοκρατία τη δεκαετία του ’70 υπήρξε ένα άτυπο «σύμφωνο σιωπής». Προτεραιότητα τότε ήταν να ορθοποδήσει η Ισπανία και δεν υπήρξε κατακραυγή για εγκλήματα της δικτατορίας, ούτε άγγιξε πραγματικά η πολιτεία το ζήτημα της ιστορικής επανόρθωσης. Δεν ανοίχτηκε ζήτημα για τον εμφύλιο και τα εγκλήματα της δικτατορίας. Επικράτησε η σιωπή.

Ακόμη είναι ζήτημα ταμπού ο εμφύλιος για την ισπανική κοινωνία;

Σήμερα μπορεί να μην είναι θέμα ταμπού αλλά μέχρι πριν μερικά χρόνια ήταν. Ομως μέχρι και σήμερα ηλικιωμένοι που έζησαν τον εμφύλιο δεν θέλουν να μιλούν γι’ αυτό το ζήτημα. Δεν θέλουν να μιλούν για τις εμπειρίες τους σ’ αυτό τον πόλεμο. Τα ίδια τα άτομα, τα οποία συμμετείχαν ακόμη φοβούνται να εξιστορήσουν τις εμπειρίες τους. Σήμερα δεν είναι θέμα ταμπού αλλά είναι ένα ζήτημα που δεν αγγίζεται. Ούτε από το σχολικό πρόγραμμα, ούτε από τα ΜΜΕ, ούτε από πολιτιστικούς φορείς, ούτε από συστημικούς ιστορικούς.

Η ισπανική κυβέρνηση δεν χρηματοδοτεί την όποια έρευνα για τον πόλεμο. Ούτε καν για την εξεύρεση των πολλών μαζικών τάφων της περιόδου. Κανείς σχεδόν, πλην των συγγενών και της Αριστεράς, δεν θέτει το ζήτημα της έρευνας γι’ αυτούς τους μαζικούς τάφους και την έστω και τώρα ταυτοποίηση των θυμάτων, για να περιοριστεί η λίστα με τους χιλιάδες αγνοουμένους του πολέμου.

Υπάρχει ανάλογο κίνημα στην Ισπανία όπως στη Λατινική Αμερική, για παράδειγμα τη Χιλή και την Αργεντινή, όπου συγγενείς θυμάτων της δικτατορίας αγωνίζονται για την εξεύρεση αγνοουμένων και για δικαιοσύνη;

Υπάρχουν πολλές οργανώσεις και σύνδεσμοι σε όλη τη χώρα, καθώς και πανεθνικές ομοσπονδίες. Σύνδεσμοι για την ιστορική αποκατάσταση και οργανώσεις συγγενών. Ολοι αυτοί δεν λαμβάνουν καμία κρατική ενίσχυση και χρηματοδότηση. Συνεχίζουν τον αγώνα τους χωρίς αποτέλεσμα, αφού δεν υπάρχει ανταπόκριση από την πολιτεία που επιμένει σ’ αυτό το σύμφωνο σιωπής.

Στη Λατινική Αμερική βλέπουμε έστω και καθυστερημένα να δικάζονται φασίστες για εγκλήματα δικτατοριών. Υπήρξε κάτι ανάλογο στην Ισπανία;

Οχι στην Ισπανία. Τώρα προσπαθεί ένα δικαστήριο της Αργεντινής να διώξει υπεύθυνους των εγκλημάτων της δικτατορίας του Φράνκο στην Ισπανία! Και αυτό γιατί στη μετάβαση από τη δικτατορία στη δημοκρατία δόθηκε «αμνηστία». Ετσι η ισπανική δικαιοσύνη δεν μπορεί να αγγίξει τους φασίστες, οι οποίοι ευθύνονται για τεράστια εγκλήματα… Το ΚΚ Ισπανίας απαιτεί τη δίκη αυτών των ανθρώπων, γιατί πρόκειται για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Πρόκειται για γενοκτονία. Υπογραμμίζουμε ότι αυτά τα εγκλήματα βάσει του διεθνούς δικαίου δεν υπόκεινται σε καμία αμνήστευση και παραγραφή. Οι κυβερνώντες, όμως, έχουν καλυμμένα τα νώτα αυτών των εγκληματιών πατώντας σ’ αυτή την αμνήστευση.

Οταν τη δεκαετία του ’90 δόθηκε τιμής ένεκεν η ισπανική υπηκοότητα σε μέλη των Διεθνών Ταξιαρχιών, συμπεριλαμβανομένων Κυπρίων, δεν άγγιξε αυτό τη δημόσια ζωή;

Είναι αλήθεια ότι υπήρξε αυτή η εκδήλωση τιμής προς όλα τα μέλη των Διεθνών Ταξιαρχιών. Στην πράξη, όμως, αυτό δεν έγινε δημόσια. Δεν έφτασε στο λαό. Η πλειοψηφία των τελετών απόδοσης της υπηκοότητας έγινε σε ιδιωτικές κλειστές συνόδους χωρίς δημοσιότητα.

Υπάρχουν μνημεία στην Ισπανία για τα θύματα του πολέμου, ντόπιους υπερασπιστές της Δημοκρατίας και ξένους εθελοντές;

Υπάρχουν μερικά μνημεία που είναι διασκορπισμένα σε όλη την επικράτεια της Ισπανίας. Ομως η πλειοψηφία τους είναι αποτέλεσμα πρωτοβουλιών από συνδέσμους μνήμης και οργανώσεις της Αριστεράς. Ελάχιστα σχετίζονται με τη θεσμοθετημένη πολιτεία και όταν γίνεται αυτό αφορά την τοπική αυτοδιοίκηση σε χώρους όπου είναι δυνατή η Αριστερά.

Είναι κάτι το περίεργο αφού ακόμη και σήμερα συνεχίζει να υπάρχει στο κέντρο της Μαδρίτης το μνημείο που ανεγέρθηκε από τη δικτατορία προς τιμήν των νικητών του πολέμου, προς τιμήν των φασιστών. Ενα μεγάλο μνημείο, η συντήρηση του οποίου ακόμη και σήμερα χρηματοδοτείται από το ισπανικό κράτος. Ενα μνημείο που κτίστηκε από αιχμαλώτους του πολέμου. Πολιτικούς κρατουμένους των στρατοπέδων συγκέντρωσης του Φράνκο…

Βλέπουμε ότι ακόμη υπάρχουν ομάδες, οι οποίες τιμούν τον Φράνκο. Είναι αυτό αποδεκτό από την κοινωνία;

Αυτό που αναφέρετε είναι μια τρομακτική πραγματικότητα. Το σύμφωνο «σιωπής», στο οποίο αναφέρθηκα προηγουμένως, επέτρεψε να μην δημιουργηθεί μια συλλογική μνήμη ενάντια στην πολυετή φασιστική δικτατορία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το γεγονός ότι πολλοί δρόμοι και πλατείες έχουν ονόματα φασιστών στρατιωτικών του Φράνκο. Κάτι που είναι αδιανόητο στη Γερμανία για τους ναζί στρατηγούς του Χίτλερ. Αυτό το παράδειγμα της Γερμανίας το επικαλούμαστε στην Ισπανία. Η διαφορά, φυσικά, είναι ότι οι Γερμανοί φασίστες έχασαν τον πόλεμο, οι Ισπανοί ομογάλακτοί τους νίκησαν…

Το κυβερνών «Λαϊκό Κόμμα» (ΡΡ), το οποίο είναι μέλος του «Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος» συνεχίζει να υπερασπίζεται τη δικτατορία;

Πολλά στελέχη του PP περιλαμβανομένων υψηλόβαθμων στελεχών υπερασπίζονται τη δικτατορία. Αρκετοί εξ αυτών συμμετείχαν στη δικτατορία. Με τη δικτατορία όλα τα στελέχη της δεν ήταν ιδεολογικά φασίστες, αφού υπήρχε και ο οπορτουνισμός όσων δεξιών ήθελαν να αναδειχθούν. Με τη μετάβαση στη δημοκρατία κοιμήθηκαν το βράδυ ως υποστηρικτές της δικτατορίας και ξύπνησαν όλοι τους δημοκράτες δεξιοί…

Το ΡΡ είναι ένα κόμμα πολύ ετερογενές. Είναι αλήθεια ότι η πλειοψηφία της ηγεσίας του ΡΡ είναι πιο φιλελεύθερα δεξιά. Αρκετοί, όμως, είναι ακόμη υποστηρικτές του Φράνκο. Ακόμη και φιλελεύθεροι στο PP τείνουν προς υπεράσπιση της δικτατορίας. Εστω και με τη σιωπή ή μη καταδίκη. Το ΡΡ το κάνει αυτό καταφέρνοντας να συνενώσει όλη τη δεξιά, από την κεντροδεξιά στην ακροδεξιά, εντός των γραμμών του.

Δεν υπάρχει ενδυνάμωση των νεοφασιστών της «Φάλαγγας»;

Η υποστήριξη των ακροδεξιών πάει στο PP. Στις εκλογές του 2011 το ΡΡ έλαβε 44.63%, το σοσιαλδημοκρατικό PSOE 28.76% και εμείς της IU ήμασταν τρίτοι με 6.92%. To κόμμα του Φράνκο, οι φασίστες της «Φάλαγγας», είναι πλέον πολύ περιθωριακή ομάδα και μάλιστα έχει διασπαστεί σε αρκετά κομμάτια. Στις εκλογές δεν καταφέρνουν να συγκεντρώσουν καν ποσοστό που να ξεπερνά το 0.01%.

Το ΚΚ Ισπανίας θα συνεργαστεί μετεκλογικά με το Podemos που αρνείται κοινές εκλογικές λίστες

Σε κοινωνικό επίπεδο ποια είναι σήμερα η κατάσταση για τον ισπανικό λαό;

Η κατάσταση στην Ισπανία είναι αντίστοιχη μ’ αυτή στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα στα νότια της Ισπανίας. Μεγάλη κοινωνική εξαθλίωση και φτώχεια. Είναι τεράστιο το ποσοστό της ανεργίας και ακόμη μεγαλύτερο ανάμεσα στη νεολαία που αναγκάζεται να μεταναστεύσει σε χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και οι ΗΠΑ για να δουλέψει. Εχουμε παράλληλα τεράστια διαφθορά και ως κληρονομιά της δικτατορίας. Οι σημερινοί κυβερνώντες αναπαράγουν τη διαφθορά της δικτατορίας μέσα από τα παιδιά των φασιστών. Ετσι πάει από γενιά σε γενιά και γιγαντώνεται η διαφθορά.

Υπάρχει, όμως, και η άλλη Ισπανία, της ελπίδας. Γιατί είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια με την οικονομική κρίση έχει πολιτικοποιηθεί ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας που ήταν απόλυτα πολιτικά ανενεργό. Ηταν κατειλημμένο από την κουλτούρα της υπερκατανάλωσης αλλά τώρα ενδιαφέρεται για τα κοινά και αντιδρά μπροστά στη δυστυχία.

Το ΚΚ Ισπανίας αγωνίζεται μέσα από το μέτωπο της «Ενωμένης Αριστεράς» (IU) για ένταση της πάλης μέσα από μια ενιαία δράση της Αριστεράς. Στόχος μας είναι να πλατύνει το αριστερό κίνημα. Ομως ακόμη η κοινωνιολογική κατάσταση στην Ισπανία είναι περίπλοκη για ένα κομμουνιστικό κόμμα λόγω και της έντονης αντικομμουνιστικής κληρονομιάς της δικτατορίας. Ο πρώτιστος στόχος μας τώρα είναι να κινητοποιήσουμε διάφορες ετερογενείς δυνάμεις που αγωνίζονται τα τελευταία χρόνια ενάντια στην Τρόικα και τις πολιτικές της ΕΕ. Να συνενώσουμε αυτά τα κινήματα και τις πλατφόρμες και σε μια εκλογική συμμαχία.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο υπάρχει δυνατότητα συνεργασίας με το Podemos;

Ναι. Εμείς ως IU, μετά τις ευρωεκλογές, έχουμε αποστείλει επίσημη πρόσκληση στο Podemos για συνεργασία και κοινή εκλογική λίστα στις εθνικές εκλογές του επόμενου Δεκέμβρη. Ηταν αρνητική η απάντησή τους. Θεωρούν ότι επειδή αντλούν δύναμη από ψηφοφόρους της κεντροαριστεράς και του κέντρου, θα τους χάσουν, εάν συνεργαστούν με το ΚΚ Ισπανίας. Εμείς πάντως, αφού φοβούνται την εκλογική συνεργασία, θεωρούμε βέβαιο ότι μπορούμε να συνεργαστούμε μετεκλογικά με το Podemos. Επειδή οι στόχοι μας είναι οι ίδιοι. Ενάντια στην Τρόικα και τη λιτότητα.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy