Καταπολέµηση της διαφθοράς: Τέσσερις τρόποι µε τους οποίους το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αθετεί τις υποσχέσεις του

Την Πέµπτη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε δύο ψηφίσµατα σχετικά µε ζητήµατα διαφάνειας και ακεραιότητας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ.

Το πρώτο αφορά τον έλεγχο της χρηµατοδότησης των ΜΚΟ.

Αντί το Ευρωκοινοβούλιο να επικεντρωθεί στη βελτίωση των κανόνων που διέπουν τη λειτουργία των θεσµικών οργάνων της Ε.Ε. και στην επιβολή τους, µε πρώτιστη έγνοια τη λειτουργία των χιλιάδων εταιρειών λόµπι, κάποιοι άρπαξαν την ευκαιρία για να µεταθέσουν την ευθύνη στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

Το Κοινοβούλιο θεωρεί ότι ΜΚΟ που λαµβάνουν χρήµατα από φορείς ή πρόσωπα που δεν υποχρεούνται να εγγραφούν στο Μητρώο ∆ιαφάνειας (π.χ. τρίτες χώρες) οφείλουν να δηλώνουν τα έσοδα αυτά και ζητά να σταµατά η χρηµατοδότησή τους από την ΕΕ σε περίπτωση που δεν παρέχουν τις σχετικές πληροφορίες. Ζητά ακόµα ενδελεχή έλεγχο οικονοµικών στοιχείων πριν την εγγραφή µιας ΜΚΟ στο Μητρώο, τη δηµοσίευση όλων των συµβάσεων µεταξύ ΜΚΟ και Επιτροπής και έναν σαφή ορισµό για το ποιες ΜΚΟ µπορούν να εγγραφούν στο Μητρώο και να λάβουν ευρωπαϊκή χρηµατοδότηση. Καταδικάζει, ωστόσο, την εκµετάλλευση του σκανδάλου για την πραγµατοποίηση µιας λανθασµένης εκστρατείας δυσφήµισης των ΜΚΟ.

Το ψήφισµα εγκρίθηκε µε 401 ψήφους υπέρ, 3 κατά και 133 αποχές.

Το δεύτερο αφορά τη δηµιουργία ενός ανεξάρτητου φορέα δεοντολογίας.

Το Κοινοβούλιο επαναλαµβάνει το αίτηµά του για έναν ανεξάρτητο φορέα δεοντολογίας για τα θεσµικά όργανα της ΕΕ. Η πρόταση της Επιτροπής θα πρέπει να υποβληθεί µέχρι τον Μάρτιο και οι διαπραγµατεύσεις θα πρέπει να ολοκληρωθούν µέχρι τη θερινή διακοπή των εργασιών. Αυτός ο φορέας θα πρέπει να ενεργεί βάσει σαφούς διάκρισης µεταξύ εγκληµατικών ενεργειών, παραβιάσεων των θεσµικών κανόνων και ανήθικης συµπεριφοράς. Θα διαδραµατίζει καίριο ρόλο στην προστασία των µαρτύρων δηµοσίου συµφέροντος εντός των θεσµικών οργάνων της ΕΕ, ενώ θα συνεργάζεται συµπληρωµατικά µε άλλα όργανα της ΕΕ, όπως η υπηρεσία καταπολέµησης της απάτης (OLAF), η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), ο ∆ιαµεσολαβητής και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο.

Το ψήφισµα εγκρίθηκε µε 388 ψήφους υπέρ, 72 κατά και 76 αποχές.

Απαιτούνται ισχυρές και άµεσες µεταρρυθµίσεις

Σε συνέχεια των µέτρων που ζήτησε το Κοινοβούλιο τον ∆εκέµβριο του 2022, οι ευρωβουλευτές απαριθµούν τοµείς στους οποίους απαιτούνται περαιτέρω βελτιώσεις, ζητώντας συγκεκριµένα:

– Καλύτερη εφαρµογή του κώδικα δεοντολογίας, συµπεριλαµβανοµένων των οικονοµικών κυρώσεων σε περίπτωση παραβάσεων, την επέκταση του καταλόγου ενεργειών που επιφέρουν κυρώσεις και την απαγόρευση των δραστηριοτήτων επ’ αµοιβή που θα µπορούσαν να δηµιουργήσουν σύγκρουση συµφερόντων µε το ρόλο του µέλους του ΕΚ.

– Θέσπιση διαδικασίας έγκρισης για ταξίδια που πληρώνονται από τρίτες χώρες και πρόσθετους ελέγχους για τους βοηθούς των ευρωβουλευτών και το προσωπικό του ΕΚ που εργάζονται σε ευαίσθητους τοµείς πολιτικής, ιδίως στους τοµείς των εξωτερικών υποθέσεων, της ασφάλειας και της άµυνας.

– Δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων των ευρωβουλευτών στην αρχή και στο τέλος κάθε θητείας.

– Υποχρέωση των ευρωβουλευτών, του προσωπικού τους και των υπαλλήλων του ΕΚ να δηλώνουν στο Μητρώο ∆ιαφάνειας της ΕΕ συναντήσεις µε διπλωµάτες τρίτων χωρών, όταν αυτοί έχουν ενεργό ρόλο και άµεση επιρροή στο έργο του ΕΚ, εκτός εάν αυτό θα µπορούσε να θέσει σε κίνδυνο εµπλεκόµενα άτοµα ή το δηµόσιο συµφέρον.

– Ευθυγράµµιση των εσωτερικών κανόνων του ΕΚ µε την οδηγία για τους µάρτυρες δηµοσίου συµφέροντος.

– Επέκταση των µέτρων που έχουν ληφθεί όσον αφορά τους αντιπροσώπους του Κατάρ και σε εκείνους του Μαρόκου.

«Οι διεφθαρµένοι πολιτικοί είναι σαν τους βρικόλακες»

Η Οµάδα της Αριστεράς στο ΕΚ υπέβαλε σειρά τροποποιήσεων στα ψηφίσµατα, κάποιες από τις οποίες έγιναν αποδεκτές. Θεωρεί, όµως, ότι πρέπει να γίνουν πολλά ακόµα για ουσιαστική αντιµετώπιση των φαινοµένων διαφθοράς στα θεσµικά όργανα της ΕΚ. Όπως σηµειώνει, ενώ τον περασµένο ∆εκέµβριο, µετά το ξέσπασµα του σκανδάλου διαφθοράς, οι ευρωβουλευτές δήλωναν σε όλους τους τόνους ότι θα προωθήσουν τη µηδενική ανοχή στη διαφθορά, δύο µήνες µετά οι διεκδικήσεις των πολιτικών οµάδων εξαφανίστηκαν αφήνοντας το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο µε ένα αδιαφανές σχέδιο που παρουσίασε η πρόεδρός του, Ροµπέρτα Μέτσολα.

Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση της συµπροέδρου της Οµάδας, Μανόν Οµπρί: «Οι διεφθαρµένοι πολιτικοί είναι λίγο σαν τους βρικόλακες. Μισούν το φως. ∆ύο µήνες µετά το Qatargate και είµαστε ακόµα στο σκοτάδι για το τι σχεδιάζει να κάνει το Κοινοβούλιο στη συνέχεια. Αυτή η κουλτούρα αδιαφάνειας πρέπει να τελειώσει».

Πού επικεντρώνει την προσοχή της η Οµάδα της Αριστεράς στο ΕΚ

Η Οµάδα της Αριστεράς κατέγραψε σε εκτενή έκθεσή της 4 τρόπους µε τους οποίους το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτυγχάνει στον αγώνα του κατά της διαφθοράς.

1. Άλλα δηµόσια, άλλα µεταξύ µας

Τον ∆εκέµβριο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξε σε 15 µέτρα για αντιµετώπιση της διαφθοράς και εµβάθυνση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στις εργασίες του. Αντί να κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να διασφαλίσει την ταχεία εφαρµογή αυτών των µέτρων, η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ροµπέρτα Μέτσολα, πρότεινε τελικά ένα σχέδιο δράσης που ουσιαστικά αγνοεί τα 11 από τα 15 µέτρα. Η εγκατάλειψη των περισσότερων από τις δεσµεύσεις αυτές και η αντικατάστασή τους από ένα σχέδιο που έτυχε διαπραγµάτευσης πίσω από κλειστές πόρτες δεν είναι ο τρόπος για να αποκατασταθεί η αξιοπιστία του Κοινοβουλίου!

2. Αρνηθείτε την ευθύνη, κατηγορήστε τις ΜΚΟ

Το σκάνδαλο διαφθοράς έχει στρέψει τα φώτα της δηµοσιότητας στους πενιχρούς και χαλαρούς κανόνες εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ρυθµίζουν τη συµπεριφορά του προσωπικού και των ευρωβουλευτών. Αντί να επικεντρωθεί σε αυτά, η δεξιά πτέρυγα άρπαξε την ευκαιρία για να µεταθέσει την ευθύνη στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Οι µεταρρυθµίσεις που απαιτούνται στον λεγόµενο ευρωπαϊκό οίκο της δηµοκρατίας πρέπει να περιλαµβάνουν µέτρα όπως η σύσταση εξεταστικής επιτροπής και η υποχρεωτική δήλωση περιουσιακών στοιχείων και εισοδηµάτων για όλους τους ευρωβουλευτές στην αρχή και στο τέλος κάθε θητείας. Αυτό θα αποκάλυπτε, για παράδειγµα, τα κέρδη που έχουν ευρωβουλευτές από άλλες δραστηριότητές τους, όπως τις 20.000 ευρώ που παίρνει ο Μάνφρεντ Βέµπερ ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόµµατος, επιπλέον του µισθού του ως ευρωβουλευτής.

3. Τα µικροπολιτικά κέρδη πάνω από το σωστό

Τους τελευταίους µήνες ακούσαµε ξανά και ξανά πώς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να εργαστεί για να καθαρίσει το σπίτι του για να ανακτήσει την εµπιστοσύνη των πολιτών. Η καταπολέµηση της διαφθοράς και η εµπέδωση της ακεραιότητας στη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των ευρωπαϊκών θεσµικών οργάνων δεν είναι κάτι που θεωρούµε ως µέσο για την επίτευξη ενός σκοπού. Αντίθετα, καλούµε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να υλοποιήσει τα µέτρα που εγκρίθηκαν στο ψήφισµα του ∆εκεµβρίου, διότι αυτό είναι το σωστό. Το να κάνουµε αυτό που είναι σωστό και ηθικό είναι ο µόνος τρόπος για να διασφαλίσουµε ότι οι πολίτες δεν θα χάσουν την πίστη τους στην πολιτική.

4. Αγνοώντας τον ελέφαντα στο δωµάτιο: εταιρικά λόµπι

Ενώ τα σκάνδαλα διαφθοράς µε επίκεντρο το Μαρόκο και το Κατάρ εστιάζουν στο ρόλο τρίτων χωρών στη διαµόρφωση της πολιτικής της ΕΕ, ο πραγµατικός ελέφαντας στο δωµάτιο είναι τα εταιρικά λόµπι. Πέρσι ο Economist δηµοσίευσε ότι 25.000 λοµπίστες, µε συνδυασµένο ετήσιο προϋπολογισµό που υπολογίζεται συντηρητικά σε περισσότερα από 3 δισ. ευρώ, εργάζονται µε στόχο τον επηρεασµό ευρωπαϊκών πολιτικών. Περίπου 7.500 από αυτούς τους λοµπίστες είναι διαπιστευµένοι στο ΕΚ, πράγµα που σηµαίνει ότι έχουν τη δυνατότητα να συναντώνται τακτικά µε ευρωβουλευτές οι οποίοι –ακόµα– δεν έχουν καµία υποχρέωση να καταχωρίζουν αυτές τις συναντήσεις στο Μητρώο ∆ιαφάνειας της ΕΕ. Υπήρξαν καταγγελίες για ύποπτα λόµπι που αφορούσαν τις µεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, τα ορυκτά καύσιµα και τις ψηφιακές πλατφόρµες, γεγονός που δείχνει το ανελέητο εταιρικό λόµπι που έχει ως στόχο τα θεσµικά όργανα της ΕΕ. Μέχρι να αντιµετωπιστεί και να ρυθµιστεί πλήρως αυτό, η λογοδοσία και η αξιοπιστία θα παραµείνουν ένας µακρινός αντικατοπτρισµός.