Και το φθινόπωρο φέρνει… αλλεργίες

Της Γιώργιας Ερωτοκρίτου

Εξίσου ενοχλητικά και ανυπόφορα τα συμπτώματα, όπως και την άνοιξη 

Οι αλλεργίες δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο της άνοιξης, συμβαίνουν και το φθινόπωρο και μάλιστα σε αρκετά μεγάλη κλίμακα. Τα αλλεργιογόνα μπορεί να είναι διαφορετικά, αλλά μπορούν να προκαλέσουν εξίσου ενοχλητικά και ανυπόφορα συμπτώματα, με αυτά των ανοιξιάτικων αλλεργιών.

Το φθινόπωρο τα φυτά εκκρίνουν μικροσκοπικά κύτταρα, την γύρη, ώστε να μπορέσουν να αναπαραχθούν. Όταν η γύρη ή άλλο αλλεργιογόνο εισχωρεί στη μύτη, το ανοσοποιητικό σύστημα ορισμένων ανθρώπων λανθασμένα το θεωρεί ως «εισβολέα» και απελευθερώνει αντισώματα, ουσίες που φυσιολογικά καταπολεμούν τα βακτήρια, τους ιούς και άλλες ασθένειες που προκαλούν οι μικροοργανισμοί. Τα αγριόχορτα είναι το επικρατέστερο αλλεργιογόνο, αν και αρχίζουν να ανθίζουν τον Αύγουστο, ενώ η παραγωγή γύρης συνεχίζεται μέχρι τους φθινοπωρινούς μήνες. Περίπου τα τρία τέταρτα των ανθρώπων που είναι αλλεργικοί στη γύρη των ανοιξιάτικων φυτών είναι επίσης αλλεργικοί και στο αγριόχορτο, καθώς η γύρη του ταξιδεύει μεγάλες αποστάσεις με τη βοήθεια του αέρα.

Και η μούχλα, η οποία αναπτύσσεται τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς χώρους, είναι επίσης «ένοχη» επειδή μπορεί να εξαπλωθεί άμεσα. Τα ξεραμένα φύλλα των δέντρων που στοιβάζονται σε πεζοδρόμια και αυλές είναι το κατάλληλο περιβάλλον για την ανάπτυξη της μούχλας, η οποία βέβαια μπορεί να εντοπισθεί σε υπόγειους χώρους αλλά και στο μπάνιο. Μια άλλη συχνή αιτία αλλεργίας είναι τα ακάρεα της σκόνης, τα οποία μέσω του αέρα τρυπώνουν παντού, κάνοντας τους πολίτες να φτερνίζονται συνεχώς. Η σχετικά υψηλή θερμοκρασία, η υγρασία, οι σχολικές αίθουσες διδασκαλίας που έχουν παραμείνει για πολύ καιρό κλειστές, όπως και τα χαλιά, τα στρώματα, οι κουρτίνες και τα χνουδωτά παιδικά παιχνίδια, είναι οι πλέον κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη των ακάρεων που ευδοκιμούν μέσα στη σκόνη των κτιρίων, καθώς η ύπαρξή τους μάλιστα δεν εξαρτάται από το πόσο καθαρός είναι ο χώρος. Δυστυχώς και οι ισχυροί άνεμοι μπορούν να κάνουν «ζημιά», καθώς λόγω της διασποράς της γύρης μπορεί να επιδεινώνουν τα συμπτώματα των αλλεργικών ατόμων.

Φτέρνισμα, βήχας και μαύροι κύκλοι

Στο μεταξύ, ουκ ολίγα είναι τα συμπτώματα που προκαλούν οι αλλεργίες στον ανθρώπινο οργανισμό. Συγκεκριμένα το αγριόχορτο, η γύρη ή η μούχλα περικλείονται στην έννοια της αλλεργικής ρινίτιδας, η οποία συνοδεύεται από φτέρνισμα, βήχα, δακρύρροια, συνάχι, κνησμό σε μάτια και μύτη και μαύρους κύκλους κάτω απ’ τα μάτια. Τα αλλεργιογόνα που μεταφέρονται με τον αέρα μπορούν επίσης να προκαλέσουν άσθμα, που συντελεί σε δύσπνοια, βήχα και συριγμό. Οι αντιδράσεις σε τρόφιμα συνοδεύονται από κοιλιακές κράμπες, ναυτία, εμετό, διάρροια, βήχα και εξανθήματα. Στην περίπτωση της αναφυλαξίας προκαλείται οίδημα στα χείλη, τη γλώσσα και τον λάρυγγα και εκδηλώνεται δύσπνοια.

Γι’ αυτό το λόγο, οι αλλεργιολόγοι συνιστούν στους ασθενείς να υποβάλλονται σε αλλεργικό τεστ, για να εντοπιστεί το υπεύθυνο αλλεργιογόνο και να δοθεί η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή, που θα αποφασιστεί από τον ειδικό γιατρό, βάσει του ιστορικού και της κλινικής εξέτασης. Ένας αλλεργιολόγος θα βοηθήσει τον ασθενή να ανακαλύψει τι του προκαλεί αλλεργία. Μελετώντας λεπτομερώς το ιατρικό ιστορικό και καταγράφοντας τα συμπτώματα, ο ειδικός θα υποβάλλει τον ασθενή σε δερματικό τεστ (δηλαδή θα αφαιρέσει ελάχιστη ποσότητα δέρματος επί της οποίας θα τοποθετήσει ένα αλλεργιογόνο). Αν είναι αλλεργικός στην ουσία, η περιοχή του δέρματος θα κοκκινίσει και θα έχει κνησμό. Αυτό σημαίνει ότι ο οργανισμός αρχίζει να παράγει αντισώματα στο αλλεργιογόνο.

Μια άλλη διαγνωστική μέθοδος των αλλεργιών είναι μέσω εξέτασης αίματος που ανιχνεύει τα επίπεδα των αντισωμάτων σε ένα συγκεκριμένο αλλεργιογόνο. Κυρίως η δοκιμασία αυτή χρησιμοποιείται στη διάγνωση των διατροφικών αλλεργιών.

Υπάρχουν όμως και απλά βήματα που πρέπει να κάνουμε για να αποφύγουμε ή να αντιμετωπίσουμε τις αλλεργίες. Οι πολίτες καλούνται να μένουν σε κλειστό χώρο -με παράθυρα και πόρτες κλειστά- όταν η γύρη είναι στην κορύφωσή της (10:00- 15:00). Παράλληλα, πριν ενεργοποιηθεί η θέρμανση για τα πρώτα κρύα του φθινοπώρου, πρέπει να καθαριστούν εξονυχιστικά τα θερμαντικά σώματα και αλλαχθούν τα φίλτρα καθώς σωματίδια μούχλας και άλλα αλλεργιογόνα παγιδεύονται στους αεραγωγούς των κεντρικών συστημάτων ψύξης/θέρμανσης κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και απελευθερώνονται στον αέρα όταν το σύστημα θέρμανσης τεθεί σε λειτουργία. Επίσης, στους κλειστούς χώρους καλό είναι να τίθεται σε λειτουργία ειδική συσκευή που θα διατηρεί την υγρασία σε φυσιολογικά επίπεδα, ενώ όσοι καθαρίζουν την αυλή ή υπόγειους χώρους να χρησιμοποιούν μάσκα.

Για την αποφυγή διατροφικών αλλεργιών, οι ειδικοί συστήνουν να ετοιμάζεται από το σπίτι το κολατσιό του παιδιού για το σχολείο. Επίσης το προσωπικό του σχολείου πρέπει να είναι ενήμερο για τις αλλεργίες του παιδιού και αν είναι σε σοβαρή μορφή, πρέπει να υπάρχει στη σάκα του παιδιού ένα στυλό επινεφρίνης, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Οι τροφές – προστάτες από τις αλλεργίες

Για ακόμα μια φορά η λύση για την αντιμετώπιση αλλά και πρόληψη από τις αλλεργίες βρίσκεται στις διατροφικές μας συνήθειες. Υπάρχουν τροφές οι οποίες είναι κυρίως εποχιακές και βοηθούν στο να καταπολεμηθούν οι αλλεργίες που καραδοκούν τον Σεπτέμβριο. Μερικές από αυτές είναι το μπρόκολο, το οποίο είναι πλούσιο σε βιταμίνη C και έχει αποδειχτεί ότι βοηθάει στα προβλήματα με το ιγμόρειο. Επίσης το πράσινο λάχανο είναι πλούσιο σε καροτίνη, βοηθάει τον οργανισμό να αντεπεξέλθει και να ξεπεράσει γρήγορα τυχόν αλλεργίες. Όσο πιο σκούρα τα φύλλα του τόσο πιο πλούσιο είναι σε καλά συστατικά για τον οργανισμό. Ταυτόχρονα, το σκόρδο και το κρεμμύδι, παρά την έντονη μυρωδιά τους, δρουν ως αντισταμινικά και προλαμβάνουν αλλεργικές φλεγμονές, όπως η βουλωμένη μύτη. Και το καρότο λόγω της καροτίνης που περιέχει είναι ό,τι καλύτερο για τον οργανισμό. Σύμφωνα με έρευνες, αν τα καρότα βράσουν ελαφριά, τότε προσφέρουν περισσότερα θρεπτικά συστατικά απ’ ό,τι εάν τα τρώγαμε ωμά. Πλούσιο σε βιταμίνη C είναι και το σέλινο, το οποίο βοηθάει όχι μόνο στην αντιμετώπιση τυχόν αλλεργιών, αλλά και την αρτηριακή πίεση, καθώς και χρόνιους πόνους. Είναι ένα λαχανικό το οποίο δεν χάνει τα καλά του συστατικά είτε είναι ωμό είτε μαγειρεμένο.

Σε ό,τι αφορά στα ροφήματα, εκτός από το νερό, το τσάι συμβάλλει θετικά στην αντιμετώπιση των αλλεργικών νοσημάτων. Όπως για παράδειγμα το φθινοπωρινό βότανο  τσουκνίδα βοηθάει να αντιμετωπιστούν πολλά συμπτώματα αλλεργιών, καθώς περιέχει ισταμίνη. Ωστόσο η μακροχρόνια χρήση της τσουκνίδας δεν ενδείκνυται, καθώς μπορεί να μειώσει τα επίπεδα καλίου του οργανισμού.

Πέρα από τις τροφές που μπορούν να σε προστατέψουν, υπάρχουν και εκείνες που προκαλούν αλλεργικά συμπτώματα, γνωστό ως «σύνδρομο στοματικής αλλεργίας». Συνεπώς τα άτομα με αλλεργίες καλό θα ήταν να αποφεύγουν τα μήλα, τις μπανάνες, το πεπόνι, το καρπούζι, το αγγούρι, το κολοκύθι, το χαμομήλι, το μέλι και τα φυστίκια.

Ένας στους τρεις Κύπριους υποφέρει από αλλεργίες

Έξαρση παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην εμφάνιση αλλεργικών νοσημάτων ανά το παγκόσμιο. Δικαίως, λοιπόν, έχει χαρακτηριστεί ως «Επιδημία Αλλεργίας». Ο αλλεργιολόγος Ανδρέας Λιβέρης ανέφερε στην εκπομπή του Άστρα «Το ζην αναζητά το ευ» ότι ένας στους τρεις πολίτες -τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό- θα έρθει αντιμέτωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του με κάποιας μορφής αλλεργία. Όπως είπε «οι αλλεργίες δεν κάνουν διακρίσεις και μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους σε οποιοδήποτε άνθρωπο αλλά και σε οποιαδήποτε ηλικία». Σύμφωνα πάντως με στατιστικά στοιχεία, η πιθανότητα εμφάνισης αλλεργίας σε παιδιά με έναν γονέα με αλλεργική νόσο είναι 30-35%. Αν και οι δύο γονείς είναι αλλεργικοί, η πιθανότητα αγγίζει το 70%.