Κεφάλαιο ΥΓΕΙΑ: Με πολλές εκκρεμότητες η οικονομική αυτονόμηση

• Μέχρι τον Μάιο η διοίκηση του ΟΚΥπΥ μετακομίζει στο Aluminium Tower
• €195 εκ. για την τριετία 2021 – 2023 για αναβαθμίσεις και επεκτάσεις των νοσοκομειακών υποδομών  

Του Ειρηναίου Πίττα

Το ζήτημα της αυτονόμησης των δημοσίων νοσηλευτηρίων βρέθηκε ξανά στο προσκήνιο τις τελευταίες μέρες, με αφορμή τον ελλειμματικό προϋπολογισμό του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚΥπΥ) και την ανάγκη συμβολής του κράτους.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ), τα πρώτα 5 χρόνια τυχόν ελλείμματα του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας θα καλύπτονται από το κράτος. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα ελλείμματα που θα παρουσιάζει ο ΟΚΥπΥ στους προϋπολογισμούς του έως την 31η Μαΐου 2024 θα συμπληρώνονται από τον κρατικό προϋπολογισμό ή, διαφορετικά, από την 1η Ιουνίου 2024 ο ΟΚΥπΥ δεν πρέπει να έχει ελλείματα, ούτως ώστε να καθίσταται βιώσιμος.

Η λογική με βάση την οποία περιλήφθηκε η συγκεκριμένη πρόνοια στη νομοθεσία του ΓεΣΥ είναι ότι σε αυτά τα 5 χρόνια ο Οργανισμός πρέπει να εξασφαλίσει τη διοικητική και οικονομική αυτονόμηση των δημοσίων νοσηλευτηρίων, αλλά παράλληλα να γίνουν και οι απαραίτητες αναβαθμίσεις και εκσυγχρονισμός, προκειμένου να μπορούν να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό με τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια σε συνθήκες ΓεΣΥ.

Αν και το ζήτημα χρονικά μοιάζει κάπως πρόωρο για να συζητηθεί, η πρόσφατη δημοσίευση των δεδομένων σχετικά με τους προϋπολογισμούς του ΟΚΥπΥ προκάλεσε ανησυχίες σχετικά με τη βιωσιμότητα του Οργανισμού, αλλά κυρίως το ενδεχόμενο να χρειαστεί το «αναγκαστικό» ξεπούλημα των δημοσίων νοσηλευτηρίων εξαιτίας της εξάρτησης από το κράτος.

Οι εμπλεκόμενοι τονίζουν τη σημασία των δημοσίων νοσηλευτηρίων, όπως φάνηκε, και σε συνθήκες πανδημίας, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να διασφαλιστεί η βιωσιμότητά τους. Την ίδια ώρα, ο ΟΚΥπΥ ζητά πίστωση χρόνου, αφού από τη μια εκκρεμεί η κοστολόγηση υπηρεσιών που υπολογίζεται ότι μπορεί να αντληθούν από άλλες υπηρεσίες ή ευρωπαϊκά κονδύλια και από την άλλη είναι σε εξέλιξη η εκπόνηση επιχειρησιακού πλάνου που θα δώσει την πραγματική εικόνα των οικονομικών του Οργανισμού.

Ο ΟΚΥπΥ θεωρεί ότι μπορεί να επιτύχει το στόχο της διοικητικής και οικονομικής αυτονόμησης των δημοσίων νοσηλευτηρίων μέχρι το 2024, αλλά παράλληλα και να προβεί στις απαραίτητες αναβαθμίσεις σε εξοπλισμό και υποδομές που θα καταστήσουν τα δημόσια νοσηλευτήρια σύγχρονα και κυρίως ανταγωνίσιμα στο περιβάλλον ΓεΣΥ.

Προς ολοκλήρωση η διοικητική αυτονόμηση

Η διοικητική αυτονόμηση του ΟΚΥπΥ βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το 2ο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Αυτή περιλαμβάνει την πρόσληψη συνολικά περίπου 90 λειτουργών για τις ανάγκες του Οργανισμού, αλλά και τη μεταστέγασή του σε συγκεκριμένο κτίριο, το οποίο έχει ήδη βρεθεί (Aluminium Tower) και αναμένεται μέχρι τον Μάιο να έχει μετακομίσει. Στο πλαίσιο της διοικητικής αυτονόμησης, το Δ.Σ. του Οργανισμού έχει ήδη προβεί στη σύσταση οικονομικού τμήματος και λογιστηρίου, κάτι που αναμένεται να συμβάλει στα μέγιστα και για την οικονομική αυτονόμηση.

Σε βάθος χρόνου η οικονομική αυτονόμηση

Σε σχέση με την οικονομική αυτονόμηση, το Διοικητικό Συμβούλιο του Οργανισμού ζητά πίστωση χρόνου δικαιολογώντας τις καθυστερήσεις, επικαλούμενο την πανδημία. Ο ΟΚΥπΥ περιμένει την εκπόνηση επιχειρησιακού πλάνου από μεγάλο ελεγκτικό οίκο στον οποίο ανατέθηκε, καθώς το θεωρεί πολύ σημαντικό για τη μετέπειτα πορεία. Μέσω του Επιχειρησιακού Σχεδίου θα οριστικοποιηθεί η στρατηγική του Οργανισμού, καθώς και μία σειρά από επιπρόσθετες δράσεις που πρέπει να γίνουν σε όλα τα επίπεδα για βελτίωση των αποτελεσμάτων του, ώστε να επιτευχθεί και η οικονομική αυτονόμηση του Οργανισμού. Αναμένεται ότι θα είναι έτοιμο περί τα τέλη Μαρτίου ή αρχές Απριλίου.

Σε σχέση με τους ελλειμματικούς προϋπολογισμούς, το Δ.Σ. εκφράζει αισιοδοξία ότι σε βάθος χρόνου και πριν το 2024 θα επιτευχθεί ο ισοσκελισμός. Αυτό εκτιμάται ότι θα γίνει, μέσω της λεπτομερούς καταγραφής των τρόπων μεγιστοποίησης εσόδων και μείωσης εξόδων, στο επιχειρησιακό πλάνο. Προτεραιότητα αποτελεί επίσης η τιμολόγηση των υπηρεσιών που προσφέρονται εκτός ΓεΣΥ από τα δημόσια νοσηλευτήρια αλλά και αυτών που θεωρούνται ως Υπηρεσίες Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος (ΥΓΟΣ), οι οποίες αναμένεται να ανακτηθούν από άλλες υπηρεσίες του κράτους ή ευρωπαϊκά κονδύλια. Αυτές οι δαπάνες σήμερα παρουσιάζονται στους προϋπολογισμούς που κατατέθηκαν ως κρατική χορηγία, ενώ μετά την κοστολόγηση θα παρουσιάζονται ως έσοδα του Οργανισμού.

Αναφορικά με το έλλειμα που παρουσιάζει ο προϋπολογισμός του ΟΚΥπΥ, η εκπρόσωπος του Υπουργείου Υγείας, κατά τη διάρκεια της συζήτησης του προϋπολογισμού στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής, τόνισε ότι ο ίδιος ο υπουργός έχει εντοπίσει το πρόβλημα και έχει δώσει πίστωση χρόνου στον ΟΚΥπΥ για να το αντιμετωπίσει. Ο υπουργός περιμένει να δει το επιχειρησιακό πλάνο του Οργανισμού, ευελπιστώντας πως τα όσα αναμένει το Δ.Σ. του Οργανισμού από αυτό θα φανούν στην πράξη.

Ο πρόεδρος του ΟΑΥ, Θωμάς Αντωνίου, δεν θέλησε να τοποθετεί σχετικά, σημειώνοντας ότι η πρόοδος του ΟΚΥπΥ παρακολουθείται, αναγνωρίζοντας τη σημασία των δημοσίων νοσηλευτηρίων στο ΓεΣΥ, με τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας, όμως, να αντιμετωπίζει ισότιμα όλους τους παρόχους του ΓεΣΥ, με τη λογική του «money follows the patient», δηλαδή τα λεφτά του ΟΑΥ θα πηγαίνουν εκεί που πάει και ο ασθενής.

«Τρέχει» για αναβάθμιση υποδομών

Στόχος του ΟΚΥπΥ είναι να γίνουν όσα περισσότερα έργα αναβαθμίσεων και επεκτάσεων μέσα στα επόμενα 5 χρόνια που θα υφίσταται, βάσει της νομοθεσίας, η κρατική χορηγία για κάλυψη των ελλειμμάτων των δημοσίων νοσηλευτηρίων.

Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, προβλέπονται δαπάνες ύψους €195 εκατομμυρίων για την τριετία 2021-2023 σε αναπτυξιακά έργα, εκ των οποίων τα 110 εκατομμύρια αφορούν μεγάλες αναβαθμίσεις σε εξοπλισμό και 85 εκατομμύρια για μεγάλα αναπτυξιακά έργα. Μεταξύ αυτών των έργων είναι η αναβάθμιση και επέκταση του Μακάρειου Νοσοκομείου, η ανακαίνιση και επέκταση της Μονάδας Εντατικής των νεογνών στο Μακάρειο, η Μονάδα Αιμοκάθαρσης στην Πάφο, η αναβάθμιση ιατρικών υπηρεσιών στην Κυπερούντα, η νέα μονάδα ψυχικής υγείας στην Αθαλάσσα, αναβαθμίσεις και επεκτάσεις σε Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας και Αμμοχώστου.

Π. Αγαθαγγέλου: Tα δημόσια νοσηλευτήρια θα αναλαμβάνουν εσαεί τα δύσκολα περιστατικά

Κοινή διαπίστωση των εμπλεκόμενων, όπως φάνηκε και σε συνθήκες πανδημίας, είναι πως τα δημόσια νοσηλευτήρια θα αναλαμβάνουν εσαεί τα δύσκολα, περίπλοκα και σπάνια περιστατικά, τις πανδημίες αλλά και άλλες υπηρεσίες προς τους ασθενείς που ναι μεν δεν είναι «κερδοφόρες», αλλά επιβάλλονται για το δημόσιο συμφέρον. Ως εκ τούτου, η στήριξη που πρέπει να υπάρχει από το κράτος, και μετά την 31η Μαΐου, πρέπει να είναι η ανάλογη, τουλάχιστον για τέτοιου είδους υπηρεσίες.

Ο πρόεδρος του ΠΙΣ, Πέτρος Αγαθαγγέλου, κληθείς να σχολιάσει σχετικό ερώτημα σε τηλεσυζήτηση για την Υγεία, που διοργάνωσε πρόσφατα το ΑΚΕΛ, εξέφρασε την άποψη ότι τα δημόσια νοσηλευτήρια, βάσει των δομών της Κύπρου, θα είναι εκείνα που πάντοτε θα αναλαμβάνουν τα μέγιστα προβλήματα. Οι υποδομές του ιδιωτικού τομέα στην ενδονοσοκομειακή περίθαλψη, συνέχισε, είναι υποδομές για συμπληρωματική ενίσχυση των υποδομών και δεν μπορούν, στην παρούσα φάση, να αναλάβουν όλες τις υπηρεσίες, στο βαθμό που καλούνται τα δημόσια νοσηλευτήρια. Πρέπει να είμαστε ενώπιον πραγματικοτήτων, τόνισε, για να συνεχίσει λέγοντας ότι αν υπάρχει σωστός σχεδιασμός και οργάνωση των νοσηλευτηρίων, τότε και η κατανομή των διαθέσιμων πόρων θα γίνεται σωστά και ουσιαστικά. Υπογράμμισε ότι τα δημόσια νοσηλευτήρια είναι η «ραχοκοκαλιά» του συστήματος, ωστόσο συμπλήρωσε πως «αν με βάση το σχεδιασμό απαιτούμε να είναι και ανταγωνίσιμα και παράλληλα να τα φορτώνουμε με όλα εκείνα τα οποία ο ιδιωτικός τομέας δεν “θέλει” ή δεν δύναται να αντιμετωπίσει -με τις επιπλοκές και με τα σπάνια περιστατικά- τότε πρέπει να έχουν και την απαιτούμενη στήριξη».

 

Μ. Κουλούμας: Να χρηματοδοτούνται εκείνες οι υπηρεσίες που είναι «εθνικές»

Ο πρόεδρος των Οργανωμένων Ασθενών, Μάριος Κουλούμας, τόνισε από την άλλη ότι αν σκοπός είναι τα δημόσια νοσηλευτήρια να χρηματοδοτούνται εσαεί, τότε «χάσαμε το παιχνίδι», καθώς θα χαθούν τα όποια κίνητρα εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης. Συμφώνησε ότι έχουν να επιτελέσουν έναν πελώριο κοινωνικό και εθνικό ρόλο και θα πρέπει να χρηματοδοτούνται, αλλά για εκείνες τις υπηρεσίες που είναι «εθνικές», δηλαδή προσφέρουν μόνο αυτά. Όπως είπε, ο ΟΚΥπΥ δεν παύει να είναι ένας πάροχος στο σύστημα, και αυτό που απασχολεί τον ασθενή είναι να λάβει ποιοτικές υπηρεσίες, ανεξαρτήτως αν ο παροχέας είναι δημόσιος ή ιδιωτικός.

 

Γ. Λεοντίου: Επένδυση στην έρευνα

Ο πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Νοσηλευτών και Μαιών, Γιάννης Λεοντίου, ανέφερε πως ο Οργανισμός ναι μεν πρέπει να χαρακτηρίζεται από το επιχειρησιακό μοντέλο, αλλά πρέπει να σκοπεύει στην επένδυση στην έρευνα και την αναβάθμιση και όχι στη συσσώρευση κέρδους.

Σύμφωνα με το εκπρόσωπο Τύπου του ΟΚΥπΥ, Χαράλαμπο Χαριλάου, οι υπηρεσίες που χαρακτηρίζονται ως «εθνικές», που είναι οικονομικά μη συμφέρουσες, πλην όμως απαραίτητες, είναι καταγεγραμμένες και εντάσσονται στις ΥΓΟΣ ή σε Υπηρεσίες που παρέχονται στο πλαίσιο του Δημοσίου Χαρακτήρα των Νοσηλευτηρίων για την παροχή Δημόσιας Υγείας. Παραδείγματα αποτελούν οι δαπάνες για τη λειτουργία του Νοσοκομείου Αθαλάσσας και οι άλλες δομές Ψυχικής Υγείας, οι οποίες δαπάνες ανέρχονται ετησίως σε ποσά περίπου €20 εκατομμύρια, δαπάνες για τη λειτουργία των Νοσοκομείων Κυπερούντας και Πόλης Χρυσοχούς, καθώς και για τα κέντρα υγείας σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές και άλλα, συνεπώς θα συνεχίσουν να καλύπτονται από το κράτος και μετά την 31η Μαΐου 2024.