Κίνα: Στους δρόμους του Μαρξ για τη νέα εποχή

Του Στέφανου Στεφάνου*

 

Τα διακόσια χρόνια από τη γέννηση του Μαρξ αποτέλεσαν την αφορμή για το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας να οργανώσει μια μεγάλη διεθνή συνάντηση κομμουνιστικών και αριστερών κομμάτων στη χώρα. Το θέμα της Διεθνούς Συνάντησης ήταν ο «Μαρξισμός στον 21ο αιώνα και το μέλλον του παγκόσμιου σοσιαλισμού». Μαρξισμός, ο οποίος αποτελεί τη θεωρητική και ιδεολογική βάση του Μανιφέστου του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού με κινέζικα χαρακτηριστικά.

Η Διεθνής Συνάντηση των Κομμουνιστικών και Αριστερών Κομμάτων λειτούργησε ως αποστολή γνωριμίας με τη σύγχρονη Κίνα, η οποία αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς.

Στη Διεθνή Συνάντηση των Κομμουνιστικών και Αριστερών Κομμάτων προσκλήθηκε και συμμετείχε το ΑΚΕΛ, το οποίο αντιπροσωπεύθηκε από το μέλος της Κ. Γραμματείας και του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ, Στέφανο Στεφάνου. Ο εκπρόσωπος του ΑΚΕΛ έκανε παρεμβάσεις σε δύο θεματικές ενότητες του συνεδρίου. Η μια αφορούσε στην επικαιρότητα του μαρξισμού στη σύγχρονη εποχή και η άλλη είχε ως θέμα τις παγκόσμιες οικονομικές σχέσεις και την ανάγκη μεταρρύθμισής τους.

 

 

Η Κίνα είναι μια χώρα που ολοένα και περισσότερο συγκεντρώνει πάνω της την παγκόσμια προσοχή. Η χώρα είναι τεράστια και οι όποιες αλλαγές επισυμβαίνουν σ’ αυτήν, δεν μπορεί παρά να έχουν παγκόσμια σημασία. Αυτή η σημασία γίνεται ακόμα πιο σημαντική από τη στιγμή που η Κίνα αποφάσισε να βγει από το καβούκι της και να διαδραματίσει ρόλο στις παγκόσμιες γεωπολιτικές, οικονομικές και εμπορικές εξελίξεις.

Πολλοί είναι οι αναλυτές που υποστηρίζουν, όχι αυθαίρετα, ότι η Κίνα είναι ένας παίκτης κλειδί για την πορεία που θα πάρει η ανθρωπότητα τις επόμενες δεκαετίες. Αυτό το ρόλο η Κίνα αποφάσισε να το διαδραματίσει στο πλαίσιο της ανάπτυξης του σοσιαλισμού με κινέζικα χαρακτηριστικά. Όπως ανέφερε ο ηγέτης της χώρας Xi Jinping, στο χαιρετισμό που απηύθυνε στη Διεθνή Συνάντηση των κομμουνιστικών και αριστερών κομμάτων «με την καθοδήγηση του μαρξισμού και την αντίληψη για το σοσιαλισμό με κινέζικα χαρακτηριστικά, το ΚΚΚ αγωνίζεται να ενώσει τον κινέζικο λαό και να οικοδομήσει μια κοινωνία με ευτυχία και πρόοδο για όλους».

Η Financial Times διατύπωσε την προοπτική της Κίνας με ένα διαφορετικό τρόπο, αλλά πάντοτε στο ίδιο αισιόδοξο πνεύμα: «Η μεγάλη ιστορία -έγραψε πρόσφατα- είναι ότι οι Κινέζοι κάνουν μια σοβαρή προσπάθεια να πάρουν το πάνω χέρι στην ανάπτυξη του μαρξισμού και του σοσιαλισμού για τον 21ο αιώνα. Οι άνθρωποι άρχισαν να το ξανασκέφονται γιατί ξέρουν ότι η Δύση αντιμετωπίζει προβλήματα και γι’ αυτό το μήνυμα της Κίνας βρίσκει απήχηση».

Η Κίνα, λοιπόν, αλλάζει και συγκεντρώνει πάνω της όλα τα φώτα του παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Δέκα μέρες στην Κίνα μπορεί να μην είναι πολλές σε σχέση με το μέγεθος της χώρας, ήταν όμως αρκετές για να μας δώσουν ένα ικανοποιητικό δείγμα για το τι συμβαίνει στη χώρα. Πιο κάτω θα προσπαθήσουμε να καταθέσουμε κάποια συμπεράσματα από τις εμπειρίες που αποκομίσαμε από την Κίνα.

  1. Η Κίνα αλλάζει και αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς. Οι ρυθμοί ανάπτυξης των τελευταίων πολλών χρόνων έτσι κι αλλιώς το επιβεβαιώνουν (κυμαίνονται στο 6% με 7%). Οι αλλαγές δεν βρίσκουν αντανάκλαση μόνο στο επίπεδο των αριθμών και της στατιστικής, αλλά και στο επίπεδο της κοινωνίας. Η αύξηση των εισαγωγών στη χώρα κατά 18% το 2017 αποτελεί ένδειξη της αυξανόμενης κατανάλωσης, συνεπεία της ενίσχυσης των εισοδημάτων στην κινέζικη κοινωνία. Δυναμική αύξηση ύψους 15,5% παρουσίασαν και οι εξαγωγές κατά την προηγούμενη χρονιά.
  2. Λόγω της ανάπτυξης πολλές πόλεις αλλάζουν και εκσυγχρονίζονται. Ολόκληρες γειτονιές κατεδαφίζονται, νέες μεγάλες και πανύψηλες πολυκατοικίες κτίζονται για να στεγάσουν κόσμο, καινούριοι και πλατιοί δρόμοι διανοίγονται, το αστικό περιβάλλον διαμορφώνεται με πάρκα, χώρους πρασίνου και λουλούδια. Είναι αξιοσημείωτο ότι πλέον οι Κινέζοι προσδίδουν μεγάλη προσοχή στη διατήρηση του περιβάλλοντος και στην κατάλληλη διαμόρφωση του αστικού και πολεοδομικού χώρου.
  3. Η Κίνα επενδύει πάρα πολλά στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στην αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας κατέχει παγκόσμια πρωτιά. Σύμφωνα με στοιχεία της Περιβαλλοντικής Υπηρεσίας των Ηνωμένων Εθνών, την περασμένη χρονιά από τα 160 δις δολάρια που επενδύθηκαν παγκοσμίως στον τομέα της ηλιακής ενέργειας, η Κίνα επένδυσε τα 86,5 δις δολάρια!
  4. Μεγάλες αλλαγές γίνονται και στην ύπαιθρο. Από το 1978 που άρχισε η αγροτική μεταρρύθμιση τα βήματα προόδου που έγιναν είναι τεράστια κι αυτό συμβάλλει στην αντιμετώπιση της φτώχειας, η οποία -όπως παραδέχονται και οι ίδιοι οι Κινέζοι- συνεχίζει να αποτελεί πληγή για την κοινωνία που θέλουν να την κλείσουν.
  5. Η ηγεσία της χώρας θεωρεί ότι η φτώχεια και η κοινωνική ανισότητα μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη δραστική ανάπτυξη της οικονομίας, σημαντικό μέρος των αποτελεσμάτων της οποίας επενδύεται για την άνοδο του βιοτικού επιπέδου του λαού.
  6. Η Κίνα δεν είναι πλέον η χώρα της μαζικής παραγωγής φτηνών απομιμήσεων χαμηλής ποιότητας ή της κατασκευής προϊόντων για τρίτους. Η Κίνα εδώ και πολλά χρόνια δίνει πολύ μεγάλη σημασία στην ανάπτυξη της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών. Έκφραση αυτού του γεγονότος είναι ότι πλέον στην παγκόσμια αγορά, δίπλα σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, φιγουράρουν και κινέζικες εταιρείες.
  7. Η Κίνα έχει αφήσει για τα καλά πίσω της την εσωστρέφεια και πλέον ξανοίγεται με μεγάλη αυτοπεποίθηση στο διεθνή χώρο. Κι αυτό συμβαίνει σε οικονομικό, εμπορικό, αλλά και διπλωματικό και στρατιωτικό τομέα. Βασικός άξονας της πολιτικής της για ενίσχυση της παρουσίας της στο διεθνή οικονομικό χώρο, αποτελεί η περαιτέρω ανάπτυξη του BRICS, της συνεργασίας δηλαδή μεταξύ Ρωσίας, Κίνας, Ινδίας, Βραζιλίας και Νοτίου Αφρικής. Την ίδια ώρα η Κίνα είναι προνομιακός οικονομικός και εμπορικός εταίρος με τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Επίσης, η Κίνα πολύ εντατικά αναπτύσσει περιφερειακές συνεργασίες. ΗΠΑ, ΕΕ και χώρες της Ανατολικής Ασίας αποτελούν τους κύριους εμπορικούς εταίρους της.
  8. Ενδεικτικό της προσπάθειας της Κίνας να κατακτήσει τις παγκόσμιες αγορές αποτελεί το Σχέδιο που εγκαινίασε για επενδύσεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Το Σχέδιο φέρει το όνομα «Μια ζώνη. Ένας δρόμος» (One Belt. One Road) και τα κονδύλια που αναμένεται να διατεθούν σε βάθος χρόνου είναι στο αστρονομικό ποσό των 3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων! (Για τα επόμενα δέκα χρόνια υπολογίζονται επενδύσεις ύψους 100 δις δολαρίων).
  9. Η διείσδυση ξένου και η ανάπτυξη κινέζικου κεφαλαίου έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα τόσο στην οικονομία όσο και στην ταξική διάρθρωση της κινέζικης κοινωνίας. Το μερίδιο του ιδιωτικού κεφαλαίου στη χώρα ανέρχεται σήμερα στο 65% και του κρατικού κεφαλαίου στο 35%. Το κράτος διατηρεί κάτω από τον έλεγχό του τους στρατηγικούς τομείς της οικονομίας και της ανάπτυξης, όπως είναι η ενέργεια, η έρευνα, οι νέες τεχνολογίες και η καινοτομία. Ασφαλώς, κάτω από τον έλεγχο του κράτους είναι επίσης οι τομείς της εκπαίδευσης, της υγείας και της στέγης, που αποτελούν βασικό κοινωνικό αγαθό.
  10. Οι αλλαγές στην ταξική διάρθρωση, και ειδικά η δημιουργία μεγάλης ποσοτικά μεσαίας τάξης, έχει φέρει και αντίστοιχες αλλαγές στον τρόπο ζωής. Οι ασπρογιακάδες και οι νεότερες γενιές ντύνονται με δυτική αισθητική, ενώ πλέον εμπορικά mall, ακριβοί οίκοι μόδας, αλυσίδες fast food κάνουν αισθητή την παρουσία τους σε πόλεις της Κίνας. Μέχρι και το περίφημο Silk Market του Πεκίνου έχει αλλάξει, αφού ο κινέζικος χαρακτήρας έδωσε τη θέση του σε μια δυτικότροπη αντίληψη και πλέον μοιάζει περισσότερο με mall.

 

 

 

Ο σοσιαλισμός με κινέζικα χαρακτηριστικά

«Ο σοσιαλισμός με κινέζικα χαρακτηριστικά για μια νέα εποχή» αποτελεί το βασικό πολιτικό – ιδεολογικό μανιφέστο του ΚΚΚ το οποίο εγκρίθηκε στο 19 Συνέδριο του Κόμματος το 2017. Στη βάση αυτού του μανιφέστου το ΚΚΚ διακήρυξε ότι ο σχεδιασμός του για την Κίνα των επόμενων δεκαετιών έχει ως κεντρικό στόχο να «γίνει η Κίνα μεγάλη μοντέρνα σοσιαλιστική χώρα».

Η υλοποίηση αυτού του στόχου περιλαμβάνει δύο επίπεδα: το πρώτο επίπεδο έχει χρονικό ορίζοντα μέχρι το 2035, που είναι η φάση του σοσιαλιστικού εκσυγχρονισμού. Το δεύτερο επίπεδο περιλαμβάνει το στόχο της ανάπτυξης μιας αναπτυγμένης μοντέρνας σοσιαλιστικής χώρας, που θα είναι «ευημερούσα, ισχυρή, δημοκρατική, πολιτιστικά προχωρημένη». Μια κοινωνία η οποία θα «παρέχει αξιοπρέπεια, δικαιοσύνη και ευτυχία» σε όλους τους πολίτες.

Η υλοποίηση αυτού του στόχου έχει τρεις αλληλοσυνδεόμενες πτυχές. Ισχυρή οικονομική βάση, επάρκεια υλικών και πνευματικών προϊόντων για την κοινωνία και τους πολίτες, ανάπτυξη και εμβάθυνση του συστήματος διακυβέρνησης έτσι ώστε να ενισχύεται ο ρόλος της κοινωνίας στη διαχείριση του κράτους.

Στο επίπεδο της κοινωνίας η ηγεσία της χώρας επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση της φτώχειας και των ανισοτήτων που δημιουργούνται από την άνιση ανάπτυξη μεταξύ των διάφορων περιοχών της αχανούς χώρας (το ανατολικό παραθαλάσσιο μέρος της Κίνας είναι πολύ πιο αναπτυγμένο απ’ ό,τι η ενδοχώρα).

Στο επίπεδο της διοίκησης του κράτους καταβάλλεται έντονη προσπάθεια για αντιμετώπιση της διαφθοράς που υπάρχει τόσο στο κράτος όσο και στο κόμμα. Τα τελευταία χρόνια γίνονται συγκεκριμένες εκστρατείες που έχουν οδηγήσει σε καθαιρέσεις και απολύσεις μεγάλου αριθμού κρατικών και κομματικών αξιωματούχων.

Οι στόχοι που έχει θέσει η ηγεσία του ΚΚΚ για τη χώρα είναι όντως πολύ φιλόδοξοι. Θα τα καταφέρει η Κίνα; Την απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα θα την δώσει η πράξη. Είναι όμως γεγονός ότι η Κίνα εργάζεται εντατικά και στοχοπροσηλωμένα για να δημιουργήσει τις συνθήκες που θα οδηγήσουν στην υλοποίηση των στόχων της. Το βέβαιο είναι ότι τα επόμενα χρόνια ολοένα και περισσότερα μάτια θα στρέφονται προς τη χώρα του Μεγάλου Τείχους.

 

* Μέλος Π.Γ. ΑΚΕΛ

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy