Kυπριακό -παρελθόν, παρόν, μέλλον, στάτους κβο

Του

Θεοχάρη Μασούρα*

 

Η ενασχόληση με το παρελθόν για άντληση διδαγμάτων για το παρόν και το μέλλον είναι επωφελής. Ο ιστορικός, ξεκινώντας από τη δεκαετία του ΄50, που καθόρισε το Κυπριακό, θα σταθεί πρώτα στο Ενωτικό Δημοψήφισμα του 1950 και στο εξής ερώτημα και διαπίστωση: Ποιοι ήταν οι πρωταγωνιστές και γιατί η ανακίνηση της Ένωσης άνοιγε τον ασκό του Αιόλου; Το αίτημα της Ένωσης όχι μόνο δεν λάμβανε υπόψη την τουρκοκυπριακή κοινότητα, αλλά ερχόταν και σε κόντρα με τα συμφέροντα, Τουρκίας, Αγγλίας, Μεγάλων Δυνάμεων.

Ο ιστορικός επιστήμονας, ερευνώντας τον αγώνα της ΕΟΚΑ, 1955 – 1959, θα οδηγηθεί στο ίδιο συμπέρασμα και θα πρέπει να δώσει απαντήσεις στα εξής καίρια ερωτήματα: Ο αγώνας της ΕΟΚΑ ήταν αναγκαίος μετά το «Ουδέποτε» του Hopkinson; Η τακτική που ακολουθήθηκε ήταν σωστή; Γιατί ο Διγενής ζήτησε από τους Τουρκοκυπρίους και τους κομμουνιστές να μην αναμιχθούν; Μήπως ο αγώνας ήταν αντιαποικιακός; Γιατί ενώ διαρκούσε ο αγώνας, απορρίπτονταν όλα τα σχέδια συμβιβαστικής λύσης που ικανοποιούσαν, πλην του αιτήματος της Ένωσης, όλους τους εμπλεκομένους;

Ο ερευνητής βέβαια δεν θα αφήσει εκτός του πεδίου του τη δεκαετία ΄60 και τις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου. Θεματικές όπως το σχέδιο Ακρίτας, τα 13 σημεία, τα γεγονότα της Μανσούρας, ο εγκλεισμός των Τουρκοκυπρίων σε θύλακες, η δημιουργία της «Πράσινης Γραμμής», η ΕΟΚΑ Β΄, η Τ.Μ.Τ., ο ρόλος του Γρίβα που τορπίλιζε κάθε ιδέα συμβιβασμού με τους Τουρκοκυπρίους, η σύγκρουση μακαριακών – γριβικών, η διαμάχη ανάμεσα σε όσους, μετά το 1968, ενστερνίζονταν την πολιτική του εφικτού του Μακαρίου με όσους επέμειναν στο ευκταίο (Ένωση) του Γρίβα και τόσες άλλες πτυχές που οδήγησαν στο πραξικόπημα και την εισβολή, στην τουρκοποίηση, στην προσφυγιά, στους αγνοούμενους, στους δολοφονηθέντες και πεσόντες, θα διερευνηθούν από τον ιστορικό.

44 χρόνια, λοιπόν, μετά την τουρκική εισβολή, αναζητούμε τα αίτια και αιτιατά αποκλειστικά στο παρελθόν. Αναμασάμε ατάκες του τύπου ότι λαός που ξεχνά την ιστορία του είναι καταδικασμένος να επαναλάβει τα ίδια λάθη, ως να την ξεχνά κανένας, αντί να προταθούν προτάσεις για το αύριο και την κατάργηση του στάτους κβο. Αυτό που λέγεται ότι το παρελθόν είναι «φάρος για το παρόν και το μέλλον», δεν αποτελεί την πλήρη αλήθεια γιατί αυτή προϋποθέτει αυτοκριτική. Αυτοκριτική δηλαδή για τα εγκληματικά λάθη της Δεξιάς, τα λάθη της Αριστεράς, αλλά και την αδιαφορία μεγάλου μέρους του λαού για όσα τεκταίνονταν, ενώ αυτός εφησύχαζε! Ο ανεξάρτητος ιστοριοδίφης θα κατέγραφε επίσης το ανέτοιμο της δεξιάς παράταξης, Ε.Δ.Μ.Α., Κ.Ε.Κ., ΕΝΙΑΙΟ, ΔΗ.ΣΥ., να αποδεχτεί τα εγκληματικά λάθη που διέπραξε, σε αντίθεση με το ΑΚΕΛ που έκανε αυτοκριτική.

Στην κρίση του ιστορικού εμπίπτει και η στάση που τήρησε έκαστος ηγέτης στο δημοψήφισμα για το Σχέδιο Ανάν, που πάλιν αφορά το χθες. Το ζητούμενο όμως, κύριε Πρόεδρε, είναι η στάση έκαστου, σήμερα. Και το σήμερα είναι το σχέδιο Γκουτέρες και οι προτάσεις Ακιντζί.

Από τη στάση σας απέναντι σε αυτά είναι που θα κριθείτε. Θα κριθείτε δηλαδή, αν με την πολιτική σας εμπεδώσατε το στάτους κβο ή αν συμβάλατε στη συμβίωση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, σε ένα ομόσπονδο, διζωνικό, δικοινοτικό κράτος, με ισότιμη μεταχείριση των δύο κοινοτήτων, με εκ περιτροπής προεδρία, τέσσερα χρόνια Ελληνοκύπριος και δύο χρόνια Τουρκοκύπριος, και με ισχυρή κεντρική κυβέρνηση που θα υπέρκειται των δύο ισότιμων κρατιδίων. Το δίλημμα επομένως που μπαίνει σήμερα ενώπιόν σας έχει να κάνει με το παρόν και επικεντρώνεται στο δίλημμα: ομοσπονδία ή παράταση του στάτους κβο που «μοιάζει με κινούμενη άμμο», όπως το χαρακτήρισε ορθότατα ο Άντρος Κυπριανού; Αποτελεί δικαίωμα όσων φλερτάρουν με το στάτους κβο, να το υπερασπίζονται. Δεν είναι όμως δικαίωμα του Προέδρου να είναι ταυτόχρονα και φιλοομοσπονδιακός και αντιομοσπονδιακός. Ντροπή να κοροϊδεύουμε τον κόσμο για 44 συναπτά έτη!!!

* Φιλόλογος, πρώην διευθυντής

σε σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης