«Κλειδώνει» εντός της βδομάδας ο κρατικός προϋπολογισμός και το δημοσιονομικό πλαίσιο 2022-2024

Το ΥΠΟΙΚ προσβλέπει σε αυξημένα έσοδα από φόρους και ζητά επιτακτικά από τα υπόλοιπα υπουργεία συγκράτηση των δαπανών

Του Κωνσταντίνου Ζαχαρίου

Το σενάριο πάνω στο οποίο βασίζεται ο προϋπολογισμός

Το σενάριο πάνω στο οποίο βασίζεται ο προϋπολογισμός προβλέπει επιστροφή στην ανάπτυξη και σταδιακή αποκλιμάκωση της ανεργίας. Σημειώνεται ωστόσο ότι στο σημείωμα του υπουργείου αναφέρεται ότι «οι προβλέψεις πραγματοποιούνται σε σημαντικά αβέβαιο περιβάλλον, το οποίο εξαρτάται κυρίως από την εξέλιξη της πανδημίας και το πόσο αποτελεσματικά θα εξελιχθεί το πρόγραμμα εμβολιασμού».

Σύμφωνα με το βασικό σενάριο, το ΑΕΠ, το οποίο το 2020 συρρικνώθηκε κατά 5,1%, το 2021 θα αυξηθεί κατά 3,6%, το 2022 κατά 3,8%, το 2023 κατά 3,2% και το 2024 κατά 2,8%.

Επίσης η απασχόληση, η οποία το 2020 μειώθηκε κατά 0,6%, το 2021 θα αυξηθεί κατά 0,7%, το 2022 κατά 1,5% και το 2023 και 2024 κατά 3,5% κατ’ έτος.

Ακόμη η ανεργία, η οποία το 2020 αυξήθηκε στο 7,6%, το 2021 θα μειωθεί στο 7,2%, το 2023 στο 6,7%, το 2023 στο 6% και το 2024 στο 5,5%.

«Κλειδώνει» εντός της εβδομάδας ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2022, καθώς και το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο για την περίοδο 2022 – 2024.

Σύμφωνα με εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομικών, οι προτάσεις των υπουργείων και υπηρεσιών του Δημοσίου πρέπει να κατατεθούν το αργότερο μέχρι την Παρασκευή 18 Ιουνίου, στη βάση των οροφών οι οποίες έχουν καθοριστεί από το Υπουργικό Συμβούλιο. Στη συνέχεια, το Υπουργείο Οικονομικών θα περάσει από έλεγχο τις προτάσεις και θα ετοιμάσει το τελικό κείμενο, το οποίο θα κατατεθεί για έγκριση στο Υπουργικό Συμβούλιο και ακολούθως θα διαβιβαστεί στη Βουλή για συζήτηση και ψήφισή του σε νόμο.

Σημειώνεται ότι το Υπουργείο Οικονομικών προσβλέπει σε αυξημένα έσοδα από φόρους για το 2022, αλλά παράλληλα παραδέχεται ότι «οι προβλέψεις πραγματοποιούνται σε σημαντικά αβέβαιο περιβάλλον, το οποίο εξαρτάται κυρίως από την εξέλιξη της πανδημίας και το πόσο αποτελεσματικά θα εξελιχθεί το πρόγραμμα εμβολιασμού». Την ίδια ώρα, διαμηνύει προς τα υπόλοιπα υπουργεία και υπηρεσίες ότι «η δύσκολη δημοσιονομική συγκυρία λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, καθιστά ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη για τήρηση των ανώτατων οροφών δαπανών, όπως έχουν καθοριστεί από το Υπουργικό Συμβούλιο».

Έσοδα 6,85 δις ευρώ

Όπως προκύπτει από την εγκύκλιο, το Υπουργείο Οικονομικών προσβλέπει σε έσοδα ύψους 6,85 δις ευρώ για το 2022, σε σύγκριση με 6,56 δις ευρώ το 2021 (πρόβλεψη) και 6,03 δις ευρώ το 2020 (πραγματικά). Εκτιμά επίσης ότι το 2023 και το 2024 τα έσοδα θα αυξηθούν περαιτέρω στα 7,08 δις ευρώ και 7,41 δις ευρώ.

Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι τα έσοδα από άμεσους φόρους θα αυξηθούν από 2,329 δις ευρώ το 2021 σε 2,393 δις ευρώ το 2022, ενώ στη συνέχεια θα αυξηθούν περαιτέρω στα 2,46 δις ευρώ το 2023 και 2,57 δις ευρώ το 2024. Σημειώνεται ότι το 2020 τα έσοδα από άμεσους φόρους ήταν 2,31 δις ευρώ.

Εκτιμάται επίσης ότι τα έσοδα από έμμεσους φόρους θα αυξηθούν από 2,80 δις ευρώ το 2021 σε 2,94 δις ευρώ το 2022, ενώ στη συνέχεια θα αυξηθούν περαιτέρω στα 3,06 δις ευρώ το 2023 και 3,19 δις ευρώ το 2024. Σημειώνεται ότι το 2020 τα έσοδα από έμμεσους φόρους ήταν 2,69 δις ευρώ.

Ακόμη, εκτιμάται ότι οι εισπράξεις του κράτους από μη φορολογικά έσοδα θα αυξηθούν από 1,43 δις ευρώ το 2021 σε 1,52 δις ευρώ το 2022, ενώ στη συνέχεια θα αυξηθούν περαιτέρω στα 7,08 δις ευρώ το 2023 και 7,41 δις ευρώ το 2024. Σημειώνεται ότι το 2020 οι εισπράξεις από μη φορολογικά έσοδα ανήλθαν στα 1,03 δις ευρώ.

Δαπάνες 7,84 δις ευρώ – Οι οροφές ανά υπουργείο

Από την άλλη πλευρά, ο προϋπολογισμός προβλέπει δαπάνες ύψους 7,84 δις ευρώ για το 2022, σε σύγκριση με 7,92 δις ευρώ το 2021. Δηλαδή είναι μειωμένος κατά 75 εκατ. ευρώ, ενώ παράλληλα είναι ελλειμματικός κατά 993 εκατ. ευρώ. Οι οροφές που έχουν καθοριστεί ανά υπουργείο είναι οι ακόλουθες:

Έρευνας: 120 εκατ. ευρώ το 2022, έναντι 97,9 εκατ. ευρώ το 2021.

Τουρισμού: 50 εκατ. ευρώ, έναντι 47 εκατ. ευρώ το 2021.

Ναυτιλίας: 18 εκατ. ευρώ, έναντι 14,5 εκατ. ευρώ.

Άμυνας: 470 εκατ. ευρώ, έναντι 437,6 εκατ. ευρώ.

Γεωργίας: 300 εκατ. ευρώ, έναντι 273,1 εκατ. ευρώ.

Δικαιοσύνης: 340 εκατ. ευρώ, έναντι 337,5 εκατ. ευρώ.

Ενέργειας: 114 εκατ. ευρώ, έναντι 89,7 5 εκατ. ευρώ.

Εργασίας: 1,15 δις ευρώ το 2022, έναντι 1,12 δις ευρώ το 2021.

Εσωτερικών: 590 εκατ. ευρώ, έναντι 556,7 εκατ. ευρώ το 2021.

Εξωτερικών: 103 εκατ. ευρώ, έναντι 104,3 εκατ. ευρώ.

Οικονομικών: 1,73 δις ευρώ, έναντι 2,10 δις ευρώ.

Παιδείας: 1,22 δις ευρώ, έναντι 1,18 δις ευρώ.

Υγείας: 1,05 δις ευρώ το 2022, 1,02 δις ευρώ το 2021.

Σημειώνεται ότι το 2020 οι πραγματικές δαπάνες ανήλθαν στα 7,08 δις ευρώ, ενώ ο προϋπολογισμός για το 2021 προνοεί δαπάνες ύψους 7,92 δις ευρώ. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στα μέτρα τα οποία λήφθηκαν από την Πολιτεία για στήριξη της οικονομίας λόγω των επιπτώσεων της κρίσης του κορονοϊού. Επισημαίνεται επίσης ότι για το 2022 προβλέπεται μείωση των δαπανών στα 7,84 δις ευρώ, ενώ για το 2023 και 2024 προβλέπεται αύξηση στα 8,01 δις ευρώ και 8,10 δις ευρώ αντίστοιχα.

Χωρίς σχέδιο Β

Σημειώνεται ότι η εγκύκλιος του Υπουργείου Οικονομικών για την ετοιμασία του κρατικού προϋπολογισμού για το 2022, καθώς και του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2022 – 2024, δεν περιλαμβάνει σχέδιο Β, παρά το γεγονός ότι το Υπουργείο Οικονομικών παραδέχεται ότι «οι προβλέψεις πραγματοποιούνται σε σημαντικά αβέβαιο περιβάλλον, το οποίο εξαρτάται κυρίως από την εξέλιξη της πανδημίας και το πόσο αποτελεσματικά θα εξελιχθεί το πρόγραμμα εμβολιασμού».

Υπό προϋποθέσεις τα κονδύλια από την Ευρώπη

Επισημαίνεται επίσης ότι ο προϋπολογισμός βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα χρήματα τα οποία θα λάβει η Κύπρος από την Ευρώπη μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (1,23 δις ευρώ, εκ των οποίων το 1 δις ευρώ ως χορηγία και 0,23 δις ευρώ ως δάνειο). Ωστόσο για την εκταμίευση του ποσού υπάρχουν προϋποθέσεις, ενώ η Κύπρος θα πρέπει να υποβάλλει δύο φορές το χρόνο έκθεση προόδου στην ΕΕ για την πορεία των μεταρρυθμίσεων.

Αναπτυξιακά έργα: Πολλές εξαγγελίες, πολύ λίγες πράξεις

Η επιστροφή της οικονομίας στην ανάπτυξη θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την υλοποίηση των κονδυλίων που αφορούν αναπτυξιακά έργα. Σημειώνεται ωστόσο ότι για να επιτευχθεί ο πιο πάνω στόχος πρέπει να γίνουν σαρωτικές αλλαγές, καθώς οι μέχρι στιγμής αποδόσεις της κυβέρνησης είναι εξαιρετικά χαμηλές. Ενδεικτικά τα προηγούμενα πέντε χρόνια (2016 – 2020) συμπεριλήφθηκαν στους προϋπολογισμούς κονδύλια ύψους 4,21 δις ευρώ για αναπτυξιακές δαπάνες, αλλά πέραν του 40% (ήτοι 1,87 δις ευρώ) έμεινε στα χαρτιά.

Μάλιστα, οι μέχρι στιγμής ενδείξεις είναι ότι το 2021 θα είναι μια από τα ίδια, αφού με βάση τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου το πρώτο τετράμηνο το ποσοστό υλοποίησης των αναπτυξιακών δαπανών του προϋπολογισμού ανήλθε μόλις στο 11%, σε σύγκριση με 15% την αντίστοιχη περσινή περίοδο, η οποία ήταν πολύ δύσκολη λόγω του κορονοϊού.

Συγκεκριμένα, στον προϋπολογισμό του 2021 περιλαμβάνονται κονδύλια ύψους 1,03 δις ευρώ για αναπτυξιακές δαπάνες, αλλά μέχρι το πρώτο τετράμηνο υλοποιήθηκαν μόνο 115,8 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, στις κεφαλαιουχικές δαπάνες οι οποίες είναι πιο σημαντικές, αφού στο υπό αναφορά κεφάλαιο περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων οι δρόμοι, τα έργα υποδομής, τα κατασκευαστικά έργα κ.τ.λ., το πρώτο τετράμηνο το ποσοστό υλοποίησης ανήλθε μόλις στο 11%, σε σύγκριση με 18% την αντίστοιχη περσινή περίοδο.