Συνέντευξη στον Κυριάκο Λοΐζου
Στο ευρύτερο πλανητικό πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής ή κρίσης, τα κράτη έχουν τη δική τους ευθύνη ως προς την εναρμόνισή τους με τις οδηγίες για την αντιμετώπιση του προβλήματος, ενώ σημαντικός παράγοντας είναι το γενικότερο πνεύμα τής εκάστοτε κοινωνίας να σέβεται και κυρίως να προσέχει το περιβάλλον στο οποίο ζει. Η Κύπρος χωλαίνει τα τελευταία χρόνια σε αυτά τα σημαντικά ζητήματα -καθώς το επίκαιρο και πάλι ζήτημα του Ακάμα αναδεικνύεται ανάγλυφα- με κυριότερο την ανακολουθία μεταξύ οδηγιών και της τήρησης αυτών. Οι μηχανισμοί ελέγχου, οι Υπηρεσίες και κατ’ επέκταση το κεντρικό κράτος οφείλουν να επανεξετάσουν με σοβαρότητα και διαφάνεια οτιδήποτε σχετίζεται με την προστασία του περιβάλλοντος, αφού πράγματι η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και απειλεί την ύπαρξή μας καθημερινά. Μία απειλή, για την οποία ευθύνεται ο άνθρωπος.
Σε ποιο σημείο βρίσκεται η Κύπρος αναφορικά με την εναρμόνισή της με τις οδηγίες της ΕΕ σχετικά με το περιβάλλον; Σε ποιο βαθμό ως κράτος και ως κοινωνία τηρούμε τους περιβαλλοντικούς κανόνες;
Θεωρώ ότι βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο στο οποίο συνειδητοποιούμε την κρισιμότητα των στιγμών που διάγει ο πλανήτης και πως όλοι μας οφείλουμε να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για την παγκόσμια αυτή συστράτευση.
Η Κύπρος βρίσκεται για πρώτη φορά ως κράτος στη θέση να υλοποιεί οριζόντιες στρατηγικές που αφορούν το περιβάλλον. Σε αυτό το πλαίσιο εμπλέκονται όλα τα αρμόδια Υπουργεία και Υπηρεσίες. Πλέον, η λέξη περιβάλλον αφορά όχι μόνο το Υπουργείο Περιβάλλοντος, αλλά και το Μεταφορών, το Εσωτερικών, το Δικαιοσύνης, οπωσδήποτε το Υπουργείο Ενέργειας, βεβαιότατα το Υφυπουργείο Τουρισμού, το Καινοτομίας άμεσα, αλλά και έμμεσα όλα τα άλλα.
Τόσο τα Ταμεία Συνοχής, το Πρόγραμμα Θάλεια, αλλά και ο σχεδιασμός που έγινε για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αφιερώνουν άμεσα πέραν του 50% των πόρων τους σε Πράσινες Δράσεις. Και το υπόλοιπο 50% όμως πρέπει να συμμορφώνεται με τις υπόλοιπες κατοχυρώσεις μείωσης του περιβαλλοντικού αντίκτυπου κάθε δράσης.
Σε ό,τι αφορά τους βιότοπους, συμμερίζεστε την ανησυχία ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται συρρίκνωσή τους;
Καταρχάς θα πρέπει να αντιληφθούμε τι πραγματικά σημαίνει η λέξη βιότοπος. Βιότοπος είναι και ο Πεδιαίος, βιότοπος και η ύπαιθρος και κάθε τεμάχιο το οποίο παραμένει διαθέσιμο για την παροχή ζωής κάθε μορφής φυτού ή ζώου που και εκείνο με τη σειρά του συμβάλλει στην υποστήριξη της βιοποικιλότητας, άρα και των οικοσυστημικών υπηρεσιών που προσδιορίζουν τις βασικές μας ανάγκες: Καθαρή γη, καθαρό αέρα και καθαρό νερό.
Χωρίς την αλληλεπίδραση των τριών αυτών παραγόντων ο μηχανισμός που αφορά ακόμα και την προστασία και ευημερία της ζωής των ανθρώπων δεν υπάρχει.
Έχετε δίκιο ότι τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται συρρίκνωση των βιοτόπων και αυτό συμβαίνει και εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής την οποία όμως η ανθρώπινη δραστηριότητα μετέτρεψε σε κρίση. Όλα τα αρνητικά «υπέρ» των αναγκών μας έχουν δημιουργήσει αυτό το έλλειμμα ή την προσβολή καλύτερα των Οικοσυστημικών Υπηρεσιών μέσω της συρρίκνωσης των βιοτόπων.
Σε ό,τι αφορά την προστασία των βιοτόπων, αναλογιζόμενοι και όσα έχουν ήδη λεχθεί, θεωρείτε ότι υπάρχει στην Κύπρο ο απαραίτητος ελεγκτικός μηχανισμός ή μηχανισμοί;
Οι μηχανισμοί βεβαίως και υπάρχουν, όμως έχει εντοπιστεί η ανάγκη να γίνει μετατροπή του μηχανισμού εποπτείας σε ενιαίο κεφάλαιο διαχείρισης. Μέσω αρκετών προσπαθειών συνεργασίας μεταξύ των Υπηρεσιών της Δημοκρατίας λήφθηκε η απόφαση δημιουργίας της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και μέσα σε αυτό το πλαίσιο γίνεται προσπάθεια να ενισχυθεί ακριβώς αυτή η ανάγκη.
Τόσο η Στρατηγική για την Αποκατάσταση της Βιοποικιλότητας, όσο και η Νομοθεσία για την Προστασία της Φύσης, λειτουργούν καταλυτικά. Γεγονός παραμένει ότι θα πρέπει και ως πολίτες να αντιληφθούμε ότι ο μικρόκοσμός μας είναι αυτός που δημιουργεί και συμβάλλει στη μεγάλη εικόνα και πως θα πρέπει ο καθένας μας να γίνει κοινωνός και συμμέτοχος σε αυτή την αναγκαία μετάβαση.
Πιο συγκεκριμένα για τους υδροβιότοπους… Ποιες είναι εκείνες οι πρακτικές που αντιτίθενται στην προστασία τους;
Οι πρακτικές είναι πολυπαραγοντικές. Η κλιματική κρίση φέρνει μαζί της πολλές αλλαγές, τις οποίες οφείλουμε να προσμετρούμε και τακτικά να αναθεωρούμε και να αναπροσαρμόζουμε.
Για παράδειγμα σε αρκετές περιπτώσεις καταγράφονται παραδοσιακές πρακτικές ως θέσφατο, ενώ πλέον μπορεί να δημιουργούν αλυσιδωτές συνέπειες τις οποίες αγνοούμε. Για παράδειγμα η προγενέστερη ή ακόμα και μέχρι σήμερα παρουσία σκοπευτηρίων ή κυνηγετικών περιοχών κοντά σε υδροβιότοπους συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό αρνητικά στην αξιοποίηση των χώρων από πολλά και διαφορετικά ήδη πτηνών που χρησιμοποιούν τους συγκεκριμένους χώρους είτε για σίτιση, είτε για αναπαραγωγή, είτε ακόμα και ως μεταναστευτικό σταθμό στα μεγάλα τους ταξίδια από την Αφρική στην Ευρώπη και αντίστροφα.
Σε άλλες περιπτώσεις οι υδροβιότοποι προσβάλλονται και από το εξωτερικό περιβάλλον τους και εκεί είναι που χρειάζεται προσοχή: Δεν αρκεί δηλαδή να φροντίζουμε μια περιοχή μόνο στα όρια της προστατευόμενης ζώνης, αλλά να έχουμε και ελεγχόμενο το εξωτερικό περιβάλλον, το οποίο δύναται να τις επηρεάσει: π.χ. ρύπους, λύματα, απόβλητα κ.ο.κ.
Δραστηριότητες όπως παράνομες λατομεύσεις, παράνομες αποθέσεις σκουπιδιών, λαθροκυνήγι, οδήγηση οχημάτων εκτός δρόμων, συμπληρώνουν όλα όσα θα πρέπει να αποτρέπουμε.
Τα τελευταία χρόνια έγιναν και γίνονται τεράστιες προσπάθειες προστασίας, ανάδειξης και αποκατάστασης των υδροβιοτόπων στην Κύπρο. Οφείλουμε, όμως, να αξιολογούμε συνεχώς και να αναθεωρούμε όταν χρειάζεται τις υφιστάμενες πρακτικές.
Επιτακτική ανάγκη η συλλειτουργία των διάσπαρτων Υπηρεσιών
Σε επίπεδο κράτους, και κυρίως Υπηρεσιών, τι πρέπει να γίνει έτσι ώστε να είμαστε σε ένα καλό επίπεδο ως προς την προστασία του περιβάλλοντος;
Αυτό που εντοπίσαμε και αντιμετωπίζουμε είναι το διαμελισμό των περιβαλλοντικών νομοθεσιών σε πολλά διαφορετικά Τμήματα, Υπηρεσίες, Υπουργεία.
Τα τελευταία χρόνια έγινε, γίνεται και θα γίνει ακόμα πιο εντατική προσπάθεια για τη συλλειτουργία όλων αυτών των Υπηρεσιών σε ωφελιμότερα αποτελέσματα και αυτό ακριβώς επιδιώκεται μέσω της σύστασης της νέας Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος.
Επιπλέον, βλέπουμε δείγματα γραφής που αφορούν τον εντοπισμό των ιδιαιτεροτήτων της Κύπρου ως μικρού νησιωτικού κράτους και την ανάλογη διεκδίκηση ή ακόμα και διαφοροποίηση της χώρας μας επί των Γενικών Κατευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Για παράδειγμα, η πρόσφατη διεκδίκηση της Κύπρου μέσω του Υπουργού Μεταφορών της επιδότησης της τιμής του βιώσιμου αεροπορικού καύσιμου, εγκρίθηκε λόγω των ιδιαιτεροτήτων της χώρας μας, αφού κρίθηκε ότι η Κύπρος ως απόλυτα εξαρτώμενη από την αεροπορική κίνηση θα σήκωνε μεγάλο κόστος.
Αυτό, πέραν του ότι αποτελεί σπουδαίο δείγμα συνεργασίας μεταξύ πολλών υπηρεσιών και υπουργείων, είναι και μια τεράστια ευκαιρία για τη δημιουργία συνθηκών παραγωγής βιοκαυσίμων στην Κύπρο, αλλά ακόμα και για την ενίσχυση της αεροπορικής συνδεσιμότητας, αφού πλέον οι «πράσινες» πτήσεις από και προς τη χώρα μας θα επιδοτούνται.
Aκολουθήστε μας στο Google News
