Κλήρου: Ένα χωριό γεμάτο χρώματα

Λέξεις-κλειδιά:
Επαρχία Λευκωσίας
1.000 κάτοικοι
Κληρκώτικο Σύκο Σμυρναίικο
Πολιτιστικά Φεστιβάλ
Φράγμα Κλήρου
Ροζ Λιβάδι

Της Χριστίνας Γεωργίου

Την Κλήρου την βρίσκει κανείς σε απόσταση 26 χιλιομέτρων από το κέντρο της Λευκωσίας. Έχει γειτονικά χωριά το Καλό Χωριό, τη Μαλούντα, την Αρεδιού, την Αγροκηπιά, το Μιτσερό, το Γούρι και το Φικάρδου.

 

 

 

Ονομασία της Κλήρου

Στο Κοινοτικό Συμβούλιο συνάντησα τον κοινοτάρχη της Κλήρου, Νίκο Αλεξανδράκη, ο οποίος μίλησε για την ονομασία του χωριού. Λέγεται ότι το όνομα «Κλήρου» εμφανίστηκε κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου για το Χριστιανισμό γύρω στο 392 μ.Χ. «Υποστηρίζεται ότι η Κλήρου, τότε, υπήρξε στρατιωτική βάση για τη διάδοση του Χριστιανισμού. Σύμφωνα με την αντιπαγανιστική νομοθεσία της εποχής, η οποία έθετε εκτός νόμου την αρχαία ελληνική θρησκεία, έπρεπε όλοι οι κάτοικοι της περιοχής να πάνε στους κληρικούς να γραφτούν Χριστιανοί, ώστε να έχουν δικαίωμα απόκτησης γης και απόκτησης στα υπάρχοντά τους».

Με το πέρασμα του καιρού κυριάρχησε η φράση «πάμε στους Κληρικούς», «πάμε στους Κλήρους», αν θα το έλεγε κανείς στην κυπριακή διάλεκτο. Υποστηρίζεται ακόμα ότι το όνομα προέρχεται από το «να τραβήξουν κλήρο», λόγω του ότι δεν συμφωνούσαν σε κάποια θέματα.

Ασχολίες των κατοίκων, πριν και σήμερα

Αρκετοί κάτοικοι της κοινότητας, σύμφωνα με τον κοινοτάρχη, ασχολούνται με τη μηχανολογία αυτοκινήτων, την ξυλουργία και την ηλεκτρολογία. Κάποιοι άλλοι εργάζονται στις πόλεις. Ο Σταύρος Α. Σωφρονίου, κάτοικος της Κλήρου, μας είπε ότι αρκετοί κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία. «Η Κλήρου», σχολίασε, «είναι μία κοινότητα ευλογημένη από τον Θεό γιατί βρίσκεται μεταξύ δύο μεγάλων ποταμών της Κύπρου, του Σερράχη και του Πηδιά (Πεδιαίος). Είναι πολύ εύφορη η γη της Κλήρου και ό,τι φυτέψεις θα σου αποδώσει ό,τι πιο ποιοτικό• από αχλάδια, ελιές, καρύδια, αμυγδαλιές και αμπέλια. Το κυριότερο προϊόν όμως που παράγει είναι τα σύκα της τα Σμυρναίικα».

Σύμφωνα με τους κατοίκους, παλιότερα στην Κλήρου υπήρχαν τεράστιες εκτάσεις από αμπελώνες, αχλαδιές και αμυγδαλιές. Όπου υπήρχε αμπέλι υπήρχε και αμυγδαλιά, λένε χαρακτηριστικά.

Περιοχή Λάουρα

Στην Κλήρου είναι γνωστή η περιοχή της Λάουρας, ένας τόπος, μεταξύ άλλων, όπου παλιότερα, σύμφωνα με τους κατοίκους, υπήρχαν νερά τρεχούμενα. «Εκεί, σήμερα, υπάρχει μία δεξαμενή που έκτισαν οι παππούδες μας. Παλιότερα είχαν ανοίξει λαγούμια από όπου περνούσε το νερό και κατέληγε στη δεξαμενή και από εκεί διακλαδιζόταν με πετραύβλακα ποτίζοντας έτσι τα χωράφια των τότε γεωργών».

Ο κοινοτάρχης, Νίκος Αλεξανδράκης, ανέφερε ότι κάθε Αύγουστο πραγματοποιείται νυχτερινή εκδήλωση στην τοποθεσία της Λάουρας με χορούς και ζωντανή μουσική. «Είναι ένα γεγονός», υποστήριξε ο κοινοτάρχης, «το οποίο γίνεται για να διατηρηθεί η παράδοση και η ιστορία της Κλήρου. Εκείνη τη μέρα ο κόσμος περπατάει ενωμένος, μία απόσταση ενός χιλιομέτρου για να φτάσει εκεί».

Δύο κυρίες στην παρέα, η Παναγιώτα Χατζηγεωργίου και η Αρετή Παύλου, εξέφρασαν στις «Πολύχρωμες Πτήσεις» τη χαρά τους για τη συγκεκριμένη εκδήλωση, λέγοντας ότι μαζί με άλλες κυρίες της Κλήρου δίνουν το «παρών» τους με τον δικό τους τρόπο. «Παλιά η περιοχή της Λάουρας ήταν η έξοδος των γυναικών. Ήταν ολοπράσινη, γεμάτη καϊσιές, χρυσομηλιές και ερχόντουσαν έμποροι από τη Λευκωσία. Κάθε δειλινό πηγαίναμε και σήμερα για χατίρι αυτών που διοργανώνουν την εκδήλωση εμείς χορεύουμε».

«Γρουσόμηλο της Λάουρας
και σύκο βαζανάτο,
φρούτα από όλα τα χωριά
εσού τα βάζεις κάτω»,

Γιάννης Γρίβας, λαϊκός ποιητής της Κλήρου

Πολιτιστικά Φεστιβάλ Κλήρου

Στο χωριό κάθε δύο χρόνια, τον Οκτώβριο, πραγματοποιείται Πολιτιστικό Φεστιβάλ βάσει των Ευρωπαϊκών Ημερών Κληρονομιάς, σε συνεργασία του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως και του Κοινοτικού Συμβουλίου Κλήρου. «Έρχονται συγκροτήματα από διαφορετικά μέρη της Ελλάδας. Περπατάς στον πυρήνα του χωριού και βλέπεις σε κάθε γωνιά να χορεύουν μακεδονικούς χορούς, προχωράς πιο κάτω και άλλο συγκρότημα χορεύει κρητικούς χορούς, άλλοι χορεύουν χορούς της Θράκης και άλλοι της Κύπρου». Φιλοξενούνται σε σπίτια των κατοίκων και από την ώρα που έρχονται, οι μουσικές και οι χοροί δεν σταματούν. Ο κοινοτάρχης θυμάται μια φορά, στις 2 η ώρα το πρωί, ξύπνησαν οι γυναίκες για να ξεκινήσουν το ζύμωμα και τα συγκροτήματα ήταν στο πλάι τους.

Τον περασμένο Οκτώβριο πραγματοποιήθηκε το 3ο στη σειρά Πολιτιστικό Φεστιβάλ με τίτλο «Όταν σου χορεύω ιστορίες λέω», συνδυάζοντας τους δύο πυλώνες, το χορό και την αφήγηση. Όπως σε κάθε φεστιβάλ έτσι και στο περσινό την ιδέα για τον τίτλο έδωσε ο Μιχαλάκης Ερωτοκρίτου και η Χριστοθέα Λεβέντη. «Το Α και το Ω του Φεστιβάλ», είπε ο κοινοτάρχης.

Οι «Πολύχρωμες Πτήσεις» μίλησαν με τη Χριστοθέα Λεβέντη για την όλη σκέψη τους για το φεστιβάλ. Κύριος στόχος του φεστιβάλ, όπως ανέφερε, ήταν η συλλογή αφηγήσεων της καθημερινότητας των ανθρώπων της Κλήρου. Πάρθηκαν συνεντεύξεις από τους ηλικιωμένους του χωριού για τη διαδικασία του γάμου, για τις δουλειές τους, για το θέμα του ταξιδιού από το χωριό στην πόλη με το λεωφορείο, όπως επίσης και για τη σχέση δασκάλου μαθητή. «Όλες αυτές οι ιστορίες πήγαν στο Πανεπιστήμιο Κύπρου στο Τμήμα Επιστημών της Αγωγής και με τη βοήθεια της καθηγήτριας κ. Ιωαννίδου, όλες αυτές οι αφηγήσεις έγιναν θεατρικά δρώμενα από φοιτητές και μέσα από παραδοσιακές αυλές αναβίωσαν τις ιστορίες».

Το φεστιβάλ κράτησε τρεις ολόκληρες μέρες, γεμάτο ιστορία, εργαστήρια, παιχνίδια, φαγητό, ποτό και μπόλικο χορό με 5.000 επισκέπτες. Ο κοινοτάρχης, Νίκος Αλεξανδράκης, ανέφερε ότι το πιο εντυπωσιακό που γίνεται στο φεστιβάλ είναι ότι οι κάτοικοι ανοίγουν τα αναπαλαιωμένα σπίτια τους, φτιάχνουν διάφορα κληρκώτικα εδέσματα όπως είναι οι συκόπιτες, οι μαρμελάδες και φιλοξενούν τον κόσμο. «Κάθε καντούνι της Κλήρου», ανέφεραν κάτοικοι του χωριού, «ήταν γεμάτο παράδοση».

Ο Ανδρέας Κάρενος, πρόσφυγας από την Κατωκοπιά της Μόρφου, μιλώντας για τη φιλοξενία και τη φιλικότητα των κατοίκων της Κλήρου ανέφερε ότι τον αγκάλιασαν σαν αδερφό τους. Μιλώντας για την εμπειρία που είχε ως εθελοντής στα πολιτιστικά φεστιβάλ, ανέφερε ότι εκείνες τις μέρες κυριαρχεί ζωντάνια και ενέργεια. «Όλος ο κόσμος βοηθά και το απολαμβάνει».

Πολιτιστικός Αθλητικός Όμιλος Κλήρου

Στην κοινότητα εδώ και 60 χρόνια δρα ο Πολιτιστικός Αθλητικός Όμιλος Κλήρου, ο οποίος έχει μία συνεχή παρουσία στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου κυρίως με την παρουσίαση κυπριακών, παραδοσιακών χορών. Η Αρετή Παύλου, ενεργή στα κοινά από μικρή, θυμάται ότι από τα 17 της χρόνια χόρευε στον όμιλο. «Πηγαίναμε σε γνωστούς χορούς, όπως στο χορό λεμονιού στον Καραβά και στο Βαρώσι».

Μιλώντας με τον χοροδιδάσκαλο του Πολιτιστικού Ομίλου Κλήρου, Γιώργο Γαλήνη, μας είπε ότι ο όμιλος αριθμεί γύρω στα εξήντα άτομα. Η ομάδα τους συμμετέχει κάθε χρόνο σε δεκάδες εκδηλώσεις σε όλη την Κύπρο ιδιαίτερα στην επαρχία Λευκωσίας και στην ορεινή Λευκωσία. Ο χοροδιδάσκαλος πρόσθεσε ότι η ομάδα συμμετείχε και σε δράσεις στο εξωτερικό. «Μεταξύ άλλων, η ομάδα το 1989 παρουσιάστηκε στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Γάμου στη Λουμπλιάνα της Σλοβενίας και πριν τρία χρόνια στη Ζάκυνθο, όπου αδερφοποιήθηκε με το Σύλλογο Κρητών Ζακύνθου».

Παιδική Χορωδία Κλήρου

Στις εκδηλώσεις του χωριού παρουσιάζεται και η Παιδική Χορωδία Κλήρου, η οποία αποτελείται από 35 παιδιά, κυρίως από την κοινότητα, ηλικίας 5-12 ετών. Κάτοικοι της Κλήρου εξέφρασαν τη χαρά τους γι’ αυτά τα παιδιά, λέγοντας ότι με αγάπη, όρεξη και αφοσίωση δίνουν στην κοινότητα το στίγμα της παιδικότητας και της ζωντάνιας. Μιλώντας με τη διευθύντρια της Παιδικής Χορωδίας Κλήρου, Κυριακή Ιακωβίδου, είπε ότι τα παιδιά ασχολούνται κυρίως με το παιδικό και λαϊκό, παραδοσιακό τραγούδι. «Είναι καλό για τα παιδιά να μαθαίνουν ότι μπορούν να ασχοληθούν και με άλλα πράγματα, ομαδικά, πέραν του ατομικού μαθήματος. Μαθαίνουν να συμβάλλουν στα κοινά, κάτι που νομίζω ότι πλέον δεν αποτελεί αξία στην κυπριακή κοινωνία. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται ότι ανήκουν σ’ ένα σύνολο που ανήκει στην κοινότητα και όπου παρουσιάζεται η ανάλογη περίπτωση συμμετέχουμε».

Φράγμα Κλήρου

Το φράγμα που βρίσκεται στην περιοχή της Κλήρου έχει χωρητικότητα 215.000 κυβικών μέτρων και μαζεύει νερό του ποταμού Σερράχη. Στις αρχές Ιανουαρίου του 2019 το φράγμα υπερχείλισε, αφήνοντας εξαιρετικές εντυπώσεις τόσο στους ντόπιους όσο και τους επισκέπτες. Πολλοί κάτοικοι ανέφεραν ότι τέτοιο ανεπανάληπτο θέαμα δεν έχουν ξαναδεί. «Έμοιαζε σαν ορμητικός καταρράκτης», σχολίασαν.

Ροζ λιβάδι της Κλήρου

Οι κάτοικοι αναμένουν την άνοιξη, γιατί, όπως έγινε γνωστό πέρσι, το ροζ και το φούξια λιβάδι της Κλήρου κέρδισε τις εντυπώσεις μικρών και μεγάλων. Επρόκειτο για «ένα χαλί ροζ• για ένα ανθισμένο λιβάδι γεμάτο αμυγδαλιές και χρώματα», σχολίασαν οι ντόπιοι. Η Παναγιώτα Χατζηγεωργίου ανέφερε ότι το θέαμα ήταν ξεχωριστό και φανταστικό. «Φανταστείτε», μας είπε, «ότι ερχόντουσαν μέχρι και νύμφες για να φωτογραφηθούν». Όπως πέρσι έτσι και φέτος, το λιβάδι ξεκίνησε να απλώνει τα όμορφα χρώματά του, ενώ στα τέλη Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου αναμένεται να ολοκληρωθεί με όλα τα χρώματα που μοιάζουν με παραδεισένιο τοπίο.