Κοινωνικές και θεραπευτικές δραστηριότητες για ψυχικά ασθενείς

 

Της Ελένης Κωνσταντίνου

 

Η απασχόληση των ασθενών ψυχικής υγείας τόσο στις ψυχιατρικές πτέρυγες όσο και σε Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας είναι κάτι που απασχολεί ευρέως, αφού στόχος θα πρέπει να είναι και η κοινωνική δραστηριότητα των ανθρώπων αυτών.

Συγκεκριμένα στα πλαίσια του κοινοβουλευτικού ελέγχου ο βουλευτής Χαράλαμπος Θεοπέμπτου ζήτησε να πληροφορηθεί για τα προγράμματα που προσφέρονται για την απασχόληση των ασθενών στις ψυχιατρικές πτέρυγες του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας και του Γενικού Νοσοκομείου Λεμεσού. Επίσης ζήτησε να πληροφορηθεί για τα προγράμματα στήριξης και συμβουλευτικής που παρέχονται από το Κέντρο Ημέρας Λεμεσού, καθώς και για τα κριτήρια που χρειάζεται να πληρούνται για να μπορεί ένας ψυχικά ασθενής να ενταχθεί σε αυτά.

Στη Λεμεσό

Όπως προκύπτει μέσα από την απάντηση του Υπουργού Υγείας, η ψυχιατρική κλινική που στεγάζεται στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας διαθέτει 20 κλίνες και λειτουργεί σε 24ωρη βάση. Αποστολή της ψυχιατρικής κλινικής είναι η παροχή πολύπλευρης φροντίδας σε ενήλικα άτομα που παρουσιάζουν ένα ευρύ φάσμα ψυχικών διαταραχών ή προβλημάτων και χρειάζονται εντατική και βραχυπρόθεσμη θεραπεία.

Βασικός στόχος είναι να ξεπεραστεί η οξεία φάση του προβλήματος και να επανέλθει το άτομο όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στη φυσιολογική του ζωή. Αυτό επιτυγχάνεται με τη σφαιρική αξιολόγηση των αναγκών και προβλημάτων κάθε ασθενούς, την εφαρμογή ατομικών θεραπευτικών προγραμμάτων και την παρέμβαση στα πλαίσια της οικογένειας. Το θεραπευτικό πρόγραμμα του ασθενούς εκπονείται από μια διεπαγγελματική ομάδα, η οποία περιλαμβάνει Ψυχιάτρους, Κλινικό Ψυχολόγο, Νοσηλευτές, Εργοθεραπεύτρια, Κοινοτικό Νοσηλευτή και στηρίζεται στην πολύπλευρη αντιμετώπιση του προβλήματος.

Στη Λευκωσία

Στην Ψυχιατρική Κλινική Λευκωσίας συγκεκριμένα διεξάγονται τα ακόλουθα θεραπευτικά προγράμματα:

Εκκλησιασμός προαιρετικά κάθε Κυριακή πρωί

Ατομικές συνεργασίες (5 φορές την εβδομάδα)

Ομάδα διαχείρισης άγχους (1 φορά την εβδομάδα)

Ομάδα ψυχοθεραπείας από ψυχολόγους (2 φορές την εβδομάδα)

Ομάδα εργοθεραπείας (3 φορές την εβδομάδα)

Ομάδα Χειροτεχνίας από Λειτουργό των Επιμορφωτικών Μαθημάτων (1 φορά την εβδομάδα)

Ομάδα ζωγραφικής (1 φορά την εβδομάδα)

Ελεύθερες δραστηριότητες από νοσηλευτές (2 φορές την εβδομάδα) Γυμναστική — μαγειρική — επιτραπέζια παιχνίδια έξοδοι στο mall (1 φορά την εβδομάδα)

Ραδιόφωνο — Τηλεόραση D.V.D. (1 φορά την εβδομάδα)

Επιπρόσθετα υπάρχει η Επιτροπή Κοινωνικών Δραστηριοτήτων της κλινικής, η οποία διοργανώνει εκδρομές 2 φορές το χρόνο, εξόδους σε πάρκα και διάφορες άλλες εκδηλώσεις (Χριστούγεννα, Πάσχα).

Σε ό,τι αφορά το Κέντρο Ημέρας Λεμεσού πρόκειται για μια δομή ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και αποτελεί ένα χώρο υποδοχής ατόμων με σοβαρά ψυχικά προβλήματα που ζούνε στην κοινότητα χωρίς απασχόληση και κοινωνικές σχέσεις. Τα άτομα σε ένα φιλόξενο και παράλληλα απαιτητικό περιβάλλον, έχουν τη δυνατότητα καθημερινά μέσα από μια σειρά κοινωνικών και θεραπευτικών δραστηριοτήτων να σταθεροποιήσουν και να βελτιώσουν την πορεία της ψυχικής τους υγείας.

Ο σχεδιασμός του προγράμματος του Κέντρου Ημέρας στοχεύει στην όσο το δυνατόν πληρέστερη κοινωνική και επαγγελματική ένταξη των ατόμων. Απευθύνεται σε άτομα με διαταραχές στην ψυχική υγεία, ηλικίας από 17 μέχρι 60 ετών, στα οποία η περιθωριοποίηση και η ψυχική ασθένεια έχουν μειώσει την προσαρμοστικότητα και τη λειτουργικότητά τους και σε άτομα που η ψυχική τους κατάσταση απαιτεί εξειδικευμένη παρακολούθηση από ειδικούς ψυχικής υγείας.

Μεταξύ άλλων παρέχονται υπηρεσίες από ψυχολόγους, νοσηλευτικούς λειτουργούς ψυχικής υγείας και εργοθεραπευτές. Αναλαμβάνει το θεραπευτικό σχεδιασμό εξατομικευμένης φροντίδας για το κάθε άτομο μέσα στα πλαίσια του αποκαταστασιακού προγράμματος της δομής σε συνεργασία με τις υπόλοιπες δομές των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, όπως Ψυχιατρική Κλινική, το Τμήμα Κοινοτικής Ψυχιατρικής, η Μονάδα Εργασιακής Αποκατάστασης, καθώς και με το τοπικό Γραφείο Ευημερίας, όπου αυτό κριθεί αναγκαίο.

Το Κέντρο Ημέρας δέχεται άτομα με ψυχικά προβλήματα τα οποία είτε παραπέμπονται από επαγγελματίες ψυχικής υγείας του Δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα, είτε προσέρχονται με δική τους πρωτοβουλία.

 

Διαδικασία Ένταξης

Από τη στιγμή που το άτομο αποφασίζει να γίνει μέλος του Κέντρου Ημέρας μεσολαβούν πολλά και διαφορετικά στάδια μέχρι να μπορέσει το άτομο να συμμετάσχει ενεργά στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα. Σημαντικοί παράγοντες είναι αρχικά η ενθάρρυνση για συμμετοχή στις δραστηριότητες, η τόνωση αυτοπεποίθησης και η συνεργασία με την οικογένεια, στοιχεία που λειτουργούν υποστηρικτικά για τη βελτίωση των δεξιοτήτων, τόσο μέσα από θεραπευτικές όσο και μέσα από τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες, που πραγματοποιούνται στο χώρο του Κέντρου Ημέρας. Οι λειτουργοί αποτελούν τα σταθερά πρόσωπα αναφοράς, που θα αναλάβουν την ξενάγηση και ενημέρωση του ατόμου, αλλά και της οικογένειάς του, για το χώρο και τα προγράμματα του Κέντρου Ημέρας. Έχουν την ευθύνη για τη λήψη πληροφοριών που αφορούν το άτομο (π.χ. ιστορικού, λήψη πληροφοριών από τη δομή ή από το άτομο που κάνει την παραπομπή, από την οικογένεια, από το ίδιο το άτομο κ.λπ.). Με βάση τις πρώτες πληροφορίες τις πρώτες μέρες ενθαρρύνεται το άτομο να συμμετέχει σε διάφορα προγράμματα. Γίνεται η πρώτη αξιολόγηση και εκτίμηση των αναγκών του ατόμου. Μετά τις πρώτες μέρες συμμετοχής του ατόμου στα προγράμματα, η Θεραπευτική Ομάδα του Κέντρου σε συνεργασία με το ίδιο το άτομο, καταλήγει στο εξατομικευμένο πρόγραμμα υμμετοχής του κάθε ατόμου στα προγράμματα του Κέντρου Ημέρας.

 

Κριτήρια Ένταξης

Η ψυχική κατάσταση του ενδιαφερόμενου θα πρέπει να μη χρήζει νοσηλείας. Σε στιγμές κρίσης ή υποτροπής το άτομο παραπέμπεται για νοσηλεία στην Ψυχιατρική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας κάποιου μέλους του Κέντρου Ημέρας, συνεχίζεται η επαφή μαζί του από λειτουργούς του Κέντρου Ημέρας και σχεδιάζεται σταδιακά η επανένταξή του στο Κέντρο Ημέρας. Στο Κέντρο όπως αναφέρει το Υπουργείο Υγείας, «δεν γίνονται αποδεκτά άτομα με προβλήματα διανοητικής καθυστέρησης, ακόμη κι αν συνυπάρχουν δευτερογενή προβλήματα ψυχικής υγείας ή άτομα με προβλήματα εθισμού σε αλκοόλ ή ναρκωτικά δεν γίνονται αποδεκτά».