Η κοινωνική πολιτική δεν είναι «χρυσά» παυσίπονα

Του Ανδρέα Δ. Μαυρογιάννη*

O Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας κατά την οµιλία του στην εκδήλωση για παρουσίαση του πυλώνα «Κράτος Πρόνοιας – Κοινωνία Χωρίς Αποκλεισµούς» του Εθνικού Σχεδίου «Κύπρος – Το Αύριο», επιχείρησε να «χρυσώσει» το χάπι για την ανυπαρξία κοινωνικής πολιτικής κατά τη σχεδόν δεκάχρονη διακυβέρνησή του.

Πρώτα από όλα πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι το Εθνικό Σχέδιο «Κύπρος – Το Αύριο» υλοποιείται µέσω του Σχεδίου Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που παρέχει προς τη ∆ηµοκρατία 1 δισ. ευρώ για επιχορηγήσεις και 227 εκατ. ευρώ µε τη µορφή δανείων. ∆εν είναι λοιπόν ένα απλόχερο σχέδιο της κυβέρνησης ή του ∆ΗΣΥ, αλλά ένα ευρωπαϊκό εγχείρηµα που υλοποιείται µε χρήµα που επιχορηγείται και δανείζεται. Στόχος του εν λόγω εγχειρήµατος είναι η ενίσχυση της οικονοµικής και της κοινωνικής ανθεκτικότητας, η αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, αλλά και η δηµιουργία 3.000 νέων θέσεων εργασίας. Τίποτα από τα άνωθεν δεν φαίνεται να υλοποιείται.

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έκανε λόγο για «ριζοσπαστικές πολιτικές που θεµελίωσαν το Κράτος Πρόνοιας». Ας δεχτούµε χάριν συζήτησης ότι η κυβέρνηση Αναστασιάδη ασκεί κοινωνική πολιτική. Ποιας ποιότητας και ποιας έκτασης όµως; ∆ιότι, αν η κοινωνική πολιτική της παρούσας κυβέρνησης ήταν όντως όπως την περιγράφει ο κ. Αναστασιάδης, τότε το 17,3% του πληθυσµού της Κύπρου δεν θα ζούσε στη φτώχεια και τον αποκλεισµό. Και αυτό είναι το ποσοστό που έδωσε η Στατιστική Υπηρεσία για το 2021, πριν δηλαδή φουσκώσει το κύµα της ακρίβειας και ο πληθωρισµός.

Στην προεδρική οµιλία έγινε αναφορά σε πέντε ενότητες. Στην κοινωνική πολιτική, στα µέτρα στήριξης της τρίτης ηλικίας, στη στήριξη ειδικών κατηγοριών πληθυσµού και στη στήριξη οικογενειών.

Αρχής γενοµένης µε το σύστηµα του Ελάχιστου Εγγυηµένου Εισοδήµατος, το οποίο ταλαιπώρησε και ταλαιπωρεί χιλιάδες πολίτες. Άλλοι τόσοι αναµένουν εδώ και µήνες επιδόµατα ασθενείας και άλλα. Η ίδια απαράδεκτη κατάσταση υπάρχει και στην καταβολή συντάξεων. Το βασικό ζήτηµα όµως είναι άλλο. Το ύψος των επιδοµάτων δεν συνάδει µε το κόστος ζωής, ούτε επαρκεί για να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε βασικά είδη ανάγκης. Εξίσου σηµαντικό είναι το απαράδεκτο γεγονός ότι τα Άτοµα Με Αναπηρία δεν στηρίζονται ολοκληρωµένα µέσα από µία ξεχωριστή νοµοθεσία που να τους αντιµετωπίζει ως ισότιµους πολίτες µε δικαιώµατα και να τους επιτρέπει να ζουν αξιοπρεπώς. Σε ό,τι αφορά τη στήριξη που λαµβάνουν τα άτοµα τρίτης ηλικίας και τις πολιτικές για παροχή φροντίδας προς ηλικιωµένους και βρέφη, εδώ αποκαλύπτεται η γύµνια της κοινωνικής πολιτικής που ακολουθήθηκε. Αντί να δηµιουργηθούν δοµές φροντίδας, εκπονήθηκαν σχέδια για παροχή στήριξης τα οποία προνοούν ότι πρέπει κάποιος να είναι φτωχότερος από τους φτωχούς για να τη λάβει. Σε ό,τι αφορά τη στήριξη οικογενειών και ειδικών κατηγοριών πληθυσµού, ας περιοριστούµε στα βασικά. Αυτή τη στιγµή το πρώτο κοινωνικό πρόβληµα στην Κύπρο είναι η στέγαση. Οι χορηγίες των στεγαστικών σχεδίων δέχθηκαν πρωτοφανή µείωση τα τελευταία δέκα χρόνια. Η πλειονότητα της κοινωνίας ανησυχεί για το πώς θα καταφέρει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, να καλύψει βασικές ανάγκες. Όµως η κυβέρνηση αρνείται πεισµατικά να προχωρήσει στην υιοθέτηση µέτρων για να αντιµετωπισθεί το καυτό πρόβληµα της ακρίβειας.

Τρόποι για τη θεµελίωση του Κράτους Πρόνοιας που να στηρίζει πραγµατικά όσους έχουν ανάγκη υπάρχουν και µπορούν να εφαρµοστούν εντός ενός εύλογου χρονικού ορίζοντα, αρκεί να υπάρχει πολιτική θέση ότι το κράτος πρέπει να στηρίζει όσους το χρειάζονται. Αρκεί να υπάρχει η βούληση, η οποία αποδείχθηκε ότι απουσιάζει την τελευταία δεκαετία. Τρανταχτό παράδειγµα η πολυσυζητηµένη αναδιοργάνωση των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ευηµερίας που ακόµα δεν προχώρησε. Το επίθεµα της αγοράς υπηρεσιών για να αντιµετωπιστούν οι ελλείψεις δεν λύνει το πρόβληµα. Αντίθετα, το µεγεθύνει.

Η κοινωνία δεν χρειάζεται µία διακυβέρνηση που πιστεύει ότι είναι αρκετό να αφήσει την άσκηση κοινωνικής πολιτικής στην αγορά υπηρεσιών ή στην ιδιωτική πρωτοβουλία και τη φιλανθρωπία. Η κοινωνία χρειάζεται µία διακυβέρνηση που να έχει συγκεκριµένο σχεδιασµό για ένα Κράτος Πρόνοιας µε σύγχρονες δοµές φροντίδας, µε εκσυγχρονισµένες υπηρεσίες ευηµερίας, µε συγκεκριµένες πολιτικές και στοχευµένα προγράµµατα για συρρίκνωση των οικονοµικών και κοινωνικών ανισοτήτων, ούτως ώστε να στηριχθούν ουσιαστικά οι ευάλωτες οµάδες πληθυσµού. Αυτό θα είναι το γράµµα και το πνεύµα της δικής µας διακυβέρνησης στην κοινωνική πολιτική.

*Ανεξάρτητος υποψήφιος για την προεδρία της ∆ηµοκρατίας