Kωνσταντία Σωτηρίου: Να δώσω φωνή σε ένα σιωπηλό τοπίο

Κινηματογραφικές Αναγνώσεις: Words on Film

Tην Τετάρτη 17 Οκτωβρίου, 17:30-19:30 στο Παλιό Ξυδάδικο στην Λεμεσό στο πλαίσιο του παράλληλου προγράμματος του Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Κύπρου, που συνεχίζει στο Θέατρο Ριάλτο μέχρι τις 19 Οκτωβρίου, και με τη συνεργασία του Βιβλιοτροπίου, τέσσερις Κύπριοι συγγραφείς, ερμηνεύουν με το δικό τους τρόπο τέσσερις ιδιαίτερες ταινίες μικρού μήκους, οι οποίες δεν έχουν διάλογο, διαβάζοντας ζωντανά σε παράλληλη προβολή των ταινιών το κείμενο το οποίο έχουν δημιουργήσει, αντλώντας έμπνευση από αυτές.

Να δώσω φωνή σε ένα σιωπηλό τοπίο

Με την Κωνσταντία Σωτηρίου

Πόσο εύκολο ήταν το εγχείρημά σας να «επενδύσετε» με κείμενο τις ταινίες;

Δεν ήταν εύκολο το εγχείρημα. Κυρίως επειδή πρόκειται για ταινίες τις οποίες οι ίδιοι οι σκηνοθέτες επέλεξαν να μην επενδύσουν με λέξεις. Ειδικότερα η ταινία (Proof of Memory του Yosuke Kawata), για την οποία εγώ κλήθηκα να «μιλήσω», είναι μια ταινία χωρίς σχεδόν καθόλου ανθρώπους, με γρήγορες εναλλαγές εικόνας, με πολύ φως και πονεμένα τοπία που επιχειρούν να προσδώσουν το συναίσθημα. Ωστόσο αυτή η δυσκολία είχε μια δική της γοητεία, αφού έπρεπε να δώσω φωνή σε ένα σιωπηλό τοπίο, να είμαι δηλαδή ο αγωγός της εικόνας και της μετατροπής της σε λέξεις. Ήταν ένα πολύ ιδιαίτερο εγχείρημα, τολμηρό και διαφορετικό από όσα έχω κάνει και ευχαριστώ τους διοργανωτές που με επέλεξαν. Το χάρηκα πολύ!

Η συνθήκη που σας δόθηκε, ένα έτοιμο «εικαστικό περιβάλλον», λειτούργησε για σας περιοριστικά ή αντίθετα άνοιξε ορίζοντες;

Η συνθήκη λειτούργησε εκ των πραγμάτων περιοριστικά επειδή έπρεπε ακριβώς να κτίσουμε σε ένα έτοιμο τοπίο και να επενδύσουμε την ιδέα ενός «άλλου». Ωστόσο την ίδια στιγμή ήταν λες και αυτός ο «άλλος» σού άνοιξε παράθυρο να μιλήσεις μέσα από τους δικούς του ορίζοντες και αυτό αντί να περιορίσει, τελικά έδωσε δυνατότητες έκφρασης που δεν περίμενα. Υπήρξε μεν το πλαίσιο, αλλά ήταν ανοικτό σε διευρύνσεις και ερμηνείες.

Ήταν μια προσπάθεια να δώσετε ένα «σενάριο» στην ταινία ή ταινία έγινε αφορμή για μια ιστορία;

Αυτό ήταν το πρώτο που σκέφτηκα κι εγώ όταν άρχισα να καταπιάνομαι με το πώς θα προσέγγιζα το θέμα, Ωστόσο, σίγουρα αυτό που δημιουργήθηκε δεν ήταν σενάριο, θα ήταν κιόλας ίσως ασέβεια ως προς τον δημιουργό της ταινίας. Ήταν μάλλον η αφορμή να πω μια ιστορία. Ήταν περισσότερο ο τρόπος να μεταφέρω σε λόγο αυτό που είδα, να μιλήσω για το πώς ένιωσα εγώ βλέποντας την ταινία, πως συνδέθηκα με τις εικόνες και τις προθέσεις του σκηνοθέτη. Ήταν μια «ανάγνωση», αν θέλετε, ιδιαίτερη που έπρεπε μετά να την μεταφέρω «φωναχτά» μέσα από ένα κείμενο. Η δική μου (γραπτή) ιστορία για την (κινηματογραφική) ιστορία ενός άλλου.

Θα ήθελες κάποτε να έγραφες ένα σενάριο ή να έβλεπες ένα βιβλίο σου, μια ιστορία σου, στον κινηματογράφο;

Θα το ήθελα πολύ, εννοείται! Ο κινηματογράφος όπως και το θέατρο έχουν μια μαγεία και μια απήχηση απίστευτη, αποτελούν ένα μέσο τεράστιο για να προβάλεις τη δουλειά σου, να μεταφέρεις τα μηνύματα του λόγου σου. Ωστόσο, μπαίνοντας σε αυτή τη διαδικα
σία αυτές τις μέρες, με την μικρή μήκους ταινία που είχα στα χέρια μου, σκεφτόμουν έντονα τη μεταφορά διηγημάτων μου σε μια τέτοια ταινία. Αυτό θα μου άρεσε ακόμα πιο πολύ. Ανέκαθεν λάτρευα τις ταινίες μικρού μήκους.

Πώς θα χαρακτήριζες τη σχέση λογοτεχνίας – κινηματογράφου;

Νομίζω πως δεν πρέπει να προσεγγίζεις το θέμα ως ένα βιβλίο που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο, αλλά ως μια ταινία που βασίζεται σε ένα βιβλίο. Έτσι οι προσδοκίες σου
θα είναι διαφορετικές. Πάντα πηγαίνω να δω μια ταινία που βασίζεται σε βιβλίο που έχω διαβάσει ξέροντας πως θα δω μια διαφορετική εικόνα από αυτή που είχα πλάσει στο μυαλό μου. Κάποτε απογοητεύεσαι, κάποτε χαίρεσαι. Κάποτε λυπάσαι. Συνήθως προτιμώ τα βιβλία από τις ταινίες τους. Υπάρχουν ωστόσο και ταινίες που ξεπέρασαν το πρωτότυπο. Το Κουρδιστό Πορτοκάλι, σε σκηνοθεσία Στάνλεϊ Κιούμπρικ, είναι για μένα καλύτερη ταινία από την (εξαιρετική) νουβέλα του Άντονι Μπέρτζες. Το ίδιο, θα έλεγα, ισχύει για την τριλογία του Άρχοντα των Δακτυλιδιών.