Κορονοϊός και παραπληροφόρηση

Του
Ιερόθεου Παπαδόπουλου*

 

Από την έναρξη της πανδημίας παρατηρείται μια τεράστια άνθηση των ψευδών ειδήσεων (fake news) και των θεωριών συνωμοσίας γύρω από τον νέο κορονοϊό. […]

Κύριο πρόβλημα με τις ψευδείς ειδήσεις αποτελεί το γεγονός ότι συνήθως είναι τόσο αληθοφανείς και ελκυστικές, που είναι δύσκολο να διακρίνει κάνεις εάν είναι έγκυρες ή κατασκευασμένες. Επειδή, κατά κανόνα, προσφέρουν απλουστευμένες εξηγήσεις και ρίχνουν το φταίξιμο σε κάποιον αποδιοπομπαίο τράγο δίνουν μια, λυτρωτική συχνά αλλά επίπλαστη και επικίνδυνη, αίσθηση ότι ξεσκεπάζουν τον ένοχο που κρύβεται πίσω από την εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση που βιώνουμε σε παγκόσμιο επίπεδο. Ως «ένοχος» μπορεί να παρουσιάζεται είτε ο Bill Gates και το υποτιθέμενο δόλιο σχέδιό του να μας φυτέψει ένα ηλεκτρονικό τσιπάκι μέσω των εμβολίων για να μπορεί να μας παρακολουθεί, είτε οι κεραίες των δικτύων 5G, μέσω των οποίων υποτίθεται πως διασπείρεται ο νέος κορονοϊός.

Όσο και αν αυτές οι εκδοχές για τους περισσότερους είναι εξωφρενικές και προκαλούν θυμηδία, δυστυχώς δεν είναι καθόλου αθώες και, αν και σε ένα πρώτο επίπεδο φαίνονται απλώς αστείες, συχνά μπορεί να γίνουν ιδιαίτερα επικίνδυνες. […]

Μπορούμε να αναλογιστούμε τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε για την εξέλιξη της πανδημίας αν οι πολίτες, αντί να εμπιστεύονται τις οδηγίες της επιστημονικής κοινότητας, υπέκυπταν σε αυτές τις κακόβουλες θεωρίες συνωμοσίας, αφήνοντας τον εαυτό τους απροστάτευτο και εκθέτοντας έτσι και το κοινωνικό σύνολο σε έναν τεράστιο κίνδυνο, τη στιγμή μάλιστα που ο εμβολιασμός μπορεί να προσφέρει την οριστική λύση για να ξεπεράσουμε την παγκόσμια υγειονομική κρίση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οποιοδήποτε εμβόλιο κυκλοφορεί στην ΕΕ περνάει πρώτα από αυστηρότατο έλεγχο για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά του από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) και παίρνει την ανάλογη πιστοποίηση. Σε κάθε περίπτωση, έχει καταστεί σαφές ότι η ΕΕ θα επιτρέψει την κυκλοφορία ενός εμβολίου για το νέο κορονοϊό, μόνο εφόσον αυτό πληροί τις αυστηρότατες προδιαγραφές ασφαλείας που έχει θέσει. […]

Γενικότερα, η πίστη σε θεωρίες συνωμοσίας καθιστά λιγότερο πιθανή τη συνεπή χρήση πραγματικών μέσων προστασίας. Επιπλέον, η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε ψευδείς πληροφορίες και θεωρίες συνωμοσίας μπορεί να επηρεάσει την αντίληψή μας για την πραγματικότητα και να δημιουργήσει σύγχυση και επιπρόσθετο άγχος.

Για την ΕΕ, η μάχη ενάντια στην παραπληροφόρηση είναι μια συλλογική προσπάθεια στην οποία συμμετέχουν όλοι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και υπηρεσίες. Ενεργούμε σε στενή συνεργασία με διαδικτυακές πλατφόρμες για την προώθηση της έγκυρης ενημέρωσης και την υποβάθμιση ή κατάργηση παραπλανητικού περιεχομένου που θα μπορούσε να είναι επιβλαβές για την υγεία των πολιτών.

Σε μια εποχή αυξανόμενης αβεβαιότητας και συγκεχυμένων πληροφοριών που μας κατακλύζουν από κάθε κατεύθυνση, μπορούμε να μείνουμε ασφαλείς, σωστά ενημερωμένοι, αλλά και ψυχικά ήρεμοι. Να εμπιστευόμαστε αξιόπιστες πηγές ενημέρωσης, όπως τις κατά τόπους δημόσιες αρχές υγείας και τις ιστοσελίδες των αντίστοιχων ευρωπαϊκών και διεθνών υγειονομικών θεσμών και να ελέγχουμε 2 και 3 φορές την εγκυρότητα αυτών που διαβάζουμε στο διαδίκτυο. Κυρίως, να μείνουμε στα πραγματικά δεδομένα που έχουμε: 1. Ο κορονοϊός μπορεί να μεταδοθεί μεταξύ ανθρώπων μέσω σταγονιδίων φταρνίσματος, βήχα ή αναπνοής και όχι μέσω δικτύων κινητής τηλεφωνίας, 2. Δεν υπάρχει κάποια θεωρία συνωμοσίας πίσω από την παγκόσμια προσπάθεια για την ανάσχεση της πανδημίας και κυρίως 3. Ο εμβολιασμός είναι το «φως στην άκρη του τούνελ» για την ανθρωπότητα μετά από αυτή την πρωτόγνωρη δοκιμασία της. Και τελικά είναι ενθαρρυντικό ότι με τη συντονισμένη προσπάθεια όλων μας, θεσμών, επιστημόνων και πολιτών, φαίνεται ότι θα βγούμε νικητές και σε λίγους μήνες θα μπορούμε και πάλι να ζούμε χωρίς το φόβο.

Ευρωπαϊκή Ένωση: Ενωμένοι είμαστε πιο δυνατοί.

* Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο