Κώστας Λυμπουρής: Ο άνθρωπος θα ήταν ένα «νεκρό» ον, χωρίς τη δυνατότητα της δημιουργίας

Με αφορμή/ Ορίζοντας

Με αφορμή τη βράβευση τους με Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας οι πεζογράφοι Κώστας Λυμπουρής, Αντώνης Μπαλασόπουλος,  μιχάλης μαυροθέρης και η ποιήτρια Μαρία Καντ (Καντωνίδου) μιλάνε στον Ορίζοντα:

Κώστας Λυμπουρής: Ο άνθρωπος θα ήταν ένα «νεκρό» ον, χωρίς τη δυνατότητα της δημιουργίας

Πότε αρχίσατε να γράφετε; 

Άρχισα να γράφω, όταν είχα φτάσει στην ηλικία των πενήντα, χωρίς τίποτα να προοιωνιζόταν κάτι τέτοιο. Όντας στην εκδοτική ομάδα του λογοτεχνικού περιοδικού «Ύλαντρον», δεχόμασταν, φυσικά, κείμενα συνεργατών. Τότε, μου προέκυψε μια ιδέα για διήγημα. Είχε τίτλο «Προσωρινά κλειστό», αυτό που στη συνέχεια έδωσε και τον ομώνυμο τίτλο στην πρώτη μου συλλογή διηγημάτων. Το έγραψα και το έβαλα ανωνύμως ανάμεσα στις άλλες εργασίες. Και μόνο όταν κρίθηκε από την Επιτροπή ως δημοσιεύσιμο αποκάλυψα την ταυτότητά μου.

Ποια  ανάγκη  σας οδήγησε στο γράψιμο,  για τι και για ποιους γράφετε;

Δεν προσδιορίζεις την ανάγκη που σε οδηγεί στο γράψιμο ούτε σε ποιους απευθύνεσαι. Είναι μια διαδικασία που λειτουργεί αφ΄εαυτής. Αλίμονο αν γράφεις κάτω από ορισμένες νόρμες και συνθήκες. Τότε θα ήταν μια «ανελεύθερη» έκφραση, κάτι μη δημιουργικό στη λογοτεχνία.

Πώς θα «συστήνατε» το βιβλίο σας σε έναν αναγνώστη;

Θα του το σύστηνα ως ένα καλό, κατά τη γνώμη μου, ανάγνωσμα. Και θα του προέβαλλα αυτό που με συγκλονίζει τελευταία: Την ιδέα του ανθρώπου χωρίς ταυτότητα ή με μιαν άλλη ταυτότητα (οι ασθενείς λ.χ, του ψυχιατρείου και όχι μόνο).

Ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας που νιώθετε να σας εκφράζει πιο έντονα αυτή την εποχή;

Δίνω ένα απόσπασμα το οποίο αναφέρεται σε άτομο με άνοια:

«Δεν είχε καμιά απολύτως σημασία τι υπήρξε αυτός ο άνθρωπος στη ζωή του, πλούσιος ή φτωχός, μορφωμένος ή αγράμματος, καλός ή κακός. Ήταν πια ένα άτομο χωρίς αντίληψη, μα και χωρίς ταυτότητα. Έμεινε για πάντα σε μιαν άλλη εποχή , με κάποιες εικόνες στο μυαλό, χωρίς αισθήματα, χωρίς ελπίδες για το μέλλον, χωρίς να αναγνωρίζει κανέναν, ούτε τον ίδιο τον εαυτό του. Ουσιαστικά ζούσε χωρίς να ζει, οι έννοιες του θανάτου και της ζωής κάλυπταν σ’ ένα αξεδιάλυτο σύνολο η μια την άλλη.Τουλάχιστον, σκέφτηκε ο Ισίδωρος, αν ο άνθρωπος αυτός ένιωσε το μεγαλείο του έρωτα, για μιαν έστω φορά στη ζωή του, αυτό θα ήταν σίγουρα μια προίκα που θα έπαιρνε μαζί του».

Θα προέβαλλα στον αναγνώστη αυτό που με συγκλονίζει τελευταία: Την ιδέα του ανθρώπου χωρίς ταυτότητα ή με μιαν άλλη ταυτότητα (οι ασθενείς λ.χ, του ψυχιατρείου και όχι μόνο)

Τι αντιπροσωπεύει για έναν/ μια δημιουργό ένα βραβείο και ειδικότερα το Κρατικό βραβείο λογοτεχνίας;

Ένα αξιόπιστο βραβείο συνιστά πάντα μια μορφή αναγνώρισης της αξίας της λογοτεχνικής σου δουλειάς και, βέβαια, το Κρατικό Βραβείο  αποτελεί μιαν επίσημη θα έλεγα καταξίωση.

Σε τι ωφελεί τον κόσμο η συγγραφή και η τέχνη γενικότερα; Είναι για σας μια πολιτική πράξη;

Μα, η συγγραφή είναι η γραπτή έκφραση της ανθρώπινης σκέψης. Και μου φαίνεται αδιανόητο να μην μπορούσε ο άνθρωπος να δώσει μορφή στη σκέψη του με ένα έργο τέχνης. Πολιτική πράξη είναι με την έννοια της ελεύθερης έκφρασης, της μόνης προϋπόθεσης για προχωρήσει ο κόσμος σ’ ένα καλύτερο αύριο. Τέχνη και ζωή είναι έννοιες ταυτόσημες. Και, βέβαια, ο άνθρωπος θα ήταν ένα «νεκρό» ον, χωρίς τη δυνατότητα της δημιουργίας.