Κώστας Βασιλείου: Η ταινία είναι ένα γνώθι, μια αυτογνωσία για το τι εστί άνθρωπος μέσα στο σύμπαν.

Ανοιχτός Ορίζοντας/ Ορίζοντας

Κινηματογραφικές Αναγνώσεις: Words on Film

Tην Τετάρτη 14 Οκτωβρίου, 18:00-20:30, στη Σκηνή Θεάτρου Ριάλτο Λεμεσός στο πλαίσιο του παράλληλου προγράμματος του Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Κύπρου, που συνεχίζει στο Θέατρο Ριάλτο μέχρι τις 16 Οκτωβρίου, και με τη συνεργασία του Βιβλιοτροπίου, τέσσερις Κύπριοι συγγραφείς, (Σταύρος Λαμπράκης, Αυγή Λίλλη, Κώστας Βασιλείου,  Στέλλα Βοσκαρίδου) ερμηνεύουν με το δικό τους τρόπο τέσσερις ιδιαίτερες ταινίες μικρού μήκους, οι οποίες δεν έχουν διάλογο, διαβάζοντας ζωντανά σε παράλληλη προβολή των ταινιών το κείμενο το οποίο έχουν δημιουργήσει, αντλώντας έμπνευση από αυτές.

Κώστας Βασιλείου: Η ταινία είναι ένα γνώθι, μια αυτογνωσία για το τι εστί άνθρωπος μέσα στο σύμπαν

Πόσο εύκολο ήταν το εγχείρημά σας να “επενδύσετε» με κείμενο τις ταινίες;

Η ταινία που μου δόθηκε να την «επενδύσω» με words ήταν το Freeze frame (Κορνίζα ή πλαίσιο από πάγο) της Βελγίδας σκηνοθέτιδας Soetkin Verstegen. Διάρκειας πέντε λεπτών, με αλλεπάλληλες εικόνες πάγου, ανθρώπων και όντων που διακινούνται στον πάγο ή στο νερό, χωρίς διαλόγους ή μουσική. Από την πρώτη στιγμή με καθήλωσε η ταινία για την πληρότητα, την πυκνότητα και την καθαρότητά της (ζωή και θάνατος στο νερό) κι έκρινα ότι θα ήταν ιεροσυλία να βάλω περιγραφικά λόγια την ώρα που θα προβάλλονται. Ό,τι θα έλεγα θα ήταν πριν ή μετά την προβολή της, για να λάμψει αυτούσια η ταινία.

Έτσι δεν ήταν απλώς δύσκολο να επενδύσω με λόγια την ταινία (περιγραφικά ή διαλογικά) ήταν αχρείαστο και αν το έκανα θα ήταν αυτοκτονικό (για μένα) ή δολοφονικό (για την ταινία). Είναι σαν να μου έλεγαν να επενδύσω με λόγια την πεντάλεπτη σκηνή με τη δολοφονία της Μάριον Κρέην από τον σχιζοφρενή Νόρμαν Μπέητς στο μπάνιο στην ταινία του Χίτσκοκ «Ψυχώ».

Η συνθήκη που σας δόθηκε, ένα έτοιμο «εικαστικό περιβάλλον», λειτούργησε για σας περιοριστικά ή αντίθετα άνοιξε ορίζοντες;

Σίγουρα η ταινία με την εξαιρετική της λιτότητα, μου άνοιξε ακαριαία ορίζοντες να δω ένα συνθετικό όραμα του κόσμου μέσα στο οποίο ζώμεν, υπάρχομεν και εσμέν, η ταινία είναι ένα γνώθι, μια αυτογνωσία για το τι εστί άνθρωπος μέσα στο σύμπαν.

Αρα δεν δοκιμάσατε να δώσετε ένα «σενάριο» στην ταινία

Δεν έδωσα σενάριο που να σχολιάζει την ταινία την ώρα της προβολής της. Όσα είχα να πω τα είπα πριν και μετά, «λογαοιδικά» με τη βοήθεια μιας μελωδίας του Κώστα Τούρνα «Μη με συγκρίνεις μάτια μου» (νερό που τα αλακάθκια μου).

Πώς θα χαρακτηρίζατε τη σχέση Λογοτεχνίας-Κινηματογράφου;

Είναι σαν μου ζητάτε να απαντήσω στο αιώνιο ερώτημα τι προηγείται και τι έπεται το αβγό ή η κότα; Ο ευαγγελιστής Ιωάννης λέγει βέβαια ότι Εν αρχή ην ο λόγος (και ο Λόγος ην προς τον Θεόν και Θεός ην ο Λόγος). Τα ίδια όμως ιερά κείμενα τονίζουν το καθ’ ομοίωσιν και κατ’ Εικόνα, δηλαδή να τείνουμε προς την Εικόνα (του θεού εννοείται). Αντ’ αυτού, του μείζονος ερωτήματος, τελειώνω με τους τελευταίους στίχους της παρέμβασής μου στο Ριάλτο:

Πράβο στη Σόετκιν Βέρστεγκεν

Βελγίδα σκηνοθέτιν

που μοιάζει με θαλάσσια

θεότητα, την Θέτιν∙

μαστόρισσα του σινεμά

μαθήτρια του Χίτσκοκ

μ’ εικόνες σαν τη Χαλιμά

που σπάζουσι τον ήχο.