Κυπριακό: Η αλήθεια είναι σκληρή!

Του Γιώργου Τ. Γεωργίου*

Η δηµοσιοποίηση κάποιων εγγράφων από τη ∆ιάσκεψη του Κραν Μοντανά έχει ανοίξει και πάλι τη δηµόσια συζήτηση για τον καταλογισµό ευθυνών για την αποτυχία της ∆ιάσκεψης. Σ’ ένα βαθµό είναι θετικό το γεγονός, γιατί προσφέρεται η ευκαιρία να φωτιστούν πτυχές της συγκεκριµένης ∆ιάσκεψης και να ενηµερωθεί ο λαός.

Προκαλεί έκπληξη όµως γιατί αυτοί που επέλεξαν τη δηµοσιοποίηση των σχετικών εγγράφων το κάνουν τώρα και όχι πριν ένα ή δύο χρόνια, όταν έχουν περάσει τέσσερα χρόνια από το ναυάγιο των διαπραγµατεύσεων. Εύλογα κάποιος µπορεί να υποθέσει ότι οι κυβερνώντες χρειάζονται σωσίβιο επιβίωσης προκειµένου να σωθεί, αν µπορεί να σωθεί, η όποια αξιοπιστία τους έµεινε στη διαχείριση του Κυπριακού τα τελευταία χρόνια.

Η δηµοσιοποίηση των σχετικών εγγράφων, όµως, αναδεικνύει σοβαρά ερωτηµατικά για τη στάση του ίδιου του Προέδρου της ∆ηµοκρατίας κ. Ν. Αναστασιάδη και του ∆ΗΣΥ, που παραµένουν αναπάντητα.

Γιατί δεν απάντησε ο Πρόεδρος στην έκθεση του Γ.Γ. του ΟΗΕ για την αποτυχία της ∆ιάσκεψης; Στην έκθεση αναλύονται µε λεπτοµέρεια τα γεγονότα που µεσολάβησαν στη ∆ιάσκεψη και στην ουσία επιρρίπτονται ευθύνες και στις δύο πλευρές. Γιατί στον ουσιαστικό χρόνο ο Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας επέλεξε τη σιωπή;

Πέραν τούτων, χρειάζεται να τονίσουµε και να θυµίσουµε δηλώσεις τόσο του Προέδρου της ∆ηµοκρατίας, του Υπουργού Εξωτερικών, του διαπραγµατευτή κ. Μαυρογιάννη, καθώς και τις δηλώσεις τού τότε Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας, κ. Κοτζιά, ότι ήµασταν τόσο κοντά στη λύση που µιλούσαν όλοι ότι απέµεινε το τελευταίο εκατοστάρι.

Τα συγκεκριµένα έγγραφα δεν µπορούν να αναγιγνώσκονται αλά καρτ. Χρειάζεται να γνωρίζουµε όλο το έργο που διαδραµατίστηκε στη ∆ιάσκεψη του Κραν Μοντανά -και τον πρόλογο και το κυρίως θέµα και τον επίλογο. Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ είχε ξεχωριστές συναντήσεις και µε τις δύο πλευρές, σε µια προσπάθεια να γνωρίζει τις προθέσεις των εµπλεκόµενων µερών. Να γνωρίζει δηλαδή µέχρι πού ήταν δυνατό να φτάσουν οι συνοµιλίες σε µια win-win κατάληξη. Εποµένως, δεν µπορεί να γίνεται ανάλυση των εγγράφων µε αποσπασµατικό ή επιλεκτικό τρόπο, ό,τι συµφέρει!

Αυτό που παραµένει είναι η ουσία, ότι για πρώτη φορά πλησιάσαµε στη λύση του Κυπριακού, συζητώντας κεφαλαιώδη ζητήµατα όπως της αποχώρησης των κατοχικών στρατευµάτων, κατάργηση των εγγυήσεων και επεµβατικών δικαιωµάτων και τα θέµατα ασφαλείας. Για πρώτη φορά φτάσαµε σε απόσταση αναπνοής από τη λύση και ανατράπηκαν όλα, την ώρα που κρινόταν το παρόν και το µέλλον της πατρίδας µας.

Ναι, ήταν προτιµότερο να επιστρέψουµε στη συµφωνία εγκαθίδρυσης και να αποδεχτούµε ένα µικρό αριθµό στρατιωτών, 950 Ελλήνων και 650 Τούρκων, παρά να παραµείνουν σαράντα χιλιάδες κατοχικά στρατεύµατα, οι εξοπλισµοί και η Τουρκία να αφεντεύει τον τόπο. Και αν ακόµα ο Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας ένιωθε αδύνατος να κάνει το αποφασιστικό βήµα, επιβαλλόταν να κρατήσει το διαπραγµατευτικό κεκτηµένο, το πλαίσιο Γκουτέρες και να ζητήσει τόσο τη βοήθεια της πολιτικής ηγεσίας, όσο και των αρχηγών κρατών των εγγυητριών δυνάµεων. Έχει λεχθεί ότι άφησε αναπάντητη την κλήση του Πρωθυπουργού της Ελλάδας, κ. Αλέξη Τσίπρα, τα µεσάνυχτα των συνοµιλιών, όταν κινδύνευε µε ναυάγιο η διαδικασία. Το ίδιο και σε σχέση µε τις εκκλήσεις της κας Μογκερίνι, τότε εκπροσώπου της Ε.Ε. στις συνοµιλίες.

Αν τώρα προσθέσουµε και τον επίλογο, µε τις προτάσεις-δώρα στην Τουρκία του Προέδρου Αναστασιάδη για λύση αποκεντρωµένης ή χαλαρής Οµοσπονδίας, και την εκτός τόπου και χρόνου πρότασή του για επιστροφή στο Σύνταγµα του 1960, ο κάθε αντικειµενικός πολίτης καταλαβαίνει ότι οι ευθύνες του Πρόεδρου της ∆ηµοκρατίας και του ∆ΗΣΥ είναι αποκλειστικές και ασήκωτες. Η αλήθεια είναι σκληρή! Ο ηγέτης λύσης µε βάση τα γεγονότα µετατρέπεται σε ηγέτη της διχοτόµησης.

Η κρισιµότητα των στιγµών απαιτεί από όλους ανάληψη ευθύνης. Πρώτα ο Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας και µετά όλη η πολιτική ηγεσία, αναλογικά, χρειάζεται να αρθούµε στο ύψος των περιστάσεων. Κανένας συµβιβασµός µε τη διαίρεση, καµία σκέψη για λύση δύο κρατών. Το ΑΚΕΛ αναλαµβάνει τον ιστορικό του ρόλο. Καταθέτει προτάσεις και όραµα λύσης. Ηγείται πρωτοβουλιών και δράσεων, ώστε να ανατραπεί το επικίνδυνο αδιέξοδο. Οτιδήποτε άλλο από τη ∆ιζωνική ∆ικοινοτική Οµοσπονδία οδηγεί στη µονιµοποίηση της de facto κατάστασης, µε κίνδυνο να µετατραπεί de jure λύση.

* Μέλος Πολιτικού Γραφείου, Επαρχιακός Γραµµατέας ΑΚΕΛ Λεµεσού