Κυπριακό, µύθοι και πραγµατικότητες

Του
Θεοχάρη Μασούρα*

Μύθος 1ος: Ο αντιαποικιακός αγώνας της ΕΟΚΑ είχε ως αποτέλεσµα την
ανεξαρτησία της Κύπρου.
Πραγµατικότητα: Ο ενωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ είχε ως αποτέλεσµα τις Συµφωνίες
Ζυρίχης – Λονδίνου και την αποτελεσµατική συµµετοχή των Τ/κ στην εκτελεστική,
νοµοθετική και δικαστική εξουσία. Το γεγονός ότι ο αγώνας ήταν ενωτικός και όχι
αντιαποικιακός, τεκµαίρεται από την πρώτη διακήρυξη του στρατιωτικού αρχηγού
Διγενή, που καλούσε κοµµουνιστές και Τουρκοκυπρίους να µην εµπλακούν. Ρόλο
στον αγώνα θα είχαν µόνο όσοι ανήκαν ιδεολογικά στη Δεξιά και τα
ελληνοθρησκευτικά σωµατεία. Εξάλλου ο πολιτικός και στρατιωτικός αρχηγός της
ΕΟΚΑ, Μακάριος και Γρίβας, ήταν πρωταγωνιστές της αντικοµµουνιστικής
οργάνωσης «Χ» που έδρασε στην Ελλάδα.

Μύθος 2ος: Τα 13 σηµεία Μακαρίου οδήγησαν στην αποχώρηση των Τ/κ από την
Κυπριακή Δηµοκρατία, στον εγκλεισµό τους σε θύλακες και εποµένως ως ενέργεια
υπήρξε η απαρχή της διχοτόµησης.
Πραγµατικότητα: Αν η άποψη διατυπωνόταν από το ΑΚΕΛ, που συµβούλευε τον
Μακάριο να µην «πειράξει» το Σύνταγµα, θα ήταν δικαιολογηµένη. Όταν όµως
διατυπώνεται από εκείνους που τον κατηγορούσαν νυχθηµερόν, ότι αναίρεσε τον
όρκο της Φανερωµένης (επίορκος) και ότι πολιτική του εφικτού απεµπολούσε την
Ένωση, η κατηγορία είναι ιστορικά αδικαιολόγητη. Ο Μακάριος µπορεί να ελεγχθεί
για πολιτική αφέλεια όχι όµως για εγκληµατική πολιτική, ανάλογη των πρακτικών
του Γρίβα.

Μύθος 3ος: Η στενοκεφαλιά Μακαρίου να µην εντάξει την Κύπρο στο ΝΑΤΟ και να
παραχωρήσει βάση στους Αµερικανούς, υπήρξε η καταστροφή µας.
Πραγµατικότητα: Ο δρ Ανδρεστίνος Ν. Παπαδόπουλος, πρέσβης ε.τ., σε άρθρο του
στον «Πολίτη», 16 Ιουνίου 2018, «Κύπρος και ΝΑΤΟ: Οι αλήθειες», διατυπώνει
διαφορετική άποψη. Ο Μακάριος και ο Γρίβας, γράφει, πρότειναν από το 1959 την
παραχώρηση βάσης στους Αµερικανούς, αλλά αντιτάχθηκε το Ηνωµένο Βασίλειο. Η
πρόταση επανήλθε το 1965 από τον Μακάριο, αλλά αντιτάχθηκαν οι Αµερικανοί,
επικαλούµενοι αντιδράσεις της Τουρκίας. Για την επιστηµονική στήριξη της θέσης
του παραπέµπει στους Ρένο Σολοµίδη, υπουργό στην πρώτη κυβέρνηση µετά την
ανεξαρτησία, Γιώργο Ιακώβου, Υπουργό Εξωτερικών στην κυβέρνηση Δηµήτρη
Χριστόφια και Νίκο Δηµητρίου, πρώην πρέσβη της Κύπρου στην Ουάσινγκτον. Ο
Μακάριος, γράφει ο Δρ Ανδρεστίνος, ήταν υπέρ του δόγµατος «Η Κύπρος ανήκει
στον δυτικό κόσµο».

Μύθος 4ος: Αν ζούσε ο Γρίβας, δεν θα γινόταν το πραξικόπηµα, άρα ούτε και η
εισβολή.
Πραγµατικότητα: Πράγµατι ο Γρίβας πέθανε τον Ιανουάριο του 1974, έξι µήνες πριν
το ιουλιανό πραξικόπηµα. Όλες όµως οι ενέργειές του και η δράση της ΕΟΚΑ Β’,
στόχευαν στη δολοφονία Μακαρίου: «Σχέδιο Απόλλων», που ο ίδιος συνέταξε και η
δολοφονική απόπειρα στον Άγιο Σέργιο κατ’ εντολήν του. Δεν έπρεπε να γνωρίζει ότι
η εξόντωση Μακαρίου θα έδινε αφορµή στην Τουρκία για εισβολή, επικαλούµενη
παραβίαση του Συντάγµατος;

Μύθος 5ος: Το Κυπριακό είναι πρόβληµα εισβολής – κατοχής.
Πραγµατικότητα: Η παραπάνω άποψη αποτελεί το µισό της αλήθειας. Το άλλο µισό
είναι ότι το Κυπριακό είναι και πρόβληµα παραβίασης των γεωπολιτικών
συµφερόντων της Τουρκίας. Η γεωπολιτική και γεωγραφική θέση της Κύπρου
υπήρξε η κύρια αφορµή όλων των κατακτητών, που στόχευαν µέσω της Κύπρου να
έχουν ρυθµιστικό ρόλο στην Αν. Μεσόγειο. Μήπως τελικά το Κυπριακό είναι
πρόβληµα σύγκρουσης της Ιστορίας µε τη Γεωγραφία, του προαιώνιου δηλαδή
ενωτικού πόθου των Ελληνοκυπρίων µε τα στρατηγικά συµφέροντα της Τουρκίας;
Η απάλειψη των µύθων που επηρεάζουν την επανένωση της πατρίδας,
αντικαθιστώντας τους µε την πραγµατικότητα, δεν στοχεύει στη δικαίωση κανενός.
Στο κάτω – κάτω «ο αναµάρτητος πρώτος τον λίθο βαλέτω». Η δήλωση Αναστασιάδη
στις 18 Σεπτεµβρίου 2018, ότι «χρειάζεται επανατοποθέτηση του Κυπριακού στη
σωστή του βάση», αποτελεί απόδειξη της συνέχισης της µυθοπλασίας και της
σύγκρουσης µε την πραγµατικότητα. Το ίδιο και η δήλωση Λακκοτρύπη, ότι «η
Κύπρος θα αξιοποιήσει τον ενεργειακό της ρόλο στην Αν. Μεσόγειο».

*Φιλόλογος, πρώην διευθυντής
σε σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης