
Του Γιαννάκη Λ. Ομήρου*
∆ύο σχεδόν µήνες µετά από την τουρκική εισβολή του 1974, το πραξικοπηµατικό παρακράτος εξακολουθούσε να κυβερνά. Συλλήψεις δηµοκρατικών πολιτών, απηνής τροµοκρατία, εν ψυχρώ δολοφονίες. Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία είχε καταλάβει το 37% των εδαφών της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας, το µέληµα των πραξικοπηµατιών ήταν η παρεµπόδιση επιστροφής του νόµιµου Προέδρου Μακαρίου στην Κύπρο, ο οποίος κυνηγηµένος από την προδοσία είχε καταφύγει στο εξωτερικό.
Στις 8 Σεπτεµβρίου µέλη της ΕΟΚΑ Β’ δολοφόνησαν στο Μέσα Χωριό της Πάφου τον Ειδικό Αστυνοµικό ∆ηµοσθένη Γεωργίου, επειδή έγραφε συνθήµατα υπέρ της επιστροφής του Προέδρου Μακαρίου στην Κύπρο. Η δολοφονία προκάλεσε κύµα αγανάκτησης και οργής σε ολόκληρη την Πάφο. Η σορός του ∆ηµοσθένη Γεωργίου µεταφέρθηκε την εποµένη στην Πάφο και τοποθετήθηκε στην Πλατεία Κένεντυ, µπροστά από την Αστυνοµική ∆ιεύθυνση της πόλης µε εντολή του Γ.Γ. της Ένωσης Αγωνιστών Πάφου Μίκη Τεµπριώτη. Πληροφορήθηκα τα γεγονότα και πήγα εκεί. Το κλίµα ήταν εκρηκτικό. Εκατοντάδες πολίτες απαιτούσαν την παράδοση της πραξικοπηµατικής διοίκησης της Αστυνοµίας Πάφου. Πολλά αυτοκίνητα των πραξικοπηµατιών αστυνοµικών που βρίσκονταν σταθµευµένα έξω από την Αστυνοµική ∆ιεύθυνση παραδόθηκαν στις φλόγες από τους διαδηλωτές.
Η ατµόσφαιρα ήταν επαναστατική. Οι διαδηλωτές απειλούσαν να εισβάλουν στην Αστυνοµική ∆ιεύθυνση θέτοντας χρονοδιαγράµµατα. Μεγάφωνα είχαν τοποθετηθεί στον πλατειακό χώρο. Ανέλαβα την ευθύνη να απευθύνω µηνύµατα από το µικρόφωνο. Καλούσα για έλευση στην Πάφο του Υπουργού Εσωτερικών Νίκου Κόσιη και του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς, στρατηγού Καραγιάννη. Η προειδοποίηση ήταν σαφής. Αν Κόσιης και Καραγιάννης δεν προσέρχονταν, θα ακολουθούσε εισβολή των διαδηλωτών. Απειλείτο η πρόκληση αιµατοχυσίας.
Σε δύο περίπου ώρες, αργά το απόγευµα, Κόσιης και Καραγιάννης έφτασαν στο χώρο. Από το µικρόφωνο απευθύνθηκαν στο επαναστατηµένο πλήθος και δεσµεύτηκαν για αλλαγή διοίκησης στην Αστυνοµία Πάφου, µε αποµάκρυνση των πραξικοπηµατιών. Ήταν µια πρώτη νίκη των δηµοκρατικών δυνάµεων στην Πάφο µετά το πραξικόπηµα. Την εποµένη, µέσα σε κλίµα πάνδηµης οδύνης αλλά και οργής για τους πραξικοπηµατίες, τελέσθηκε στο Μέσα Χωριό η κηδεία του ∆ηµοσθένη Γεωργίου.
Η αυθόρµητη λαϊκή εξέγερση στις 9 Σεπτεµβρίου 1974 απέδειξε τις απεριόριστες δυνάµεις των λαϊκών δυνάµεων, οι οποίες συνέτριψαν το πραξικόπηµα, το οποίο εξακολουθούσε να επιβιώνει µήνες µετά το προδοτικό και εθνοκτόνο του έργο, κι ενώ η Τουρκία απειλούσε µε ολοκληρωτική κατάληψη την Κύπρο. Η 9η Σεπτεµβρίου 1974 αποτελεί µια λαµπρή σελίδα στην ιστορία της Πάφου και της Κύπρου.
* Πρώην Πρόεδρος Βουλής των Αντιπροσώπων
