Λάμπρος Ιωάννου: «Το 1958 η ηγεσία της ΕΟΚΑ διέταξε την εκτέλεσή μου»

 

Ένας υποδειγματικός κομμουνιστής, o πρώην περιφερειακός γραμματέας ΑΚΕΛ Αμμοχώστου, μιλά εφ’ όλης της ύλης στη «Χαραυγή»

 

«Η ΕΔΟΝ Αμμοχώστου ήταν πρώτη με 4.500 μέλη»

«Η κυβέρνηση Αναστασιάδη σταμάτησε τη βοήθεια σε φτωχά ζευγάρια»

«Το ΑΚΕΛ να ενδυναμώσει τον αγώνα ενάντια στο μεγάλο κεφάλαιο»

Του Βλαδίμηρου Πορφυρού

Οι αρχές της Αριστεράς βρίσκουν στο πρόσωπο του συντρόφου Λάμπρου έναν υποδειγματικό ηγέτη. Η ανιδιοτέλεια, το ήθος, η ανθρωπιά και η συνεπής προσφορά του στην Αμμόχωστο αναγνωρίζονται και ξεπερνούν τα όρια της Αριστεράς. Ο αφουγκρασμός, η κατανόηση και η αποφασιστική προώθηση επίλυσης προβλημάτων του κάθε εργαζόμενου δεξιού, κεντρώου, αριστερού ήταν πρωταρχικό μέλημά του. Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μας, μου διηγείτο σημαντικά γεγονότα με λιτό ξεκάθαρο λόγο, χωρίς στόμφο και μεγαληγορία, αλλά με ταπεινοφροσύνη, χαρακτηριστικό των βετεράνων κομμουνιστών. Ο σύντροφος Λάμπρος ανήκει στη γενιά εκείνη των Κύπριων κομμουνιστών, ιδιαίτερα των δεκαετιών ’50 – ’70 που δεν λιποψύχησαν μπροστά στις απειλές των Άγγλων ιμπεριαλιστών για «παράνομη κομματική δράση», αλλά ούτε και μπροστά στις διαταγές της αμείλικτης, φασιστικής δεξιάς για «φυσική εξόντωση». Τα αντιμετώπιζαν όλα με νηφαλιότητα, γενναιότητα και κομμουνιστική θέληση. Κράτησαν ψηλά το κόκκινο λάβαρο. Αυτοί καταξίωσαν και γιγάντωσαν το κόμμα.

 

Μίλησέ μας για τα παιδικά και εφηβικά σου χρόνια.

Γεννήθηκα το 1931 στον Άγιο Σέργιο. Οι γονείς μου απέκτησαν επτά παιδιά, τρία αγόρια και τέσσερα κορίτσια. Αποφοίτησα από το Δημοτικό με άριστα και ήθελα να πάω σε ανώτερη σχολή αλλά ο πατέρας μου δεν δέχτηκε, γιατί ήμασταν φτωχοί άνθρωποι κι έτσι πήγα να εργασθώ ως ραφτούδιν. Πήγαινα με το ποδήλατό μου στο Βαρώσι. Ήμουν ένα παιδί δραστήριο και εκείνη την περίοδο πωλούσα κάθε Κυριακή 40 φύλλα της εφημερίδας του κόμματος, Δημοκράτης.

 

Πότε εντάσσεσαι στο λαϊκό κίνημα και ποια η μετέπειτα δράση σου;

Στα δεκαοκτώ μου χρόνια με πλησίασε ένα στέλεχος της ΑΟΝ για να γίνω μέλος της οργάνωσης. Προσωπικά θαύμαζα τον αγώνα των αριστερών, διότι υπεράσπιζαν τα δικαιώματα των φτωχών. Δέχτηκα την πρόταση, έγινα μέλος της οργάνωσης, μάλιστα μέσα σε λίγους μήνες εκλέχτηκα γραμματέας της ΑΟΝ Αγίου Σεργίου.

Το 1953 μου πρότειναν και αποδέχτηκα να γίνω μέλος του κόμματος. Το 1955 όταν το κόμμα κηρύχτηκε παράνομο από τους Άγγλους αποικιοκράτες, με πλησίασε ο Παύλος Δίγκλης και μου μετέφερε κομματική εισήγηση να αναλάβω ως προσωρινός καθοδηγητής του κόμματος στον Άγιο Σέργιο, εκτελώντας παράλληλα χρέη υπεύθυνου συντονιστή παράνομης κομματικής δράσης για χωριά όπως την Έγκωμη, τα Λιμνιά, τους Στύλους, τον Γαϊδουρά. Αποδέχτηκα χωρίς δισταγμούς και ανέλαβα δράση κάθε Σαββατοκύριακο με το ποδήλατό μου.

Οι πολιτικές δολοφονίες Ακελιστών από την ΕΟΚΑ μάς ανάγκασαν να παίρνουμε μέτρα προφύλαξης. Προσωπικά, το κόμμα μού διέθετε τα βράδια φρουρούς ασφαλείας. Ο σύντροφος Μιχάλης Πουμπουρής, ο τότε Επαρχιακός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Αμμοχώστου, μου ανέφερε ότι: «Αυτοί θέλουν να σε αναγκάσουν να εγκαταλείψεις τον Άγιο Σέργιο, διότι είσαι δραστήριος όχι μόνο στο χωριό σου, αλλά και στα γειτονικά χωριά». Χαρακτηριστικά θυμάμαι τη μητέρα μου να έρχεται στο καφενείο αργά τα βράδια και να μου λέει να μην έρθω στο σπίτι, διότι είχε μασκοφόρους στη γειτονιά… Πρέπει να πω ότι στον Άγιο Σέργιο η πλειοψηφία των κατοίκων του χωριού ήταν αριστεροί και μάλιστα αρκετά δυναμικοί, κάτι που ενοχλούσε τους μασκοφόρους του Γρίβα (1955-59), γι’ αυτό έβγαζαν περιπολία τη νύχτα στο χωριό. Τους φρουρούς μου, οι οποίοι μου έδιναν θάρρος και χάρη σ’ αυτούς άντεξα στη δοκιμασία, τους ευχαριστώ.

Ένας από τους μασκοφόρους του Γρίβα μού εξομολογήθηκε χρόνια μετά ότι ο ίδιος μαζί με δύο άλλους εκφόβιζαν συστηματικά τη μητέρα μου. Αυτός παραδέχτηκε ότι έκαναν λάθη και ζήτησε συγγνώμη. Μάλιστα, ο ίδιος μου αποκάλυψε ότι το 1958 ο υπεύθυνος της ΕΟΚΑ στον Άγιο Σέργιο τιμωρήθηκε από την οργάνωση για μια εβδομάδα περιορισμού, διότι αρνήθηκε, και αυτό είναι προς τιμήν του, σε διαταγή της ηγεσίας της ΕΟΚΑ να με εκτελέσει, λέγοντάς τους ότι «ο Λαμπρής δεν έχει τίποτα εις βάρος του, γι’ αυτό δεν έχουμε δικαιολογία να τον εκτελέσουμε».

Το 1959 είχα εκλεγεί ως μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της οργάνωσης και Γραμματέας της ΕΔΟΝ Αμμοχώστου. Με τη βοήθεια του κόμματος δημιουργήσαμε επιτελεία και οργανώσαμε τους πρώτους πυρήνες σε 42 ενορίες και χωριά. Πρέπει να πω ότι η ΕΔΟΝ Αμμοχώστου ήταν πρωτοπόρα, ήταν η καλύτερη και η πιο μεγάλη αριθμητικά από όλες τις επαρχίες με 4.500 μέλη και πολύπλευρη δραστηριότητα. Το 1964 διοργανώσαμε στο δημοτικό στάδιο στο Βαρώσι το πρώτο Παγκύπριο Φεστιβάλ της ΕΔΟΝ στο οποίο παρευρέθηκε ο Μίκης Θεοδωράκης με την ορχήστρα του.

Είχα διατελέσει Γραμματέας της ΕΔΟΝ το 1959 – 1973. Τον Γενάρη του 1974 αναλαμβάνω γραμματέας της πόλης της Αμμοχώστου του κόμματος. Το πραξικόπημα μάς βρήκε δυστυχώς απροετοίμαστους. Δεν υπήρχε σχέδιο δράσης από το κόμμα. Το 1974, μετά τα τραγικά γεγονότα, η καθοδήγηση του κόμματος με κάλεσε να αναλάβω την ευθύνη για την οργάνωση κομματικών ομάδων στους προσφυγικούς καταυλισμούς. Έτσι, ανέλαβα ως περιφερειακός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Αμμοχώστου μέχρι την αφυπηρέτησή μου.

 

Υπάρχουν δεξιοί που λόγω της εκτίμησής τους προς το πρόσωπό σου ψηφίζουν ΑΚΕΛ;

Βέβαια, είναι άνθρωποι που ανήκουν σε όλα τα υπόλοιπα κόμματα. Θα έλεγα ότι τυγχάνω εκτίμησης όχι μόνο από αριστερούς, αλλά και από δεξιούς.

 

Θα μας αποκαλύψεις μια σημαντική πολιτική διαφωνία σου με την ηγεσία του ΑΚΕΛ;

Καταρχάς, πρέπει να πω ότι συμφωνούσα με την κεντρική καθοδήγηση στα σημαντικά πολιτικά θέματα. Έλεγα πάντα τις απόψεις μου στην Επαρχιακή Επιτροπή Αμμοχώστου. Υπήρξε όμως και μια σημαντική πολιτική διαφωνία και αυτό αφορά τη διάλυση, πριν από τρία χρόνια, της Περιφερειακής Επιτροπής Αμμοχώστου. Πιστεύω ότι οι συνδιασκέψεις όπως γίνονταν στο παρελθόν και οι συλλογικές αποφάσεις, εφαρμόζονταν με αποφασιστικότητα και περισσότερη δράση.

 

Ως περιφερειακό στέλεχος ένιωσες ποτέ τον παραγκωνισμό από το κέντρο;

Όχι, αντίθετα τόσο με τον Εζεκία Παπαϊωάννου όσο και με τα υπόλοιπα ανώτατα στελέχη υπήρχε πάντα πολύ καλή συνεργασία.

 

Τι θα συμβούλευες τους νέους Κύπριους κομμουνιστές;

Θα τους συμβούλευα να σταθούν δίπλα στο κόμμα, διότι είναι το μόνο κόμμα που πραγματικά ενδιαφέρεται για τα δικά τους προβλήματα, τη φτωχολογιά, τη διανόηση, τους εργαζομένους. Οι νέοι μας ζουν καθημερινά την ανεργία, την υποαπασχόληση, την ανασφάλεια, τους εξευτελιστικούς μισθούς, εξαιτίας της νεοφιλελεύθερης πολιτικής της διακυβέρνησης Ν. Αναστασιάδη. Το ΑΚΕΛ δεν έχει κάνει ποτέ εγκλήματα σε βάρος του κυπριακού λαού.

 

Ποια τα κυριότερα προβλήματα της ελεύθερης περιοχής Αμμοχώστου;

Ενώ παλαιότερα προσφερόταν δωρεάν από το κράτος στα φτωχά νεαρά ζευγάρια χαλίτικο οικόπεδο για να χτίσουν, η κυβέρνηση Αναστασιάδη σταμάτησε αυτή την παροχή. Αυτό είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, αφού οι τιμές τόσο των οικοπέδων, αλλά και των σπιτιών είναι στα ύψη. Επίσης, οι πολύ χαμηλοί μισθοί που προσφέρουν οι ξενοδόχοι στους ξενοδοχοϋπαλλήλους είναι εξίσου ένα σοβαρό πρόβλημα. Χρειάζεται από την ΠΕΟ να ενδυναμώσει τον ταξικό αγώνα. Στις 20 κάθε μήνα οι εργαζόμενοι μένουν χωρίς λεφτά…

 

Με ποιον τρόπο πιστεύεις ότι οι εργαζόμενοι και το ΑΚΕΛ πρέπει να αντιμετωπίσουν τα νέα οικονομικά δεδομένα, όπως αυτά διαμορφώνονται λόγω του κορονοϊού;

Θα πρέπει η εργατική τάξη να είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τις νέες επιθέσεις του μεγάλου κεφαλαίου με ενότητα και αγώνα και όπου χρειαστεί με μαζικές κινητοποιήσεις και απεργίες. Δεν πρέπει οι εργαζόμενοι να επωμιστούν τα οικονομικά βάρη της νέας κρίσης. Οι σχετικά πρόσφατες μαζικές κινητοποιήσεις των δασκάλων και των καθηγητών έδειξαν το δρόμο, αφού αφύπνισαν τον κυπριακό λαό. Επίσης, το έγκλημα του Συνεργατισμού που εξόργισε τους εργαζομένους είχε ως αποτέλεσμα την πτώση 9% του Συναγερμού στις τελευταίες ευρωεκλογές. Επομένως, οι εργαζόμενοι μπορούν να απαντήσουν άμεσα και δραστικά στις προκλήσεις της νέας τάξης πραγμάτων, εξαιτίας του κορονοϊού και να μην επιτρέψουν σε κανέναν κεφαλαιοκράτη να καταπατήσει τα δικαιώματά τους.

 

Η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε και η κομμουνιστική ιδεολογία είναι σε υποχώρηση. Παρ’ όλα αυτά εσύ παραμένεις ιδεολόγος κομμουνιστής;

Άλλο είναι ο επιστημονικός κομμουνισμός και άλλο ήταν ο υπαρκτός σοσιαλισμός όπως εφαρμόστηκε. Εγώ εξακολουθώ να πιστεύω στην κομμουνιστική ιδεολογία, να πιστεύω στις ανανεωμένες δυνάμεις του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος. Εμείς στην Κύπρο έχουμε ένα δυνατό κομμουνιστικό κόμμα και είναι θα έλεγα διεθνιστικό, να βοηθάμε χώρες όπως την Κούβα, τη Βενεζουέλα και την Παλαιστίνη.


Αγαπημένο σου βιβλίο;
Διάβασα πολλά βιβλία, όπως το Κεφάλαιο του Μαρξ και βιβλία του Λένιν. Είχα μεγάλη βιβλιοθήκη στο Βαρώσι.

Ένα τραγούδι που ξεχωρίζεις;
Τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη.

Ποια ποδοσφαιρική ομάδα υποστηρίζεις;
Υποστηρίζω πρώτα τη Νέα Σαλαμίνα και μετά την Ομόνοια.

Ποιο είναι το απόσταγμα της κομματικής σου ζωής;
Το κόμμα πιστεύω ορθώνεται σε υγιείς βάσεις. Εκτιμώ ως σωστές τις πολιτικές θέσεις του συντρόφου Άντρου Κυπριανού, ο οποίος με ρωτά για τις απόψεις μου και τον συμβουλεύω εκεί που μπορώ. Το ότι λαμβάνει υπόψιν του και προωθεί κάποιες από τις απόψεις μου, αυτό για μένα είναι ένδειξη εκτίμησης του κόμματος προς το πρόσωπό μου. Τον συμβουλεύω να ασκεί πιο δυναμική αντιπολίτευση στην κυβέρνηση Αναστασιάδη στα πλαίσια της οποίας η κοινωνική ανισότητα είναι πιο έντονη και το ΑΚΕΛ να ενδυναμώσει τον αγώνα ενάντια στο μεγάλο κεφάλαιο.

 

1961: Επίσκεψη στη Λ.Δ. της Κίνας αντιπροσωπείας της ΕΔΟΝ μετά από πρόσκληση της κομμουνιστικής νεολαίας της χώρας. Τους υποδέχεται ο τότε Πρωθυπουργός Τσου Εν Λάι (ο Λάμπρος Ιωάννου τρίτος από αριστερά).

2006: Με την ευκαιρία των 80χρονων του ΑΚΕΛ, ο Άντρος Κυπριανού βραβεύει τον Λάμπρο Ιωάννου για τη συνολική προσφορά του.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy