Σχέδιο Βιώσιμης Κινητικότητας Λάρνακας: Λιγότερα αυτοκίνητα και περισσότεροι πεζοί

Του Τάσου Περδίου

Σε ένα διπλό βασικό άξονα κινείται το σενάριο που επιλέχθηκε εν τέλει για την εφαρμογή του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας Λάρνακας. Το σενάριο αποκαλύπτεται μέσα από τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η οποία έχει ήδη υποβληθεί από τις αρχές περασμένου Σεπτεμβρίου ενώπιον του Τμήματος Περιβάλλοντος και κινείται στο διπλό άξονα της μείωσης της κυκλοφορίας αυτοκινήτων και της αύξησης της κυκλοφορίας πεζών σε συνδυασμό με τη χρήση εναλλακτικών μέσων διακίνησης. Το ΣΒΑΚ αφορά στην ευρύτερη αστική περιοχή της Λάρνακας και συμπυκνώνει το όραμα για την πόλη του 2030. Πέραν από τα διοικητικά όρια του Δήμου Λάρνακας, περιλαμβάνει επίσης τους Δήμους Αραδίππου, Λειβαδιών και Δρομολαξιάς – Μενεου, καθώς επίσης και τμήματα των κοινοτήτων Ορόκλινης, Πύλας, Καλού Χωριού, Κιτίου και Περβολιών. Ο όλος σχεδιασμός βασίζεται στη διαπίστωση ότι το μέγεθος της αστικής περιοχής της Λάρνακας δημιουργεί τεράστιες δυνατότητες στροφής σε περισσότερο βιώσιμες επιλογές μεταφοράς σε σύγκριση με τα ιδιωτικά οχήματα.

Γενική Στρατηγική

Όπως αναφέρεται στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, το ΣΒΑΚ της Λάρνακας δίνει έμφαση στους ακόλουθους τομείς: δημόσιες συγκοινωνίες, μείωση κυκλοφοριακού φόρτου, διαχείριση της κυκλοφορίας, εξομάλυνση της κυκλοφορίας (traffic calming), δημιουργία πεζοδρόμων, ανακατανομή του υπάρχοντος οδικού χώρου υπέρ των βιώσιμων τρόπων κινητικότητας, περπάτημα, ποδηλασία, προσβασιμότητα με ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες συγκεκριμένων ομάδων (άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένοι, παιδιά, νέοι, μαθητές και φοιτητές, γυναίκες και άτομα με χαμηλό εισόδημα), ολοκληρωμένες πολιτικές ελέγχου στάθμευσης, εφοδιαστική εμπορευματικών μεταφορών, οδική ασφάλεια και εφαρμογή οποιωνδήποτε κατάλληλων καινοτόμων μέτρων και πολιτικών που αρμόζουν στις συνθήκες της περιοχής μελέτης. Μεγάλη έμφαση δίνεται επίσης στις θεσμικές διατάξεις που απαιτούνται για την υλοποίηση του σχεδίου. Το ΣΒΑΚ της Λάρνακας θέτει ως όραμα τη δημιουργία μιας βιώσιμης πόλης μέχρι το έτος 2030. Για να υπάρξει κατάληξη στο προτιμητέο σενάριο αναπτύχθηκαν και μοντελοποιήθηκαν 5 πακέτα επιμέρους λύσεων σε σύγκριση με το σενάριο Μηδενικής Λύσης, που είναι η διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης. Στη συνέχεια, αναπτύχθηκε ένα έκτο πακέτο που συνδυάζει τα καλύτερα μέτρα από τα πακέτα με την καλύτερη επίδοση. Τέλος, όλα τα αποτελέσματα των σεναρίων έχουν συμπεριληφθεί σε μια ανάλυση πολλαπλών κριτηρίων (MultiCriteria Analysis), η οποία συμπεριέλαβε επίσης εκτίμηση έναντι των περιβαλλοντικών κριτηρίων. Σύμφωνα με την πιο πάνω διαδικασία, το Πακέτο 6 προέκυψε ως ο συνδυασμός με την καλύτερη απόδοση.

Τι προβλέπει το σενάριο που επιλέχθηκε

Το σενάριο που επιλέχθηκε προσφέρει σειρά λύσεων. Για τις δημόσιες συγκοινωνίες, προτείνονται:

– Καθορισμός συνδέσεων, απευθείας διαδρομών από το κέντρο προς τα περιφερειακά για τη διευκόλυνση των συνδέσεων ακόμη και με τους αστικούς πόλους της ευρύτερης περιοχής.

– Αναθεώρηση του δικτύου δημόσιων μεταφορών: Μετατροπή αστικών, προαστιακών και υπεραστικών διαδρομών λεωφορείων για να συγκλίνουν σε δημόσιους άξονες. – Αξιολόγηση της εξυπηρέτησης και των στάσεων των λεωφορείων: εξάλειψη περιττών στάσεων που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση και δεν χρησιμοποιούνται .

– Καθορισμός των διαδρομών μετ’ επιστροφής που πραγματοποιούνται στην ίδια οδό. Για τη στάθμευση προτείνεται οι ωριαίες τιμές στάθμευσης να αυξάνονται αναλογικά με την εγγύτητα προς το κέντρο της πόλης. Προβλέπεται επίσης η εφαρμογή ενός έξυπνου συστήματος διαχείρισης της κυκλοφορίας σε πραγματικό χρόνο σε διασταυρώσεις και κόμβους, με στόχο την αύξηση της απόδοσης του δικτύου και δημιουργία ζώνης ελαφριάς κυκλοφορίας, ελεγχόμενης από αυτόματες πύλες, με τεχνολογική δυνατότητα να ανιχνεύουν την πινακίδα αριθμού οποιουδήποτε οχήματος και να επιβάλλουν πρόστιμα σε όσους διέρχονται σε αυτή χωρίς άδεια. Στο κεφάλαιο του οδικού δικτύου, προβλέπονται τα εξής:

– Μείωση χωρητικότητας.

– Μείωση οδοστρώματος υπέρ των πεζών και άλλων μεθόδων μεταφοράς.

– Αναθεώρηση της κατανομής της κυκλοφορίας με στόχο την προώθηση της υποδομής για τη χρήση μη μηχανοκίνητων μεταφορών ή/και τη μείωση της κυκλοφορίας μέσω του κέντρου της πόλης.

– Πλήρης απαγόρευση της πρόσβασης εντός του κεντρικού εμπορικού πυρήνα που θα υποστηρίζεται από ηλεκτρονικές-πύλες στη ζώνη χαμηλής κυκλοφορίας εντός του κεντρικού εμπορικού πυρήνα, με ανίχνευση οχημάτων που εισέρχονται και εξέρχονται από το κέντρο της πόλης (εξαιρουμένων των κατόχων άδειας).

Εκτεταμένες πεζοδρομήσεις στο κέντρο

Πολύ ενδιαφέρουσες λύσεις προβλέπονται στο κεφάλαιο της διακίνησης πεζών όπου προτείνονται εκτεταμένες πεζοδρομήσεις.

Συγκεκριμένα:

– Εκτεταμένη πεζοδρόμηση εντός του κεντρικού εμπορικού πυρήνα για να περιλαμβάνει: το νότιο τμήμα της οδού Ερμού, το νότιο τμήμα της οδού Ζήνωνος Κιτιέως, την οδό Κλεάνθη Καλογερά, το ανατολικό άκρο της οδού Παύλου Βαλσαμάκη, την οδό Νικολάου Λανίτη και τη λεωφόρο Αθηνών.

– Πεζοδρόμηση ή/και σχέδια κοινής επιφανείας (shared surface schemes) στην Ορόκλινη και την Αραδίππου (γύρω από την Παλιά Εκκλησία Αρχαγγέλου Μιχαήλ στην Ορόκλινη και την Εκκλησία του Απόστολου Λουκά). Για το δίκτυο εφοδιασμού, το προτιμητέο σενάριο του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας Λάρνακας προβλέπει περιορισμό της πρόσβασης των εμπορικών οχημάτων στον κεντρικό εμπορικό πυρήνα μόνο κατά περιορισμένα χρονικά διαστήματα. Η πρόσβαση θα επιτρέπεται σε ώρες εκτός αιχμής: πριν τις 7.00 π.μ., μεταξύ 10.30 και μεσημέρι και μετά τις 8.00 μ.μ. Αναφορικά με τους δημόσιους χώρους, προτείνεται εισαγωγή κόμβων «Κοινόχρηστου χώρου» («Shared space» junctions) εντός του κεντρικού εμπορικού πυρήνα, δηλαδή τμήματα οδών τα οποία προβλέπεται να χρησιμοποιούνται από πολλούς χρήστες -π.χ. οχήματα και πεζούς ταυτόχρονα.

Δίκτυο ποδηλατόδρομων

Εφαρμογή του πλήρους δικτύου ποδηλατοδρόμων, έτσι ώστε να είναι εφικτή η σύνδεσή του με το δίκτυο δημοσίων μεταφορών και επέκταση των στεγάστρων των στάσεων, ιδιαιτέρως στους κύριους οδικούς άξονες της Λάρνακας προς τους κύριους άξονες δημοσίων μεταφορών. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης δείχνουν ότι το σενάριο μηδενικής λύσης (έτος 2030) έχει ελαφρώς αρνητικό αντίκτυπο, δεδομένου ότι η διατήρηση των υφιστάμενων τάσεων κυκλοφορίας και της διαχείρισης θα έχει ως αποτέλεσμα την επιδείνωση των δεικτών κυκλοφορίας και των σχετικών περιβαλλοντικών προβλημάτων, όπως ο θόρυβος, η ποιότητα του αέρα, η κλιματική αλλαγή κ.λπ. Από την άλλη πλευρά, η αξιολόγηση του προτιμητέου σεναρίου οδηγεί σε σημαντικά θετική βαθμολογία, υποδεικνύοντας το μετριασμό των επιπτώσεων εντός της περιοχής μελέτης στην πλειονότητα των περιβαλλοντικών ζητημάτων που σχετίζονται με τις μεταφορές.

Το τι έχει να κερδίσει η Λάρνακα από την εφαρμογή του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας κατέστη σαφές μέσα από τη σειρά διαδικτυακών συζητήσεων με τίτλο Larnaca 2040 Volume IV: «Κέντρο πόλης χωρίς αυτοκίνητο». Στην τελευταία τέτοια συζήτηση στις 16 περασμένου Σεπτεμβρίου, πολλοί εμπειρογνώμονες τόνισαν την ανάγκη επανάκτησης του αστικού δημόσιου χώρου και επανατοποθέτησής του στο πλαίσιο το οποίο θα δίδεται πίσω στον πολίτη, μέσω ενός σχεδιασμού βιώσιμης αστικής κινητικότητας η οποία θα περιλαμβάνει και τις ανάλογες υποδομές τόσο σε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς όσο και σε εναλλακτικούς τρόπους διακίνησης. Παρουσιάστηκαν μάλιστα παραδείγματα άλλων πόλεων που εφάρμοσαν τέτοιες πρακτικές ως χειροπιαστή απόδειξη για το πόσο μπορεί ν’ αλλάξει το κέντρο της Λάρνακας μέσω ενός τέτοιου σχεδιασμού.