Λιμάνι Αμμοχώστου: Το μεγαλείο, η σημαντικότητα και η απώλεια του σημαντικότερου λιμανιού (Φωτογραφίες)

Το λιμάνι της Αμμοχώστου είναι από τα καλύτερα φυσικά λιμάνια που διαθέτει η Κύπρος και το μοναδικό το οποίο είναι κλειστό. Από την αρχαιότητα, εξυπηρετούσε το εμπόριο του νησιού όντας βασικότατος εμπορικός κόμβος.

Με αφορμή το πλούσιο φωτογραφικό αρχείο της Ψηφιακής Συλλογής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, Ασπίδα, αναζητήσαμε την σύγχρονη ιστορία του λιμανιού.

Οι πρώτες ανθρώπινες επεμβάσεις για την διαμόρφωση του λιμανιού έγιναν στις αρχές του εικοστού αιώνα, όταν επί Αγγλοκρατίας άρχισαν οι διαδικασίες για την δημιουργία πέτρινων κρηπιδωμάτων. Η πρώτη αυτή φάση των εργασιών για εκσυγχρονισμό του λιμανιού της Αμμοχώστου  διήρκεσε από το 1898 μέχρι το 1905 και κόστισε πέραν των 120.000 λιρών.

Στη συνέχεια, τα πέτρινα αυτά κρηπιδώματα αυτά επεκτάθηκαν στη διάρκεια της δεύτερης φάσης η οποία διήρκεσε από το 1925 μέχρι το 1933 με κόστος περίπου 160.000 λιρών και έφτασαν τα 550 μέτρα σε μήκος. Για πολλά χρόνια αυτά τα κρηπιδώματα λειτούργησαν μαζί με την ξύλινη αποβάθρα μήκους 100 μέτρων (κατασκευασθείσα το 1921), προσφέροντας αγκυροβόλιο σε 74 ναυτιλιακές γραμμές.

Το λιμάνι ήταν εξοπλισμένο με 10 κινητούς γερανούς που βρίσκονταν στους μώλους και εξυπηρετούσαν 127,000 τόνους φορτίου κάθε μήνα και πλωτό γερανό των 60 τόνων που χειριζόταν τα εμπορευματοκιβώτια.

Το λιμάνι διέθετε 3 ρυμουλκά, τον Οθέλλο, την Δεισδαιμόνα και τον Ονήσιλο καθώς και δύο πιλοτίνες, την Σαλαμίνα και τον Ευαγόρα, ονόματα φανερά επηρεασμένα από την ιστορία της Αμμοχώστου και το τείχος της που οριοθετούσε το λιμάνι της.

Το έξω λιμάνι, δηλαδή το καινούργιο λιμάνι της Αμμοχώστου, κατασκευάστηκε μετά την ανακήρυξη της Δημοκρατίας και παραδόθηκε για χρήση το 1966 υπερδιπλασιάζοντας ουσιαστικά το μήκος των κρηπιδωμάτων, αυξάνοντάς τα στα 1,195 μέτρα.

Τα αναπτυξιακά έργα του λιμανιού πριν από την εισβολή περιλάμβαναν εκτός από την δημιουργία της νηοδόχου για τα σιτηρά, κατασκευή σιλό καθώς επίσης και σχέδιο κατεδάφισης των παλιών αποθηκών και της δημιουργίας νέων, με μάλιστα σοβαρές σκέψεις σε κάποιο σημείο να δημιουργηθεί χώρος στάθμευσης στην οροφή μιας από τις μεγαλύτερες αποθήκες που θα κτίζονταν.

Το πρόβλημα του συνωστισμού στο λιμάνι (όπου πολλές φορές περίμεναν μέχρι και 30-35 πλοία), έφερε στο προσκήνιο το λεγόμενο Reef Scheme, την ιδέα επέκτασής του στην απέναντι μεριά του λιμανιού, εκεί που βρίσκονταν οι ύφαλοι, εξού και η ονομασία του. Όμως ούτε αυτή η σκέψη δεν μπόρεσε να προχωρήσει λόγω των γεγονότων του 1974.

Το λιμάνι της Αμμοχώστου είχε αρχίσει να αναπτύσσει, λόγω του τουρισμού, κάποια επιβατική κίνηση που παραδοσιακά ανέκαθεν χειρίζονταν τα λιμάνια της Λεμεσού και της Λάρνακας. Είχε επίσης αναπτύξει σημαντικά την επιβατική κίνηση αναφορικά με τα κρουαζιερόπλοια λόγω της κοντινής παρουσίας σημαντικών αρχαιολογικών χώρων όπως εκείνων της Σαλαμίνας, του Αποστόλου Βαρνάβα και της Έγκωμης.

Όταν καταλήφθηκε η Αμμόχωστος από τους Τούρκους τον Αύγουστο του 1974, το λιμάνι της χειριζόταν το μεγαλύτερο ποσοστό του θαλάσσιου εξαγωγικού και εισαγωγικού εμπορίου με εξαίρεση τα σταφύλια και τον αμίαντο που εξακολουθούσαν να φεύγουν από τη Λεμεσό. Το λιμάνι της Αμμοχώστου, το οποίο σήμερα διαχειρίζονται οι κατοχικές αρχές, παραμένει λειτουργικό και συνεχίζει να αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια στην Κύπρο.

Πληροφορίες : Αρχή Λιμένων Κύπρου
Φωτογραφικό Υλικό: Αψίδα