Λιοπέτρι: Ένα χωριό γεμάτο χρώματα, γλυκόξινες γεύσεις και πικάντικες λέξεις

Λέξεις κλειδιά για το χωριό:

• Κοκκινοχώρι

• 6.000 οι κάτοικοι, πολλοί από αυτούς έχουν προέλευση από ευρωπαϊκές χώρες
• Εθελοντισμός
• Καλαθοπλεχτική
• Καρότο
• Τσιαττιστά
• Ποταμός Λιοπετριού
• Μνημείο Πολύτεκνης Μάνας

 

 

Το επισκέφτηκα πάμπολλες φορές αυτό το χωριό. Οι δρόμοι και τα χωράφια από πολύ μακριά μυρίζουν χώμα. Κόκκινο μάλιστα. Παντού πινακίδες με το όνομα «Λιοπέτρι». Αυτή τη φορά, στάθμευσα το αυτοκίνητό μου μπροστά από ένα παραδοσιακό σπίτι, παλιό αγροτόσπιτο όπως πληροφορήθηκα αργότερα, το οποίο αγοράστηκε το 1962 από τον κ. Παντελή Κακολή, συγγραφέα και λαϊκό ποιητή του Λιοπετριού. «Μπορώ να χαρακτηρίσω το χωριό φιλοπρόοδο. Οι κάτοικοι αναγνωρίζουν κάθε καινούργιο που τους δίνεται. Το δέχονται και το αγκαλιάζουν», λέει με χαρά, συγκίνηση, ικανοποίηση και περηφάνια.

Οι τέσσερις εκδοχές για την ονομασία του χωριού

Σύμφωνα με τον κ. Κακολή, κάποιοι λένε ότι αρχικά το χωριό ονομαζόταν «Ολιγοπέτρι» λόγω των «ολίγων» πετρών συγκριτικά με τα γειτονικά χωριά. Ο κ. Κακολής μα είπε ότι αυτή την αναφορά τη βρήκε στα κατάστιχα της Αρχιεπισκοπής του 1823, στον κατάλογο των φορολογουμένων.

Κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι η ονομασία προήλθε από το «λίαν-πέτριν», το οποίο σημαίνει πολλές πέτρες. Λέγεται ακόμα ότι η ονομασία προέρχεται από «του ήλιου την πέτρα (ηλιο-πέτριν)», η πέτρα δηλαδή η οποία είναι σκληρή και λαμπερή. Η τέταρτη εκδοχή αναφέρεται στην «λιώ-πετρι», με την έννοια του λιώματος των πετρών. Όπως ενημερώθηκα, γύρω από το χωριό υπήρχαν καμίνια τα οποία έκαιγαν πέτρες για να φτιάξουν ασβέστη.

Η σχέση του χωριού με τα τσιαττιστά

Αφού μιλούσαμε για τα παλιά του χωριού με τον κ. Παντελή Κακολή, του έκλεψα λίγο ακόμα χρόνο και τον ρώτησα για το σπουδαίο κεφάλαιο των τσιαττιστών στο Λιοπέτρι. Οι «Πολύχρωμες Πτήσεις» έμαθαν για την πρώτη εκτυπωμένη ποιητική φυλλάδα του 1898 με τσιαττιστά από κάτοικο του χωριού. Ο πρωτοπόρος των τσιαττιστών στο Λιοπέτρι ήταν ο Κωνσταντίνος Ψύλλος, ενώ ακολούθησαν το 1900 και άλλα ονόματα όπως Τταπάκκος και Ξιαξιούρης.
Ψυσιήν που εν αθάνατη / ο άδρωπος αν έχει / εν’ ναν τυφλή, κωφάλαλη / για να μπορεί ν’ αντέχει (Παντελής Κακολής)

Παστόπιτα, μια κοκκινοχωριάτικη συνταγή

Οι «Πολύχρωμες Πτήσεις» δεν άντεξαν να μη δοκιμάσουν τις κούπες της οικοκυράς κ. Μαρίας. Η κ. Μαρία μάς κέρασε γευστικές και μπόλικες κούπες ανοίγοντας την καρδιά της στις «Πολύχρωμες Πτήσεις». Μας έδωσε κοκκινοχωριάτικες συνταγές με πρωταγωνίστρια την παστόπιτα. Πρόκειται για μια πίτα η οποία περιέχει τα λεγόμενα κομμάτια «παστά» – (χοιρινό κρέας). Στη ζύμη τοποθετείται κανέλα, αλάτι και το λίπος από το οποίο τηγανίζονται τα «παστά».

Η κ. Μαρία θυμάται…

Η κ. Μαρία η οποία προέρχεται από πολύτεκνη οικογένεια, αναπολώντας τα παλιά χρόνια, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Φορούσαμε παπούτσια κάθε Κυριακή. Όσον ήμασταν περβολάριες επεινούσαμε». Πολλοί γεωργοί, μας λέει, επέτρεπαν στα παιδιά τους να πηγαίνουν σε μόνο λίγες τάξεις του δημοτικού. «Μέρα νύχτα στα χωράφια και τραβούσαν και τα μωρά μαζί τους», ανέφερε.

Στη συζήτησή με την κ. Μαρία κέρδισα ακόμα μια λέξη, η οποία χαρακτήριζε τους κατοίκους. «Πονόψυχοι οι Λιοπετρίτες, γιατί φαίνονται στις δύσκολες στιγμές», μου είπε και τα μάτια της είχαν πια λάμψη αλλιώτικη. «Διοργανώνουν μια εκδήλωση για στήριξη κάποιου άρρωστου και μαζεύονται είκοσι, εικοσιπέντε χιλιάδες ευρώ. Αθρόα η στήριξη του κόσμου στο Λιοπέτρι», σημείωσε.

Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων

Ακολούθησε η επίσκεψη στο Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων Λιοπετρίου, ένα πρόγραμμα του Συμβουλίου Κοινοτικού Εθελοντισμού του χωριού. Πλέον, όπως δήλωσε στις «Πολύχρωμες Πτήσεις» η διευθύντρια του κέντρου, Άντρη Νικολάου, το κέντρο δεν είναι αποκλειστικά για τους ηλικιωμένους αλλά εξυπηρετεί και ευάλωτες ομάδες της κοινότητας. Προσφέρεται σ’ αυτούς δωρεάν γυμναστική, μαθήματα χειροτεχνίας και φαγητό μόνο με τρία ευρώ.
Η κ. Παρασκευού, η οποία βρισκόταν εκεί, κρατώντας μου το χέρι, είπε χαρακτηριστικά: «Η τέχνη ήταν το Λιοπέτρι», τονίζοντας ότι το Λιοπέτρι φημιζόταν πολύ για την καλαθοπλεχτική. Σημείωσε ότι οι παλιοί κάτοικοι σε μεγάλο βαθμό ασχολούνταν με αγροτικές δουλειές, πράγμα που σήμερα εξαλείφεται χρόνο με το χρόνο, λόγω έλλειψης του νερού.

Κέντρο Απόστολος Παύλος

Επόμενη επίσκεψη μετά από το Κέντρο Φροντίδας Ηλικιωμένων ήταν το Κέντρο Απόστολος Παύλος, το οποίο φιλοξενεί άτομα της επαρχίας Αμμοχώστου, άνω των 18 ετών, με κινητικές, ψυχικές και νοητικές δυσκολίες. Η διευθύντρια του κέντρου, Χρύσω Κουζαπά ανέφερε ότι πρόκειται για κέντρο ημέρας και αυτή τη στιγμή επισκέπτονται το κέντρο σαράντα άτομα. Προσφέρονται εργαστήρια όπως καλαθοπλεχτικής, ξυλουργικής και ζαχαροπλαστικής. Παρέχονται επίσης φυσιοθεραπεία και ειδική εκπαίδευση.

Η δεξιά πόρτα του διαδρόμου με περίμενε ανοικτή. Ο Ξένιος, ο Αντρέας, η Γεωργία, η Κούλα και η κυρία Ανδρονίκη με καλωσόρισαν με ζεστά χαμόγελα. Με περίμεναν ζεστές αγκαλιές, γλυκά φιλιά και πολλά τραγούδια!

Επίσκεψη στο συνοικισμό Λιοπετριού

Κι άλλες φωνές με περίμεναν, αυτή τη φορά σε ένα σπίτι του συνοικισμού. Η κυρία Ελευθερία καθόταν μαζί με τα εγγονάκια της Ραφαήλ, Χαραλαμπία και Ελευθερία. Ο 29χρονος γιος της Παναγιώτης καθόταν έξω στο κρύο αεράκι, κάτω από τον ίσκιο της κλιματαριάς.

Ως νέος και λάτρης του ποδοσφαίρου, ο Παναγιώτης Σ. άνοιξε την καρδιά του στις «Πολύχρωμες Πτήσεις». Ανέφερε ότι το ποδόσφαιρο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι πολλών νεαρών του χωριού, ενώ διευκρίνισε ότι οι δύο ποδοσφαιρικές ομάδες του χωριού είναι η «Ελπίδα» και ο «Αχυρώνας» Λιοπετρίου. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ο Παναγιώτης μάς διηγήθηκε για αρκετά κομμάτια της ζωής του. «Ασχολούμαι με το ποδόσφαιρο ερασιτεχνικά λόγω κάποιων προβλημάτων και επεμβάσεων. Από μικρός θυμάμαι έτρεχα στα γήπεδα. Ήρθε η μέρα όμως που έπρεπε να σταθώ στα πόδια μου, να βρω δουλειά για να στηρίξω την πολύτεχνη οικογένειά μου». Κερδίσαμε λοιπόν από αυτόν τις λέξεις, αλήθεια, χαμόγελο, αγάπη και δύναμη.

Η κυρία Ελευθερία, παντρεμένη με πρόσφυγα από τη Μηλιά Αμμοχώστου, μάνα 11 παιδιών και γιαγιά 14 εγγονιών, μας έδωσε συνταγές με το κολοκάσι. Τι λέτε για ένα κρασάτο ή τσακκιστό κολοκάσι για το μεσημέρι;

Οι ομορφιές του χωριού

Με φόντο την εκκλησία της Παναγίας της Ελεούσας, η μικρή πλατεία και το μικρό πάρκο στο κέντρο του χωριού είναι, χωρίς υπερβολή, δύο καθοριστικά σημεία τα οποία ομορφαίνουν την κοινότητα. Πέραν αυτών, άλλες ομορφιές του χωριού είναι το Μουσείο Καλαθοποιίας το οποίο βρίσκεται στον 1ο όροφο του Κοινοτικού Συμβουλίου έχοντας διάφορα εκθέματα καλαθιών, τα οποία, όπως ανάφερε στην κουβέντα μας νωρίτερα ο κ. Κακολής, «δύσκολα τα βρίσκεις σήμερα».
Έξω από το χωριό αλλά στην επικράτειά του βρίσκεται ο περίφημος ποταμός του Λιοπετρίου, ο οποίος προσελκύει χειμώνα – καλοκαίρι τόσο ντόπιους όσο και ξένους επισκέπτες.

Συζήτηση με ένα νεαρό ψαρά

Σε ένα τοπίο μαγικό, με συνδυασμό ξηράς και θάλασσας, συνάντησα τον νεαρό ψαρά Κώστα. Οι ελιές στη δεξιά πλευρά μου και τα δίκτυα των ψαριών αντίκρυ μου. Μιλώντας για τα ψάρια και για τον ποταμό του Λιοπετριού, ο νεαρός Κώστας μού τόνισε ότι η περιοχή παράγει κουρκούνες και σκάρους.
Ο νεαρός Κώστας ανάφερε χαρακτηριστικά: «Παλιά υπήρχαν πολλά ψάρια και λίγα λεφτά. Τώρα υπάρχουν λίγα ψάρια, πολλά λεφτά. Αν έχεις ψάρια θα πας ψαροπούλι. Αν όχι, έρχεσαι σπίτι σου».

Ο δρόμος για την επιστροφή

Πριν πάρω το δρόμο για την επιστροφή, χαμογέλασα σε ένα μικρό παιδί που διάσχιζε το δρόμο με το ποδήλατό του. Ωστόσο, το βλέμμα μου κόλλησε στο Μνημείο της Πολύτεκνης Μάνας. Τότε ήταν που χαμογέλασα πιο πολύ. Το χαιρέτησα στον αέρα και έφυγα. Καρφωμένες στο μυαλό μου όλες οι ιστορίες που άκουσα από το χωριό Λιοπέτρι. Πήρα μαζί μου κι ένα μήνυμα. Να ’σαι ενωμένος με τα άτομα που μοιράζεσαι το ίδιο χώμα και νερό. Και το χωριό Λιοπέτρι το έχει αυτό.