Η λύση του Κυπριακού και η Ε.Ε.

Της
Ολυμπίας Στυλιανού*

 

Η Κύπρος έχει ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ως ενιαίο κράτος, µε αναστολή της εφαρµογής του κοινοτικού κεκτηµένου στο κατεχόµενο µέρος της. Η ένταξη µάς έφερε πολλά οφέλη. Αντιµετωπίζουµε πλέον τους κινδύνους όχι ως µια µικρή διαιρεµένη χώρα, αλλά ως µέλος µιας ισχυρής κοινότητας ευρωπαϊκών κρατών. Από τότε, παράλληλα µε τις προσπάθειες για ενοποίηση µέσω των συνοµιλιών, καταβάλλονται και προσπάθειες για προετοιµασία και των Τουρκοκυπρίων να ενταχθούν πλήρως. Η ΕΕ διαθέτει σηµαντικά κονδύλια προς το σκοπό αυτό.

Η σηµερινή κατάσταση δεν είναι δυνατό να συνεχιστεί επ’ άπειρον. ∆ιαχρονικά βλέπουµε να παγιώνεται η εξουσία της Τουρκίας στο κατεχόµενο τµήµα της πατρίδας µας και να δηµιουργούνται νέα τετελεσµένα. Εκτός από αυτό, το ενδιαφέρον της ΕΕ να βοηθήσει στην επανένωση αναπόφευκτα θα ατονίσει αν εµείς οι ίδιοι δεν δείξουµε, µε αποφασιστικό και ειλικρινή τρόπο, ότι επιθυµούµε την επανένωση και ότι έχουµε συγκεκριµένες προτάσεις, η υλοποίηση των οποίων είναι εφικτή και προς όφελος όλων των εµπλεκοµένων.

Τον τελευταίο καιρό η τουρκική πλευρά υποστηρίζει ανοικτά τη λύση των δυο χωριστών κρατών και ενδεχοµένως η λύση αυτή, της διχοτόµησης, να βρίσκει απήχηση και σε µερικούς κύκλους στη δική µας πλευρά. Αυτό συνήθως εκφράζεται όχι ανοικτά, αλλά συγκαλυµµένα, µε αναφορές όπως «είναι καλύτερα εκείνοι από εκεί και εµείς από εδώ». Εκείνοι που προσανατολίζονται προς αυτή την κατεύθυνση, πρέπει να αναλογιστούν πολύ σοβαρά τις συνέπειες.

Αν καταλήξουµε στα δύο χωριστά κράτη, ενώ γίναµε δεκτοί στην ΕΕ ως ένα κράτος, δεν πρέπει να αναµένουµε ότι τα υπόλοιπα θα παραµείνουν ως έχουν ή θα εξελιχθούν όπως τα θέλουµε. […] Ακόµα και αν η (διχοτοµηµένη) Κυπριακή ∆ηµοκρατία παραµείνει µέλος της ΕΕ, τι θα γίνει µε το άλλο κοµµάτι; Το κατεχόµενο µέρος της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας έχει µεν ενταχθεί στην ΕΕ από το 2004, σε καµιά περίπτωση όµως δεν µπορεί να ενταχθεί αυτόµατα στην ΕΕ ως ανεξάρτητο κράτος. […] Αναπόφευκτα, τυχόν αίτηση ένταξής του θα επηρεαστεί από τις σχέσεις της ΕΕ και των κρατών-µελών της µε την Τουρκία, η αίτηση της οποίας για ένταξη στην ΕΕ παραµένει σε στασιµότητα εδώ και χρόνια. ∆εδοµένου ότι η επιρροή της Τουρκίας στα κατεχόµενα είναι ήδη πολύ µεγάλη και ότι η ένταξη στην ΕΕ προϋποθέτει σοβαρές και επίπονες µεταρρυθµίσεις και προσαρµογές, είναι πολύ πιθανό ότι η εξέταση της αίτησης θα διαιωνιστεί και δεν µπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόµενο προσάρτησης του κράτους από την Τουρκία.

Επισηµαίνεται ότι η αµφισβήτηση της διζωνικής – δικοινοτικής οµοσπονδίας και η θέση ότι η συνέχιση του σηµερινού αδιεξόδου είναι προτιµότερη από την αποδοχή της, χωρίς να προτείνεται κανένας πρακτικός τρόπος επίλυσης του κυπριακού προβλήµατος, µε µαθηµατική ακρίβεια οδηγούν στη διχοτόµηση και πλήρη τουρκοποίηση των κατεχοµένων, όπως και η αποδοχή της λύσης των δύο χωριστών κρατών.

Η ΕΕ είναι µια µορφή οµοσπονδίας είκοσι επτά διαφορετικών κρατών – µελών και έχει επιτύχει εντυπωσιακή πρόοδο µέσα σ’ αυτό το πλαίσιο. […] ∆εν είναι δυνατό να αναµένουµε ότι η ΕΕ θα µας αντιµετωπίσει µε συµπάθεια αν εµείς, µετά από τόσα χρόνια υποστήριξης της διζωνικής – δικοινοτικής οµοσπονδίας, που συνάδει απόλυτα µε τη φιλοσοφία της, κινηθούµε προς το διαµελισµό.

Η συµµετοχή της Κύπρου στην ΕΕ θα διευκολύνει σε πολύ µεγάλο βαθµό την υλοποίηση και πρακτική εφαρµογή της λύσης του ενιαίου οµόσπονδου κυπριακού κράτους, γιατί αυτό θα λειτουργεί στη βάση του κοινοτικού κεκτηµένου, το οποίο διέπει πάρα πολλούς τοµείς της οικονοµικής και κοινωνικής ζωής.

Έχουµε την ευκαιρία ολοκλήρωσης της διαδικασίας ένταξης των κατεχοµένων στην ΕΕ που άρχισε το 2004, αποκοπής του οµφάλιου λώρου µε την Τουρκία και ενοποίησης της Κύπρου στα πλαίσια της µετεξέλιξης της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας σε δικοινοτική – διζωνική οµοσπονδία. Η συνεπής υποστήριξη αυτής της πορείας είναι ο µόνος τρόπος να αποφύγουµε την εδραίωση της παρουσίας της Τουρκίας στην Κύπρο.

* Μέλος της ∆εξαµενής Σκέψης της Ανατολικής Μεσογείου, πρώην Γενική ∆ιευθύντρια Υπουργείου Γεωργίας και προγενέστερα του Υπουργείου Παιδείας