Μαρία Καντ (Καντωνίδου): Καμιά τέχνη δεν νοείται ούτε ποιείται εν κενώ ή εν απουσία του τοποχρόνου  

Με αφορμή/ Ορίζοντας

Με αφορμή τη βράβευση τους με Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας οι πεζογράφοι Κώστας Λυμπουρής, Αντώνης Μπαλασόπουλος,  μιχάλης μαυροθέρης και η ποιήτρια Μαρία Καντ (Καντωνίδου) μιλάνε στον Ορίζοντα:

Μαρία Καντ (Καντωνίδου): Καμιά τέχνη δεν νοείται ούτε ποιείται εν κενώ ή εν απουσία του τοποχρόνου

Πότε αρχίσατε να γράφετε;  Ποια  ανάγκη  σας οδήγησε στο γράψιμο,  για τι και για ποιους γράφετε;

Η σχέση μου με τη γραφή υπήρξε ανέκαθεν καρμική. Γράφω αρκετά χρόνια τώρα. Η ποιητική συλλογή μου “stanza”, εκδόσεις Gutenberg 2021, είναι το πρώτο μου δημιούργημα στο οποίο επέλεξα να δώσω μορφή και ταυτότητα ώστε να υπάρξει, να προτείνει και να δοκιμασθεί. Όπως σε μια άλλη συνέντευξη ανέφερα, ποίηση για μένα είναι μια γέννα επίπονη και αλεξίμορος, μια λαχτάρα που εκφράζεται σε γλώσσα ιδιόλεκτη με ακίδες και εσωτερικές απολήξεις. “Αυτό το συρματόσχοινο προσφέρει στο χώρο μου έναν άλλο ουρανό”, ακούγεται να λέει ικανοποιημένος ένας δικός μου ήρωας (stanza, σελ. 147), απαντώντας, θεωρώ, και στη δική σας ερώτησή.

Πως θα «συστήνατε» το βιβλίο σας σε έναν αναγνώστη;

Πρόκειται για ποιητική συλλογή χω­ρι­σμέ­νη σε επτά δια­κρι­τές ενό­τη­τες με τί­τλους κλι­μα­κού­με­νης εσω­τε­ρι­κής έντα­σης, εννοιολογικής συνάντησης και συνομιλίας: Ευ­θαρ­σώς, Πε­ρι­πα­θώς, Και εμπύ­ρε­τα, (Υπ)ακού­ει το σώ­μα, Εν αγνοία και γνώ­ση, Και άλ­λα οξύ­αιχ­μα, Ιστο­ρί­ες του Δ.Χ.. Οι εν λόγω ενότητες απο­τε­λούν ένα ενιαίο σύ­νο­λο με ισχυ­ρό συν­δε­τι­κό κρί­κο τις στιγμές επί χάρτου, τάπητος και ιστορίας, τη συνακόλουθη σκηνοθεσία, σκηνογραφία και, βεβαίως, τη γλώσ­σα. Στη “stanza”  λόγος και εικόνα συνυπάρχουν αυτόνομα. Πρόθεσή μου δεν ήταν και δεν είναι η αξιοποίηση των φωτογραφιών μου ως εικαστικό πάτημα, βοήθημα ή συμπλήρωμα του ποιητικού μου κειμένου, μάλλον ως πρόταση για μια επιπλέον ανάγνωση, συχνά αναπάντεχη και αποδομιστική, στην camera obscura της ποίησης.

Κάποιοι στίχοι από το βιβλίο σας που νιώθετε να σας εκφράζει πιο έντονα αυτή την εποχή;

Ώρα εβδόμη πρωινή.

Επιμένεις να σε διεκδικούν προστακτικές,

όπως, για παράδειγμα,

σβήνε (το φως) και επέστρεφε.

Στον απέναντι τοίχο, φλυαρεί ένα κάτοπτρο.

Ολόσωμο. Σχεδόν αναθηματικό.

(“Επέστρεφε”, stanza σελ. 115)

Τι αντιπροσωπεύει για έναν/μια δημιουργό ένα βραβείο και ειδικότερα το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας;

Ένα βραβείο για ένα δημιουργό πέρα από τη δεδομένη αναγνώριση και τιμή, σημαίνει και “συν-κίνηση” ή, αλλιώς, συγκίνηση που δυνάμει κινεί, μορφοποιεί και κατευθύνει περαιτέρω αποθέματα προς δημιουργία. Δεν απεμπολώ τα όσα κατά τα ανωτέρω φέρει ένα βραβείο, πόσο μάλλον ένα Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας. Δηλώνω βαθιά συγκινημένη και βαθιά ευγνώμων με ό,τι η λέξη αυτή νοηματοδοτεί και σηματοδοτεί.

Ποίηση για μένα είναι μια γέννα επίπονη και αλεξίμορος, μια λαχτάρα που εκφράζεται σε γλώσσα ιδιόλεκτη με ακίδες και εσωτερικές απολήξεις

Σε τι ωφελεί τον κόσμο η συγγραφή και η τέχνη γενικότερα; Είναι για σας μια πολιτική πράξη;

Καμιά τέχνη δεν νοείται ούτε ποιείται εν κενώ ή εν απουσία του τοποχρόνου, και κατ’ επέκταση της κοινωνικής πραγματικότητας, όπου ο δημιουργός εν/υπάρχει, αναφέρεται ή απλώς φέρει και φέρεται, αποδέχεται ή απορρίπτει,  αποταμιεύει και ανατοκίζει, πλάθει, μεταπλάθει και εντέλει προσφέρει με σημαίνοντα και σημαινόμενα σηματωρούς. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο, τείνω να ασπαστώ τον εν ολίγοις και εν πολλοίς υπερβατικά ή και ανατρεπτικά ιαματικό ρόλο της συγγραφής και της τέχνης γενικότερα, τον ενδεχομένως ενθυμητικό και τον υπομνηστικό, ειδικά σε περιόδους κρίσης και δυστοπικών καταστάσεων.  Χρείες της ζωής, χρείες του κόσμου τα κελαηδήματα, θα πει τα ποιήματα ο μεγάλος Καρούζος, προτρέποντας τους ποιητές να δημιουργήσουν εκρήξεις ικανές να δυναμιτίσουν βολέματα και άλγη παντός καιρού. “Είναι φάρμακα; Είναι γάζες, επίδεσμοι;” θα αναρωτηθεί στη συνέχεια, ανακαλώντας στη μνήμη την επίκληση του Αλεξανδρινού “Τα φάρμακα σου φέρε Τέχνη της Ποιήσεως, που κάμνουνε – για λίγο – να  μη νοιώθεται η πληγή”. Καθόλου λίγο.