Μαρίνα Κατσαρή – Βαγγέλης Γέττος : Ό,τι κι αν δημιουργεί η ανθρώπινη φαντασία έχει ψυχή

Τα παιδιά έχουν απαίτηση για περισσότερη δικαιοσύνη στα μικρά και στα μεγάλα, έναν κόσμο πιο γελαστό, λίγη περισσότερη τρέλα και λιγότερη κατεψυγμένη λογική. Ναι, αν δείτε την παράσταση -και σας το συστήνουμε ανεπιφύλακτα- «Τα δώρα των καλικάντζαρων», θα συμφωνήσετε μαζί μας. Η αφηγήτρια Μαρίνα Κατσαρή και ο μουσικός Βαγγέλης Γέττος επιστρέφουν με μία διαφορετική, χιουμοριστική χριστουγεννιάτικη παράσταση για τα παιδιά και όλη την οικογένεια και μαζί με το σκηνικό και τους φωτισμούς της Ρεβέκκας Κατσαρή δημιουργούν μία ιδανική χειμωνιάτικη ατμόσφαιρα στη ζεστή σκηνή του Artos Foundation.

 

Η Μαρίνα και ο Βαγγέλης μίλησαν στη «Χαραυγή» για τη χριστουγεννιάτικη ιστορία που ετοίμασαν και παρουσιάζουν μέχρι και τις 22 Δεκεμβρίου 2019 και μας εξήγησαν γιατί είναι τύχη να συναντάς καλικάντζαρους χριστουγεννιάτικα. Τα υπόλοιπα, επί σκηνής.

 

Συνέντευξη στη Μαρία Φράγκου

 

Γιατί είναι τύχη να συναντάς καλικάντζαρους χριστουγεννιάτικα;

Κι εμείς, μη νομίζετε, δεν το ξέραμε. Μέχρι που πέσαμε πάνω σε αυτό το εκπληκτικό ελληνικό παραμύθι. Ανέτρεψε ό,τι ξέραμε για αυτούς μέχρι τώρα! Θα λέγαμε ότι δεν είναι εξ ορισμού τύχη. Για να σε ωφελήσουν αυτά τα πλάσματα, πρέπει να είσαι ψυχή δίκαιη, καλή, γενναιόδωρη. Όποιος προσπαθήσει να αποσπάσει την εύνοιά τους με κόλπα, θα την πατήσει άσχημα.

 

Και ποιοι άνθρωποι έχουν το προνόμιο να συναντούν χριστουγεννιάτικα καλικάντζαρους;

Οι ευγενείς. Οι αλληλέγγυοι. Οι συμπάσχοντες. Οι δίκαιοι. Οι καλόκαρδοι. Οι γλεντζέδες. Οι έξω καρδιά. Οι αυθεντικοί. Οι πραγματικοί άνθρωποι.

 

Γιατί οι καλικάντζαροι κρύβονται; Και πότε φανερώνονται;

Για τον ίδιο λόγο που αναγκάζονται να ζουν αόρατα και τόσα άλλα πλάσματα αυτού του βασανισμένου κόσμου: οι πρόσφυγες, οι μετανάστες, οι άστεγοι, οι τοξικομανείς, οι διαφορετικοί, οι μοναχικοί, αυτοί που χαλάνε τη μόστρα μιας κοινωνίας που της λένε από το πρωί μέχρι το βράδυ, «Χαμογέλα ρε! Τι σου ζητάνε;», για να θυμηθούμε τον αγαπημένο μας Μίσσιο. Φανερώνονται όταν τους δείξουμε ότι δεν τρέφουμε αισθήματα φόβου απέναντί τους και ότι δεν νιώθουμε απειλή.

 

Πώς βλέπουν οι καλικάντζαροι τους ανθρώπους; Βρίσκουν και θετικά στους ανθρώπους ή συνεχώς τους απογοητεύουν;

Δεν ξέρω πόσα μαθαίνουν στην εξορία που τους έχουμε ξαποστείλει. Πάντως απ’ όσα είπε σε εμάς ένας καλικάντζαρος που πρόσφατα μας έδωσε συνέντευξη, στα πλαίσια της έρευνάς μας για την παράσταση, είναι και αυτοί στην ίδια φάση με εμάς: μόλις δουν ότι δεν είμαστε όλοι τέρατα, όπως πιστεύουν πριν μας γνωρίσουν, αρχίζουν να ανοίγονται, να λένε αστεία, να μας εξηγούν τον τρόπο που ζουν. Δεν μπορούμε να σας αποκαλύψουμε τις πηγές μας βέβαια και αυτό, ως δημοσιογράφος, είμαστε σίγουροι ότι θα το σεβαστείτε.

 

Πείτε μας τότε γιατί επιμένουν οι καλικάντζαροι να κόβουν τον κορμό του δέντρου της γης;

Ε, μάλλον για τον ίδιο λόγο που και το ανθρώπινο είδος έχει αποφασίσει να καταστρέψει τον πλανήτη στον οποίο έτυχε να αναπτυχθεί. Για τον ίδιο λόγο που τα καυσαέριά μας λιώνουν τους πάγους. Για τον ίδιο λόγο που σκοτώνουμε άγρια ζώα και βγάζουμε φωτογραφίες με τα κατορθώματά μας για να τα δουν και άλλοι. Για τον ίδιο λόγο που θέλουμε ξενοδοχεία και καζίνο σε κάθε σπιθαμή γης. Ευχόμαστε οι καλικάντζαροι να βάλουν το χεράκι τους ώστε τα γλυκίσματα και τα γιορτινά φαγητά όσων έκαψαν πρόσφατα τον Ακάμα να βγουν τόσο χάλια που να μην τρώγονται ούτε από καλικάντζαρο.

 

Τελικά οι καλικάντζαροι έχουν ψυχή;

Ό,τι κι αν δημιουργεί η ανθρώπινη φαντασία έχει ψυχή. Ό,τι σκαρφίστηκε ο άνθρωπος ανά τους αιώνες για να εξηγήσει, να ερμηνεύσει, να καταλάβει την πολυπλοκότητα αυτού του κόσμου έχει και ψυχή και λογική. Οι καλικάντζαροι, οι σκαλαπούνταροι στα κυπριακά, τα trolls στην κέλτικη κουλτούρα, δεν είναι μόνο το εξώτερο κακό που ο άνθρωπος θέλει να αποφύγει. Είναι και ένας αντεστραμμένος καθρέφτης. Σε αυτούς βλέπει τη δική του πονηριά, την αποκοτιά, τα νεύρα του, την αλλοφροσύνη του. Τελικά, για να παραφράσουμε τη γνωστή κινηματογραφική ρήση, οι καλικάντζαροι… είναι φίλοι μας!

 

Για έναν κόσμο πιο γελαστό

 

Την έχετε χαρακτηρίσει «παράσταση ανατρεπτική ως προς το περιεχόμενο, αλλά και καινούρια ως προς τη φόρμα της». Ένα παραμύθι αλλιώς. Πέστε μας λίγα περισσότερα για αυτό που παρουσιάζετε μέχρι τις 22/12 στο Artos Foundation.

Κατ’ αρχάς έχουμε επέμβει στο σώμα του παραμυθιού χωρίς να διαρρηγνύουμε τον πυρήνα του. Από παραμύθι το μετατρέψαμε σε μία αλληγορία με σύγχρονα ή και σουρεαλιστικά χαρακτηριστικά. Π.χ. φανταστήκαμε τους καλικάντζαρους να απεργούν σταματώντας το κόψιμο του δέντρου, κόντρα στις διαταγές του αρχηγού τους. Αυτά σε επίπεδο περιεχομένου. Σε επίπεδο φόρμας, φεύγουμε από την μουσικοαφηγηματική παράσταση στην οποία ως δίδυμο μας έχει συνηθίσει ο κόσμος τα περασμένα χρόνια και με το ένα πόδι βρισκόμαστε πια στο αφηγηματικό θέατρο. Παράλληλα τα μινιμαλιστικά σκηνικά που δημιούργησε η Ρεβέκκα Κατσαρή και οι φωτισμοί της πυροδοτούν τη φαντασία, νομίζουμε, με τρόπο πολύ ιδιαίτερο.

 

Και πώς εισπράττουν τα παιδιά αυτό που τους παρουσιάζετε;

Αυτό απαιτεί συνέντευξη από τα ίδια τα παιδιά γιατί όπως μας είπε ο καλικάντζαρος που συναντήσαμε, «στην καλικαντζαροκοινωνία ακούμε τα καλικαντζαράκια πολύ περισσότερο απ’ ό,τι εσείς τα δικά σας ανθρωποπαίδια». Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι τι εισπράττουμε εμείς από τα παιδιά: απαίτηση για περισσότερη δικαιοσύνη στα μικρά και στα μεγάλα, έναν πιο γελαστό κόσμο, λίγη περισσότερη τρέλα και λιγότερη κατεψυγμένη λογική.